کشف معادن هخامنشی در آبدانان ایلام

اقتصاد۲۴- محمدابراهیم زارعی صبح روز جمعه بیست‌ودوم فروردین‌ماه ۱۴۰۴ در سفر خود به شهرستان آبدانان در استان ایلام برای نظارت بر کاوش‌های باستان‌شناسی، از احتمال کشف معادن هخامنشی در این منطقه خبر داد.

زارعی با بیان اینکه این معادن به‌عنوان منبع اصلی تأمین سنگ‌های مورد استفاده در ساخت کاخ داریوش بزرگ در شهر باستانی شوش مطرح شده‌اند، افزود: در صورت قطعیت این موضوع، این کشف را یکی از مهم‌ترین اکتشافات باستان‌شناسی در خاورمیانه در سال‌های اخیر می‌توان عنوان کرد.

وی ادامه داد: این فرضیه منحصر‌به‌فرد، نخستین بار توسط محمد حیدری، معلم آبدانانی، مطرح شد و با ارزیابی اولیه لقمان احمدزاده شوهانی، باستان‌شناس پایگاه میراث‌جهانی شوش، همراه شد. این یافته از طریق تلفیق بررسی‌های میدانی، داده‌های ماهواره‌ای و مطالعات زمین‌شناسی امکان‌پذیر شده است. بر این اساس، تیم پژوهشی تحت نظر پژوهشکده باستان‌شناسی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری موفق به شناسایی ساختار و بقایای معدن‌کاری عظیم هخامنشی، ابزار‌های برش سنگ، شواهد استخراج و مقادیر چشمگیری از سنگ آهن در کنار سنگ‌های آهکی شدند؛ سنگ آهنی که احتمالاً در ساخت بست‌های فلزی در معماری سنگی هخامنشی به‌کار می‌رفته است.

رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با اشاره به کتیبه یادبود بنیاد کاخ آپادانا در شوش، اظهار داشت: داریوش بزرگ در این کتیبه به محل تأمین سنگ‌های استفاده‌شده در این کاخ با نام «ابیرادوش» اشاره کرده است، اما محل دقیق این معدن تاکنون ناشناخته مانده بود. کشف معادن در دامنه‌های کبیرکوه در آبدانان می‌تواند این معمای تاریخی دوهزارساله را حل کند.

بیشتر بخوانید:هویت ملی ایران در خطر تخریب و فراموشی

زارعی با بیان اینکه این کشف نه تنها پنجره‌ای نو به فرایند‌های ساخت و تأمین مصالح در امپراطوری هخامنشی می‌گشاید، بلکه می‌تواند به بازنگری در شبکه‌های حمل‌ونقل، مدیریت منابع و فناوری‌های سنگ‌تراشی دوران باستان کمک کند، افزود: مسیر احتمالی حمل‌ونقل این سنگ‌ها از آبدانان به شوش، ترکیبی از جاده‌های کوهستانی و مسیر‌های آبی از طریق رودخانه کرخه بوده است. فاصله این معادن تا شوش حدود ۱۵۰ کیلومتر برآورد می‌شود.

وی اظهار امیدواری کرد که این کشف و پژوهش‌های پیوست آن، نه تنها گامی بزرگ در درک معماری و فناوری ساخت در عصر هخامنشی است، بلکه می‌تواند مبنایی برای ثبت‌جهانی این معادن در فهرست میراث جهانی یونسکو و توسعه پایدار گردشگری علمی و فرهنگی در منطقه زاگرس میانی باشد.

وی افزود: این کشف، در صورت تأیید نهایی ارتباط با «ابیرادوش»، می‌تواند معادل کشف معدن مرمر در آتن برای ساخت پارتنون در تاریخ معماری جهان باشد.