بازگشت شبح اسد؛ وضعیت فوق‌العاده و درگیری مسلحانه در قلب جامعه علوی!

اقتصاد۲۴- روز پنجشنبه اهالی شهر‌های ساحلی طرطوس و لاذقیه در غرب سوریه در محکومیت حملات هوایی به حومه منطقه ساحلی «جبله» (حومه لاذقیه) که از آن تحت عنوان قلب جامعه علوی یاد می‌شود به خیابان‌ها آمده و تظاهرات بزرگی برگزار کردند. به ادعای ناظران درگیری‌های شبانه چند ساعت پس از آن رخ داد که نیرو‌های امنیتی عملیاتی را برای دستگیری یکی از مقامات دولت اسد در حومه لاذقیه انجام دادند.

به گفته یکی از مقامات که به دلیل حساسیت موضوع در گفت‌و‌گو با رسانه‌ها نخواست نامش فاش شود، زمانی که نیرو‌های امنیتی تحریر الشام روستای «بیت عانا» را ترک می‌کردند، کاروان آنها در کمین افراد مسلح افتاد. ساکنان روستا و منابع رسمی اعلام کردند که در این کمین، دست‌کم ۱۶ نیروی امنیتی کشته شدند. این کمین، درگیری‌های بیشتری را میان نیرو‌های دولتی و وفاداران مسلح به اسد در مناطق روستایی لاذقیه شعله‌ور کرد.

آتش توپخانه و تیراندازی سنگین در سراسر منطقه شنیده شد و صد‌ها نفر از مردم بیت عانا و روستا‌های اطراف به مناطق روستایی گریختند. هنوز تعداد دقیق کشته‌ها و زخمی‌های درگیری‌های غیرنظامیان یا افراد وفادار به اسد مشخص نیست، برخی منابع از کشته شدن ۴۲ نفر می‌گویند و برخی دیگر مدعی‌اند این تنش‌ها ۷۰ کشته برجای گذاشت. همزمان با انتشار اخبار این درگیری‌ها، اعتراضاتی در شهر‌های بزرگ سوریه شکل گرفت. برخی معترضان از دولت جدید حمایت کردند و برخی دیگر خواستار عقب‌نشینی نیرو‌های آن از سواحل شدند.

بیشتر بخوانید: شرط حمایت ایران از حاکمان جدید سوریه چیست؟

در طرطوس، یک بندر مهم، معترضان شعار می‌دادند: «طرطوس و جبله یکی هستند» که اشاره‌ای به منطقه جبله داشت، جایی که درگیری‌ها رخ داده بود. در شهر‌های دیگر ازجمله حمص و ادلب، هزاران نفر در حمایت از دولت جدید سوریه به خیابان‌ها آمدند. همزمان مقامات از ساعت ۱۰ شب پنجشنبه تا ۱۰ صبح جمعه در بسیاری از شهر‌های بزرگ حکومت نظامی اعلام کردند.

 بامداد جمعه، در طرطوس و لاذقیه تعداد کمی از مردم در خیابان‌ها دیده می‌شدند، درحالی که کاروان‌های امنیتی همچنان در حال گشت‌زنی بودند. در همین راستا خبرگزاری اسپوتنیک با انتشار گزارشی به تنش‌ها اشاره کرد و در این باره نوشت که جرقه اعتراض‌ها در شهر‌های لاذقیه و طرطوس زده شد که مردمانش در همبستگی با مردم حومه جبله تظاهرات برگزار کرده و خواستار «توقف خونریزی، پاسخگویی مسوولان، تقویت صلح مدنی، برقراری امنیت و توقف تخلفات» شدند.

پس از آن درگیری شدیدی میان عناصر مسلح «تحریر الشام» (وابسته به الجولانی) و برخی دیگر از گروه‌های مسلح مستقر در سواحل غربی سوریه رخ داد. روز جمعه نیز روستا‌های حرف الساری، بعبده، دویر بعبده، الدالیه، وادی القلع وبیت عانا از سوی دانشکده نیروی دریایی «تحریر الشام»، هدف حملات توپخانه قرار گرفتند. هواپیما‌ها و بالگرد‌های نظامی همچنین پایگاه‌هایی را در روستای بیت عانا هدف قرار دادند. 

همزمان دیگر مناطق سوریه ازجمله سویدا، حماه و ادلب شاهد برگزاری تظاهرات مخالفان دولت جدید بوده و معترضان علیه الجولانی شعار سر داده و خواستار برکناری او از قدرت شدند. این درحالی است که اداره امنیتی عمومی سوریه در لاذقیه و طرطوس ممنوعیت رفت و آمد اعمال کرد. حال آن‌گونه که صابرین‌نیوز نوشته، معترضان سوریه ضمن درگیری با نیرو‌های وابسته به الجولانی بر پل میعاد در سوریه کنترل یافته و گروهی از نیرو‌های تحریرالشام را در مرکز فرهنگی در منطقه القرداحه سوریه محاصره کردند. همزمان برخی دیگر از منابع خبری گزارش دادند که مخالفان دولت موقت سوریه بر مقر فرماندهی نیروی دریایی در بندر لاذقیه مسلط شده‌اند. این منابع خبری گزارش دادند که مخالفان دولت موقت سوریه بر فرودگاه نظامی سطامو در غرب این کشور مسلط شدند. ادعایی که هنوز تایید نشده است.

گفته می‌شود فرودگاه بالگردی سطامو در ریف لاذقیه نیز ازسوی نیرو‌های مخالف دولت موقت سوریه به ریاست «احمد الشرع» ملقب به الجولانی تحت کنترل در آمد. این درحالی است که نیرو‌های تحریرالشام در ساعات گذشته از این فرودگاه و هواگرد‌های موجود در آن برای سرکوب مخالفان خود در استان‌های ساحلی استفاده کرده بودند. همچنین تیپ کوهستان مقاومت مردمی سوریه از تسلط بر همه مناطق مرزی این کشور با لبنان در غرب این کشور خبر داد. نیرو‌های تیپ کوهستان همچنین از تسلط بر منطقه الشیخ بدر در استان طرطوس می‌گویند.

بیشتر بخوانید: فیلم/ درگیری شدید در استان درعا سوریه

در این میان برخی رسانه‌ها نیز اعلام کردند که نیرو و تجهیزات ارتش ترکیه برای کمک به دولت موقت سوریه در سرکوب مخالفان، از گذرگاه مرزی باب الهوی وارد سوریه شده است. نیرو‌های دموکراتیک سوریه (قسد)، الجولانی را مسوول درگیری‌ها در ساحل سوریه دانسته و نسبت به قتل‌عام نیروی وابسته به او علیه مردم سوریه هشدار دادند. در همین حال عربستان، اعتراض مردم سوریه علیه نیرو‌های الجولانی تحت حمایت ترکیه را محکوم کرد. 

در همین راستا خبرگزاری الجزیره به نقل از یک منبع امنیتی سوری ضمن تایید کشته شدن ۱۵ نیروی امنیتی این کشور در جریان اعتراض‌ها از وضعیت فوق‌العاده امنیتی در این کشور خبر داد. رسول سردار، خبرنگار الجزیره در دمشق نیز گزارش داد که پس از این حملات تنش‌ها به شدت افزایش یافته است. به گفته او، از زمان سقوط دولت بشار اسد یعنی سه ماه گذشته تا به امروز شام و به طور مشخص دولت جدید شاید با یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های امنیتی‌اش روبه‌رو شده است.

به گفته او، دولت مرکزی برای کنترل اوضاع نیرو‌های کمکی متشکل از «ده‌ها و ده‌ها خودروی نظامی» را از چندین استان، ازجمله حما، حمص و ادلب، به شهر لاذقیه اعزام کرده است. اندکی پس از حمله، ویدیویی توسط یکی از فرماندهان دوران اسد منتشر شد که در آن اعلام کرد گروهی مقاومتی با نام «هنگ سپر ساحلی» علیه دولت جدید تشکیل شده است. 

مدیر امنیت استان لاذقیه پیش‌تر در گفت‌و‌گو با خبرگزاری رسمی سوریه (سانا) مدعی شد که نیرو‌های امنیتی در حومه لاذقیه با گروه‌های مسلح وفادار به فرمانده نیرو‌های ویژه دوران اسد، سوهیل الحسن، درگیر شده‌اند. نیرو‌های امنیتی در لاذقیه مدعی‌اند که اوضاع اکنون تحت کنترل است و چندین تن از معترضان کشته شده و بسیاری دیگر دستگیر شده‌اند. به ادعای گروهی از ناظران، مناطق ساحلی مدیترانه‌ای سوریه به یکی از چالش‌های اصلی امنیتی برای رییس‌جمهور موقت، احمد الشرع، تبدیل شده است، درحالی که دولت او تلاش می‌کند کنترلش بر این کشور را تثبیت کند.

در این میان نشریه نیویورک تایمز نیز با انتشار گزارشی ضمن اشاره به تنش‌های اخیر مدعی شد، آنچه رخ داده نخستین اعتراضات گسترده علیه مقامات جدید از زمان به قدرت رسیدن آنها در دسامبر است. به ادعای نیویورک تایمز، دولت تحریر الشام برای بازگرداندن نظم، نیرو‌های امنیتی بیشتری را به این مناطق اعزام کرد. از همین رو بامداد جمعه، کاروان‌های دولتی در خیابان‌های لاذقیه و طرطوس گشت‌زنی کرده و از ساکنان خواسته شد در خانه‌های خود بمانند، زیرا نیرو‌های امنیتی عملیات امنیتی را برای یافتن بقایای مسلح دولت اسد انجام می‌دادند.

 در همین راستا سرهنگ حسن عبدالغانی، سخنگوی وزارت دفاع تحریرالشام، در گفت‌و‌گو با خبرگزاری رسمی سوریه (سانا) مدعی شد، هزاران نفر سلاح‌های خود را زمین گذاشته و به خانواده‌هایشان بازگشته‌اند، درحالی که برخی همچنان بر ادامه جنگ اصرار دارند. به باور گروهی از تحلیلگران، افزایش تنش‌ها به آزمونی حیاتی برای رهبران جدید سوریه تبدیل شده است. ائتلاف شورشی که دولت اسد را سرنگون کرد و یک دولت انتقالی را مستقر نمود، تلاش دارد کنترل خود را در سراسر کشور تثبیت کند. با این حال استان‌های ساحلی چالش بزرگی برای دولت جدید است.

بیشر بخوانید:آخرین وضعیت از تحولات سوریه؛ شمار کشته‌ها به ۴۲ نفر رسید

این منطقه مرکز اقلیت علوی سوریه است که خانواده اسد نیز به آن تعلق دارد. علویان که تنها ۱۰درصد از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند، در دوران حکومت ۵۰ ساله خانواده اسد نفوذ چشمگیری داشتند. از زمان به قدرت رسیدن دولت جدید، نیرو‌های تحریرالشام در لاذقیه و طرطوس بار‌ها هدف حملات نیرو‌های مسلح وابسته به دولت اسد قرار گرفته‌اند. دولت جدید از تمامی اعضای نیرو‌های امنیتی وابسته به اسد خواسته است که روابط خود را با حکومت پیشین قطع کرده و سلاح و خودرو‌های خود را به مقامات جدید در مراکز «آشتی ملی» تحویل دهند. اما مقامات اعلام نکرده‌اند که برای کسانی که تسلیم می‌شوند، عفو عمومی درنظر گرفته خواهد شد و بسیاری از اعضای حکومت پیشین از مشارکت در این روند خودداری کرده‌اند.