بازار سیاه بنزین در جاده‌های شمال؛ یا در صف بمانید یا لیتری ۳۰ هزار تومان بپردازید!

اقتصاد۲۴- در مسیر‌های پرتردد شمال کشور، این روز‌ها خرید و فروش بنزین دیگر پنهانی انجام نمی‌شود. جاده‌های منتهی به چالوس، هراز و فیروزکوه، به ویژه در روز‌های تعطیل و آخر هفته، به صحنه‌ای آشکار برای بازار سیاه بنزین تبدیل شده‌اند؛ بازاری که در آن، هر لیتر بنزین تا ۱۰ برابر قیمت رسمی معامله می‌شود و خریداران هم چاره‌ای جز قبول ندارند. پمپ بنزین‌های شلوغ، جاده‌هایی که بوی بنزین سیاه می‌دهدظهر جمعه، حوالی مرزن‌آباد. صف پمپ بنزین چند صد متر کشیده شده و در کنار جاده، وانت‌ها و خودرو‌هایی با در‌های نیمه‌باز و صندوق‌های پر از گالن ایستاده‌اند. صدای آرامی به گوش می‌رسد: «چند لیتر می‌خوای؟ سوپر هم داریم.» قیمت؟ از ۲۰ هزار تومان برای بنزین معمولی شروع می‌شود و گاهی تا ۳۰ هزار تومان برای بنزین سوپر می‌رسد. معامله‌ها سریع انجام می‌شود. نیازی به رمز و سیگنال نیست.

همه‌چیز علنی است، در روز روشن، جلوی چشم مسافران و در کنار صف‌های طولانی پمپ بنزین. فروشندگان بنزین؛ بخشی از جغرافیای جادهدر طول محور چالوس و هراز، دست‌فروشان بنزین به یک تصویر ثابت تبدیل شده‌اند. وانت‌ها و خودرو‌های شخصی، کنار جاده می‌ایستند و گالن‌های پلاستیکی در صندوق عقب یا حتی کنار دست راننده چیده شده. بسیاری از آنها حتی تابلو‌های کوچک دست‌ساز با عبارت «بنزین آزاد» جلوی خود گذاشته‌اند. یکی از رانندگان که در محور هراز گرفتار صف طولانی شده می‌گوید: «همه‌مون می‌دونیم اینا کی هستن و کجا وایمیستن. پمپ که شلوغ باشه یا بنزین تموم کنه، فقط یک نگاه کافیه. خودشون می‌یان جلو.» کار تاجایی پیش‌رفته که بنزین فروش‌ها نه فقط در جاده‌های شمال بلکه در تهران هم رویت می‌شوند.

قیمت‌ها روی موج بحران حرکت می‌کننددر ایام تعطیلات، به ویژه نوروز و تابستان، بازار سیاه بنزین در مسیر‌های شمالی به اوج می‌رسد. قیمت‌ها در ساعات مختلف روز تغییر می‌کند و کاملاً به وضعیت ترافیک و صف پمپ‌ها وابسته است. یک فروشنده در جاده هراز، حوالی آمل، می‌گوید: «وقتی صف‌ها قفل می‌شه، لیتری ۳۰ هزارم می‌فروشم. مشتری هم داره. خودشون می‌دونن که جای دیگه گیر نمی‌آد». آمار غیررسمی و حجم بالای فروش آزادبرآورد‌های غیررسمی نشان می‌دهد که در تعطیلات تابستان امسال، حدود ۲ میلیون لیتر بنزین فقط در محور‌های شمالی کشور به صورت غیررسمی و خارج از شبکه توزیع عرضه شده است. این عدد با توجه به ترافیک بالای جاده‌های شمال، تعجب‌آور نیست.

بیشتر بخوانید: مهم ترین راهکارها برای سفر ارزان

 قاسم حامدی کارشناس حوزه انرژی می‌گوید: «این بازار از کمبود نیست. از بی‌نظمی در توزیع و پیش‌بینی نکردن نیاز مسافران شکل می‌گیرد و وقتی تقاضا بالا برود، بازار سیاه هم شکل خواهد گرفت». سکوت و ادامه کار در روز روشنآنچه بازار سیاه بنزین در شمال کشور را عجیب می‌کند، نه پنهانی بودن آن است و نه ترس فروشندگان؛ بلکه حضور آشکار آنها در طول روز و مقابل دیدگان مسافران و رهگذران است. فروشندگان با گالن‌های رنگی و ظرف‌های پلاستیکی، بی‌واهمه کنار جاده می‌ایستند، مشتری جذب می‌کنند و پول نقد می‌گیرند. مسافری که از نوشهر به تهران بازمی‌گشت، می‌گوید: «دیگه بازار سیاه نیست، بازار علنی شده. انگار بخشی از جاده است. اگه بخوای اعتراض کنی، اولین کسی که بهت می‌خنده، راننده‌هایی هستن که همون لحظه دارن لیتری ۲۵ هزار تومان پول می‌دن».

بازاری که از مسافر تغذیه می‌‎کنددر شلوغ‌ترین مسیر‌های کشور، جایی که هر آخر هفته و تعطیلات رسمی هزاران خودرو روانه شمال می‌شوند، بنزین دیگر فقط یک کالای دولتی نیست. حالا کنار جاده‌ها، از خودرو‌های کهنه گرفته تا وانت‌های قدیمی، همه در حال فروشند؛ و این بازار، فعلاً، ادامه دارد. «پمپ شلوغه؟ مشکلی نیست. ما همیشه اینجاییم.»