انتقاد شدید بلینکن از حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران

اقتصاد۲۴- آنتونی بلینکن، وزیر خارجه دولت بایدن در گزارشی که نیویورک تایمز منتشر کرده، به بررسی موضوع حمله آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران پرداخته است.

متن این گزارش به شرح زیر است:

«حمله اخیر آمریکا به سه مرکز هسته‌ای ایران اقدامی نابخردانه و غیرضروری بود. اما حالا که انجام شده، تنها می‌توان امیدوار بود که موفقیت‌آمیز بوده باشد. این تناقضی است که بسیاری از مقامات سابق مانند من که در دولت‌های پیشین درباره پرونده هسته‌ای ایران کار کرده‌اند، با آن مواجه هستند. همه ما بر این باور بودیم که هرگز نباید اجازه دهیم ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد. ایران بدون بمب هسته‌ای هم به اندازه کافی به دلیل حمایت از نیرو‌های نیابتی و تهدید اسرائیل خطرناک است؛ ایران مسلح به بمب هسته‌ای با جسارت بسیار بیشتری در همه این عرصه‌ها عمل خواهد کرد.

پس چرا این حمله اشتباه بود؟

نخست، اساساً نباید به این نقطه می‌رسیدیم. در سال ۲۰۱۵، دولت اوباما به همراه انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه، چین و اتحادیه اروپا به توافق جامع هسته‌ای (برجام) با ایران دست یافتند. این توافق برنامه تولید مواد شکافت‌پذیر ایران را تحت کنترل دقیق قرار داد و زمان لازم برای دستیابی ایران به سوخت مورد نیاز یک بمب هسته‌ای (زمان گریز هسته‌ای) را به حداقل یک سال افزایش داد. اگر ایران توافق را نقض می‌کرد یا پس از ۱۵ سال از تمدید برخی بند‌های آن خودداری می‌نمود، ما متوجه می‌شدیم و زمان کافی برای پاسخ، از جمله اقدام نظامی در صورت لزوم، داشتیم.

در سال ۲۰۱۸، ترامپ این توافق را پاره کرد و هیچ جایگزینی ارائه نداد. در پاسخ، ایران غنی‌سازی خود را تسریع کرد و احتمالاً زمان گریز هسته‌ای را به چند روز یا هفته کاهش داد. در واقع، ترامپ حالا دارد آتشی را خاموش می‌کند که خودش به آن بنزین پاشیده است.

دوم، مواد شکافت‌پذیر شرط لازم برای ساخت بمب هستند، اما کافی نیستند. ایران هنوز نیاز به ساخت یک جنگ افزار انفجاری دارد. با وجود پیام‌های ضدونقیض از دولت ترامپ، سازمان‌های اطلاعاتی ما معتقدند ایران هنوز تصمیمی برای تسلیحاتی کردن برنامه هسته‌ای خود نگرفته است. اگر چنین تصمیمی بگیرد، طبق برخی برآورد‌ها ۱۸ تا ۲۴ ماه زمان نیاز دارد تا یک دستگاه انفجاری تولید کند. به عبارت دیگر، هنوز زمان برای دیپلماسی وجود داشت و وضعیت به هیچ وجه آن فوریتی که ترامپ ادعا می‌کرد نبود.

بیشتر بخوانید:فیلم/ برآورد آمریکا از میزان خسارت به سایت‌های هسته‌ای ایران

سوم، کارشناسانی که با آنها صحبت کرده‌ام تردید‌های جدی در مورد توانایی بمب‌های ۳۰ هزار پوندی MOP (که منحصر به زرادخانه آمریکاست) در نابودی کامل سایت فردو و سایر بخش‌های عمیق و مستحکم برنامه هسته‌ای ایران داشتند. گزارش‌های اولیه حاکی از آن است که اگرچه زیرساخت‌های هسته‌ای ایران آسیب شدیدی دیده‌اند، اما نابود نشده‌اند.

چهارم، در زمان جنگ‌افزار‌های نظامی در دولت بایدن، نگرانی ما این بود که ایران ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود (که نزدیک به درجه تسلیحاتی است) را در مکان‌های امن مختلف پخش کرده یا خواهد کرد و سانتریفیوژ‌های کافی برای غنی‌سازی بیشتر این ذخایر در زمان کوتاه را حفظ می‌کند. در این سناریو، ایران می‌توانست مواد نزدیک به درجه تسلیحاتی را پنهان کند، فرآیند تسلیحاتی کردن را آغاز نماید و به سرعت به سمت ساخت بمب پیش برود. بنابراین، حمله ترامپ دقیقاً همان چیزی را تسریع کرده که می‌خواستیم از آن جلوگیری کنیم. این ممکن است تکرار حمله اسرائیل به رآکتور اوسیراک عراق در سال ۱۹۸۱ باشد - پس از آن حمله، صدام حسین برنامه هسته‌ای زیرزمینی خود را تسریع کرد؛ و در نهایت، اگرچه تردیدی نیست که حمله آمریکا برنامه هسته‌ای ایران را به تأخیر انداخته است، اما ایران می‌تواند به سرعت در مکان‌ها و عمق‌هایی که عملاً در برابر حملات هوایی مصون هستند، بازسازی کند و همزمان فرآیند تسلیحاتی کردن را پیش ببرد. بنابراین، اگرچه برنامه آنها به شدت مختل شده و خرید زمان امری مثبت است، اما این موضوع تأکید می‌کند که پایبندی به برجام گزینه بهتری بود. برجام حداقل ۱۵ سال به ما مهلت داد، نه فقط چند ماه؛ و این توافق از خطر تلافی ایران - مانند حملات موشکی دوشنبه به نیرو‌های ما در منطقه - و همچنین احتمال تشدید تنش‌ها، از جمله تهدید جریان جهانی نفت از طریق تنگه هرمز، انجام عملیات تروریستی در خاک آمریکا یا حملات سایبری پیچیده جلوگیری می‌کرد.

شاید به شکل متناقضی، اقدامات ترامپ تنها به دلیل کار دولت‌های اوباما و بایدن ممکن شد. دولت اوباما توسعه بمب‌های MOP را تسریع کرد و برنامه‌های احتمالی برای عملیاتی از این نوع را داشت. بایدن به تیم خود دستور داد تا این برنامه‌ها را تمرین، آزمایش و اصلاح کنند. ما همچنین در سال ۲۰۲۳ بزرگترین تمرین مشترک تاریخ با اسرائیل را انجام دادیم که نوعی تمرین برای این اقدام اخیر بود.

با این کار، ما زمینه را برای ترامپ فراهم کردیم تا به توافق هسته‌ای جدیدی که سال‌ها وعده آن را داده بود دست یابد یا حمله کند.‌ای کاش او از راه دیپلماتیکی که برایش باقی گذاشته بودیم استفاده می‌کرد. حالا که تاس نظامی ریخته شده، فقط می‌توانم امیدوارم باشم که حداکثر آسیب را وارد کرده باشیم؛ آسیبی که به رئیس‌جمهور اهرمی می‌دهد تا در نهایت به توافقی دست یابد که تاکنون در تحقق آن ناکام مانده است.»