با بیماری جنون دزدی بیشتر آشنا شوید

اقتصاد۲۴- جنون دزدی نوعی اختلال است که با تمایل مکرر و غیرقابل مقاومت برای سرقت مشخص می‌شود. مبتلایان به این اختلال اقلامی معمولا دست به سرقت کالا‌هایی می‌زنند که به آنها نیاز ندارند، این اقلام همچنین ارزش پولی کمی داشته و فرد توانایی خرید آن را دارد. با این حال فرد مبتلا به این اختلال بعد از ارتکاب سرقت به آرامش می‌رسد و تنش او از بین می‌رود.

برای افراد مبتلا به این اختلال عمل دزدیدن مهم است نه شئی دزدیده شده، جالب آنکه این بیماران غالبا دوست دارند از افرادی دیگر دزدی کنند تا اینکه از فروشگاه‌ها دزدی کنند. این افراد برای منافع شخصی خود سرفت نمی‌کنند و انگیزه مالی ندارند بلکه مبتلایان به این بیماری پیش از ارتکاب سرفت با افزایش فشار و اضطراب مواجه می‌شوند و با سرقت به احساس رضایت و آسودگی و حتی لذت می‌رسند.

این افراد معمولا از اموال دزیده شده استفاده نمی‌کنند گاهی آنها را به عنوان هدیه به دیگران می‌دهند گاهی نیز اموال را به همان محلی که سرقت را انجام داده‌اند باز می‌گردانند.

جنون دزدی نوعی اختلال کنترل تکانه است، افرادی که به اختلال کنترل تکانه مواجه هستند برای کنترل عاطفی یا رفتاری خود با مشکل مواجه بوده و در برابر تمایل شدید یا وسوسه انجام عملی که ممکن است برای خود فرد یا سایرین مضر باشد نمی‌تواند مقاومت کند.

جنون دزدی از چه سنی آغاز می‌شود؟

اختلال جنون دزدی یکی از اختلالات نادر روانی است که باعث می‌شود فرد در انزوا و در خجالت زندگی کند. این افراد از اینکه به دنبال درمان بیماری خود رفته و مشکل خود را مطرح کنند شرم دارند.

علائم این اختلال معمولا در نوجوانی آغاز شده و در زنان شایع‌تر از مردان است ریسک ابتلا به این بیماری در زنانی که در اواخر دهه ۳۰ زندگی خود بوده و با اختلالات روانی درگیر می‌شوند، بیشتر است.

همچنین تخمین زده می‌شود که تقریباً ۱.۲ میلیون بزرگسال آمریکایی یا ۶ نفر از هر ۱۰۰۰ بزرگسال با جنون دزدی درگیر هستند، زیرا جنون دزدی به طور تقریبی ۵ درصد از کل دزدی‌ها را تشکیل می‌دهد.

دردسر‌های مبتلایان به جنون دزدی

افراد مبتلا به جنون دزدی معمولا از عواقب رفتار خود در امان نمی‌مانند و گاهی به شدت به دردسر افتاده و گرفتار عواقب حقوقی و قضایی عمل خود می‌شوند. به این معنا که این بیماران در بسیاری موارد به دنبال رفتار‌های ناشی از بیماری خود دستگیر، محاکمه و زندانی می‌شوند. مطالعه روی بیماران بالینی نشان داد که بیش از ۶۸ درصد افراد مبتلا به کلپتومانیا یا جنون سرقت به دلیل سرقت دستگیر شده‌اند. همچنین بیش از ۲۰ درصد این بیماران محکوم و زندانی شده‌اند.

اختلالات همراه با جنون دزدی

جنون دزدی می‌تواند به تنهایی باعث بیماری فرد شود، اما اغلب اوقات اختلالات دیگری نیز در کنار آن در فرد ظاهر می‌شود این افراد همچنین در مواردی مستعد ابتلا به اعتیاد، اضطراب و سایر اختلالات کنترل تکانه هستند.

اختلالات خلقی، اختلال هراس، اختلال اضطراب جدایی، اختلال بدشکلی بدن، اختلال وسواس فکری عملی و سایر اختلالات کنترل تکانه از جمله اختلالاتی هستند که می‌توانند همزمان با جنون دزدی در فرد بروز یابند.

همچنین برخی مطالعات صورت گرفته نشان داده‌اند که ۷۳ درصد از افراد مبتلا به جنون دزدی در دوره‌ای از زندگی خود با اختلال عاطفی تشخیص مواجه بوده‌اند، همچنین بین ۴۳ تا ۵۵ درصد از افراد مبتلا به کلپتومانیا نیز یک اختلال شخصیت همزمان دیده شده که شایع‌ترین آنها اختلال شخصیت پارانوئید و شخصیت هیستریونیک بوده است.

علل ابتلا به جنون دزدی

در مقابل افرادی که این بیماری را اختلال روانی می‌دانند برخی از متخصصان نیز بر این باورند که جنون دزدی یک اختلال روانی نیست بلکه ایجاد آن به مسائل ژنتیکی و انتقال دهنده‌های عصبی مربوط می‌شود به این معنا که بیشتر سیگنال‌هایی که مغز برای اعمال مختلف ما ارسال می‌کند توسط شبکه پیچیده‌ای از مواد شیمیایی مغز به نام انتقال دهنده‌های عصبی تنظیم می‌شوند. هرگونه نقص در این سیگنال‌دهی می‌تواند باعث تغییر در شخصیت و واکنش فرد به موقعیت‌های ساده شود.

سروتونین به عنوان یک ماده شیمیایی مغزی می‌تواند در بروز این اختلال تاثیرگذار باشد به این معنا که اغلب مشاهده شده که علائم کلپتومانیا همزمان با سطوح پایین سروتونین در مغز بروز کرده است. یکی ترشح دوپامین که باعث ایجاد احساساتی لذت بخش می‌شود نیز در این اختلال نقشی پررنگ ایفا می‌کند به این معنی که فرد بعد از ارتکاب دزدی به واسطه ترشح دوپامین احساس لذت می‌کند و برای تجربه دوباره این احساس دست به سرقت دیگر می‌زند. همچنین برخی اختلالات مغزی، مانند زوال عقل یا صرع و آسیب مغزی نیز می‌تواند منجر به بروز این بیماری شود.

ژنتیک و توارث نیز می‌تواند در ابتلا به این اختلال نقش داشته باشد یعنی افراد در خانواده‌هایی که در آنها سابقه ابتلا به این بیماری وجود داشته یا چند نفر از اعضای خانواده به این اختلال مبتلا هستند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.

بیشتر بخوانید:این ویژگی افراد موفق و ناموفق را متمایز می‌کند

ویژگی‌های روانی از جمله نوسانات خلقی، افسردگی، استرس و اختلالات خوردن (مثل بولیمیا و بی اشتهایی) با این بیماری مرتبط هستند. سرکوب یا تجربه سوءاستفاده‌های جنسی در دوران کودکی نیز یکی دیگر از مواردی است که در میان افراد مبتلا به جنون دزدی مشاهده شده است.

توجه به این نکته ضروری است که برای تشخیص جنون دزدی، درمان‌گر ابتدا باید این موضوع را بررسی کند که رفتار فرد به سایر بیماری‌های روانی مانند اختلال سلوک یا اختلال شخصیت ضد اجتماعی مرتبط است یا خیر.

ریشه‌های اجتماعی اختلال جنون دزدی

اختلال جنون دزدی، که به نام "کلپتومانیا" نیز شناخته می‌شود، یک اختلال روانی است که به افراد اجازه نمی‌دهد از دزدیدن چیز‌هایی که به آنها نیاز ندارند، خودداری کنند. این اختلال با احساس ناامنی، اضطراب، و هیجان همراه است و در بسیاری از موارد، افراد مبتلا به آن احساس تسکین یا رهایی پس از سرقت دارند. در مورد ریشه‌های اجتماعی این اختلال، باید گفت که عوامل مختلف اجتماعی می‌توانند تأثیر زیادی بر بروز یا تشدید آن داشته باشند. فشار‌های اجتماعی، از جمله فقر، نابرابری اقتصادی، و ناکامی‌های اجتماعی، می‌توانند فرد را به سمت اقداماتی، چون دزدی سوق دهند. در جوامعی که منابع مالی و اجتماعی به طور نابرابر توزیع شده است، افرادی که احساس می‌کنند از امکانات و فرصت‌های برابر برخوردار نیستند، ممکن است به رفتار‌های غیرقانونی و دزدی به عنوان یک راه حل برای پر کردن شکاف‌های اجتماعی روی بیاورند.

علاوه بر این، شرایط فرهنگی و اجتماعی می‌تواند به تأثیرات روانی فرد کمک کند. در جوامعی که در آنها ثروت و وضعیت اجتماعی اهمیت زیادی دارد، افراد ممکن است برای جلب توجه یا تثبیت موقعیت اجتماعی خود از رفتارهایی، چون دزدی بهره ببرند. تأثیر خانواده نیز در شکل‌گیری اختلالات روانی بسیار مهم است. کودکانی که در محیط‌های بی‌ثبات عاطفی یا اقتصادی رشد می‌کنند، احتمالاً در بزرگ‌سالی با مشکلات روانی از جمله اختلالات مانند کلپتومانیا مواجه خواهند شد.

در نهایت، این اختلال می‌تواند به عنوان نتیجه‌ای از ترکیب عوامل فردی و اجتماعی بروز کند. ریشه‌های اجتماعی این اختلال ممکن است به شکل یک فشار اجتماعی درونی‌شده در فرد نمود پیدا کنند، که او را مجبور به دزدی به عنوان یک مکانیسم مقابله‌ای می‌کند.

نحوه برخورد با افراد دارای علائم جنون دزدی

اگر احتمال می‌دهید یکی از دوستان نزدیک یا یکی از اعضای خانواده‌تان به این بیماری مبتلاست ابتدا با آرامش نگرانی خود را او در میان بگذارید و درحین صحبت به خاطر داشته باشید که این اختلال با مساله سلامت روان فرد مرتبط است و ناشی از نقص شخصیتی او نیست.

زمان صحبت با فرد مورد نظر به این نکات توجه کنید:

- سرزنش و اتهام‌زنی ممنوع
- او را مطمئن کنید که نگرانی شما برای ارزشیست که به سلامت و رفاه او قائل هستید.
- برای او نگران هستید، زیرا نمی‌خواهید اعمال او باعث دستگیری، از دست دادن شغل و هر آسیب دیگری به او شود.
- از ارائه راه حل‌های پیش پا افتاده‌ای که انجام آن برای فرد امکان پذیر نیست، بپرهیزید.
- او را به سمت درمان‌هایی که به کاهش میل به دزدی منجر می‌شوند سوق دهید.
- حتما با یک پزشک در این باره صحبت کنید.

درمان جنون دزدی

استفاده از دارو درمانی و روان درمانی با رویکرد شناختی – رفتاری از مهم‌ترین روش‌های درمان بیماری جنون دزدی هستند. تجربه نشان داده است که روان درمانی تا حدودی در مدیریت علائم این بیماری نقش مثبتی داشته است. در روان درمانی غالبا اولین گزینه درمان اختلالات تکانه و یافتن جایگزین مناسب برای علت اصلی سرقت است. درمان به موقع و حتی زودهنگام می‌تواند به بهبود حال فرد کمک به سزایی کند.