آمار‌های پزشکیان نشان داد که دولت آه در بساط ندارد/ پاسخ یک اقتصاددان به سوال «آیا اقتصاد ایران به مرز ورشکستگی رسیده است؟»

اقتصاد۲۴- میرا قربانی فر - استیضاح عبدالناصر همتی در شرایطی به ایستگاه آخر و عزل وزیر رسید که سخنان مسعود پزشکیان در این جلسه فارغ از موضوع استیضاح با واکنش‌های بسیاری رو به رو شد.
بنابر اظهارات مسعود پزشکیان، دولت چهاردهم درحالی سکان هدایت بخش اجرایی را در دست گرفت که تنها وزارت بهداشت ۹۰ همت، وزارت راه ۱۲۰ همت و تامین اجتماعی ۱۳۹ همت بدهی انباشته داشتند.

علاوه بر آن همتی معتقد بود زمانی که وزارت اقتصاد را عهده دار شد، تورم در حدود ۴۰ درصد، کسری بودجه ۳۰ درصد و بیکاری در حدود ۱۳ درصد بوده‌است.
با این حال در مدت چندماهه اخیر توانسته بود، بدهی‎‌های دولت قبلی را مدیریت کرده و علاوه بر بهبود تراز تجاری، رشد تورم و سقوط بازار سرمایه را کنترل کند.

آمار‌های نگران کننده درباره شرایط اقتصادی دولت

به گزارش اقتصاد ۲۴ و به نقل از آمار‌های بانک مرکزی البته به نظر می‌رسد که آمار‌های پزشکیان نه تنها درست بوده بلکه فقط بخشی از فاجعه را نشان می‌دهد. بنا بر آمار‌های بانک مرکزی در ماه‌های پایانی دولت سیزدهم، میزان بدهی دولت به شبکه بانکی افزایش شدیدی داشته و تا پایان تیر ماه به ۱۶۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. 

علاوه بر این، میزان بدهی دولت به بانک مرکزی نیز در همین دوره به ۴۹۰ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. در مقایسه با آغاز دولت سیزدهم که این ارقام به ترتیب ۶۴۴ هزار میلیارد تومان و ۲۰۱ هزار میلیارد تومان بودند، این آمار‌ها نشان‌دهنده رشد ۱۴۸ درصدی بدهی دولت به بانک‌ها و افزایش ۱۲۸ درصدی بدهی آن به بانک مرکزی طی کمتر از سه سال است.
مساله این است که رشد شدید این بدهی‌ها، دولت مسعود پزشکیان را با فشار مالی سنگینی روبه‌رو کرده و روند مدیریت اقتصادی کشور را دشوارتر ساخته است.

در همین حال مرتضی افقه، استاد دانشگاه و اقتصاددان درباره آمار ارائه شده توسط مسعود پزشکیان در روز استیضاح و مساله ورشکستگی اقتصاد به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «ورشکستگی در اقتصاد معنای دیگری به جز همین مواردی که آقای پزشکیان در مجلس بیان کرد اساسا ندارد. من بار‌ها پیش از این نیز گفته بودم که بعد از ۷ سال تشدید تحریم‌ها، از بعد سال ۱۳۹۷ به این سو و با استقرار دولت آقای رئیسی، و به خصوص خود دولت آقای رئیسی، هر چه منابع موجود بود همه آن را صرف کردند بلکه بتوانند این منابع را جایگزین درآمد‌های حذف شده نفتی در کشور کنند؛ بنابراین اکنون دولت پزشکیان نه تنها با یک خزانه کاملا خالی مواجه است و یکسری مطالبات و اوراق قرضه نیز وجود دارد که سررسید آنان در این سال‌ها فراخواهد رسید، بلکه تازه رسیده به مرحله‌ای که با ترامپی مواجه می‌شود که این بار شاید حتی سخت‌تر از سال ۱۳۹۷ بخواهد تحریم‌ها را تشدید کند و اینگونه که خودش ادعا کرده قصد و دورخیز دولت تازه آمریکا این است که صادرات نفت ایران را به ۱۰۰ هزار بشکه برساند و اگر وضعیت به این مرحله برسد شرایط بسیار بسیار دشوارتری برای ایران پیش رو است، چنان که باید توجه داشت هم اکنون نیز آمار‌های آقای پزشکیان نشان می‌دهد که دولت آه در بساط ندارد تا نیاز‌ها و مطالبات کشور را تامین کند.»

بحران‌های چندگانه دولت از بودجه تا بنزین

این اقتصاددان در ادامه نیز به بحران‌های موجود در تحقق بودجه سال ۱۴۰۴ اشاره کرده و به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «مساله دیگر نیز بودجه ۱۴۰۴ است که امکان تحقق آن کمتر نیز شده است. این بودجه را زمانی دولت نوشت که هنوز ترامپ در قدرت مستقر نشده بود و هنوز این تحولات در منطقه رخ نداده بود و به نظر می‌رسد که مجلس نیز که می‌دانست و آگاه بود که ترامپ برگشته، اما ابدا انگار نه انگار که تحولی رخ داده و با همان روند و پیش بینی‌های سابق، بودجه را نوشتند که این بدان معناست که اگر مشکل تحریم را نتوانند حل کنند و فشار حداکثری ترامپ محقق شود، امکان تحقق بودجه ۱۴۰۴ زیر ۵۰ درصد خواهد بود.»

بیشتر بخوانید: بار بدهی‌های ابراهیم رئیسی بر دوش مسعود پزشکیان/ دولت سیزدهم چقدر بدهکار بود؟

افقه هم چنین با توجه به موضوع حامل‌های سوخت و اصلاح قیمت بنزین و تبعات آن نیز به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «مساله دیگر نیز بنزین و حامل‌های سوخت است که مشخص است دولت زمانی که درآمدهایش در بودجه حذف شود سراغ هر چیزی می‌رود؛ اما بالاخره تاکنون جرات نکرده که به سراغ مساله بنزین برود، اما باز هم می‌داند با توجه به افزایش روز به روز و افزون شدن نارضایتی‌ها و با مشکلاتی که پیش رو دارد به سراغ این مساله نخواهد رفت.
اساسا دست زدن به قیمت بنزین، در شرایط فعلی می‌تواند برای دولت یک چالش عظیم اجتماعی ایجاد کند که بعید می‌دانم دولت پزشکیان نیز با توجه به بحران‌های چندگانه فعلی به این سادگی تن به افزایش قیمت بنزین یا اصلاح آن بدهد.»