عاقبت مختار ثقفی چه شد؟

اقتصاد۲۴- مسجد کوفه برای افرادی که توفیق زیارت آن مکان مقدس را نداشته‌اند یادآور مظلومیت حضرت امیرالمومنین علی بن ابی طالب (ع) است و برای آنها که توفیق تشرف به آن مکان مقدس را دارند، علاوه بر آن، عبرت‌های نهفته و پنهان دارد.

 از دور که نگاه می‌کنی مسجد کوفه دارای گنبد و چند مناره‌ای است که گنبد طلایی آن بر روی مزار شریف مسلم بن عقیل، فرستاده مخصوص امام حسین (ع) به کوفه و یکی از یاوران و شهیدان واقعه کربلا قرار دارد.

روبروی مسجد کوفه نیز مرقدی با گنبد سبز قرار دارد که برای میثم تمار است و روی در ورودی آن نوشته شده است «السلام علیک یا میثم بن یحیی التمار».

کنار مسجد کوفه و ضلع جنوبی آن نیز خانه‌ای قرار دارد که امیر المومنین علی بن ابی طالب (ع) به همراه خانواده اش چهار سال آخر حکومت خود را در آن به سر برده و زمین این خانه شاهد مناجات‌ها و عبادت‌های سه امام معصوم و غسل دادن و کفن نمودن پیکر مطهر امیرالمومنین (ع) بوده است.

ضلع جنوب شرقی مسجد دارای پنج جایگاه است. مقام اول آن به نام حضرت آدم (ع) مقام دوم مربوط به حضرت نوح (ع)، جایگاه سوم جایگاه فرشته وحی، جبرئیل (ع) و جایگاه چهارم واقع شده برای امام سجاد (ع) وجایگاه پنجم محراب شهادت امیرالمومنین (ع).

زائرین این مسجد در صف ایستاده‌اند تا هر کدام بتوانند این محراب را زیارت کنند و پس از آن دو رکعت نماز حاجت بخوانند.

ضلع جنوب غربی این مسجد دارای گنبدی است که متعلق به مسلم بن عقیل است. بر روی قبر مطهر مسلم بن عقیل فرستاده امام حسین (ع) به کوفه، حدیثی از پیامبر دیده می‌شود که بسیار معروف است: "من عقیل را دوست دارم و به درستی که فرزندش در دوستی فرزند تو کشته خواهد شد".

حضرت مسلم بن عقیل (ع) سال ۶۰ هجری به همراه امام حسین (ع) از مدینه به مکه آمد و سید الشهدا (ع)، مسلم را به عنوان نماینده خود از مکه به کوفه فرستاد تا مردم با او بیعت کنند. به هنگام ورود مسلم به کوفه هیجده هزار نفر با او بیعت کردند، اما پس از ورود عبید الله بن زیاد و تهدید مردم، بیشتر آنها مسلم را تنها گذاشتند و در روز نهم ذی الحجه به دستور عبید الله بن زیاد او را بر بام قصر دار الاماره بردند و سر از بدنش جدا کرده و به پایین انداختند.

این مرقد نیز همانند مقام‌های دیگر واقع شده در این مسجد دارای اعمال خاص خود است. چند متر آن طرف‌تر که شاید مسافت آن به ۱۰ متر نمی‌رسد مقبره کوچکتری قرار دارد که متعلق به مختار ثقفی است که پس از جنگ‌های سختی کوفه را تحت کنترل خود در آورد و عاملین واقعه کربلا را مجازات کرد. سپس لشگری به سوی عبید الله بن زیاد فرستاد که پس از شکست او، سر از بدنش جدا کردند.

مختار سر عبیدالله بن زیاد را نزد امام سجاد (ع) در مدینه فرستاد، حضرت خوشحال شد و فرمود: خدا جزای خیر به مختار دهد که خونخواهی ما نمود. پس از آن، مصعب بن زبیر در سال ۶۷ هجری با غلبه بر کوفه سر از بدن مختار جدا کرد.

با اینکه فاصله مقبره مختار با مرقد مطهر مسلم بن عقیل چند متر بیشتر نیست، اما میان آن دو فاصله است که تاریخ آن را به ثبت رسانده است. در ذهنم سخنان رهبر فرزانه انقلاب را درباره توابین مرور می‌کنم که فرمودند: " کسانى در کوفه دلهاشان پر از ایمان به امام حسین بود، به اهل‌بیت محبت هم داشتند، اما چند ماه دیرتر وارد میدان شدند؛ همه‌شان هم به شهادت رسیدند، پیش خدا هم ماجورند؛ اما کارى که باید بکنند، آن کارى نبود که آنها کردند؛ لحظه را نشناختند؛ عاشورا را نشناختند؛ در زمان، آن کار را انجام ندادند. اگر کارى که توابین در مدتى بعد از عاشورا انجام دادند، در هنگام ورود جناب مسلم به کوفه انجام می‌دادند، اوضاع عوض می‌شد؛ ممکن بود حوادث، جور دیگرى حرکت بکند. شناسایى لحظه‌ها و انجام کار در لحظه‌ى نیاز، خیلى چیز مهمى است.

نحوه شهادت مختار ثقفی

سال ۶۱ هجری عبیدالله بن زیاد پس از شهادت امام حسین (ع) در کربلا دستور داد اهل بیت آن حضرت را به کوفه و قصر دارالاماره بیاورند و در آن جلسه سر بریده امام حسین (ع) را نزد خود قرار داد و با چوب دستی به سر مطهر حضرت جسارت کرد.

سال ۶۶ هجری مختار ثقفی قیام کرد، عبیدالله بن زیاد را به هلاکت رساند بر تخت دارالاماره نشست و سر بریده ابن زیاد را بر او وارد کردند.

بیشتر بخوانید:عزاداری سومین روز شهادت امام حسین (ع) در بازار تبریز

سال ۶۷ هجری مصعب بن زبیر بر مختار پیروز شدو در حالی که مصعب بر تخت کیه زده بود، سر مختار را برای او آوردند.

سال ۷۲ هجری عبدالملک بن مروان به عراق حمله کرد و پس از پیروزی، در قصر دارالاماره بر تخت نشست و سر بریده مصعب را برای او آوردند. شخصی در حضور او گفت:‌ای امیر! من سرگذشت عجیبی از این قصر به خاطر دارم و وقایع آن را تعریف کرد.

عبدالملک با شنیدن این قضیه بر خود لرزید و دستور داد قصر دارالاماره را خراب کنند.

شایان توجه است که قصر دارالاماره در ذیحجه سال ۶۰ هجری، شهادت دو فرستاده امام حسین را نیز شاهد بوده است.

نحوه پیدا شدن مقبره مختار

پس از شهادت مختار توسط مصعب بن الزبیر، جسد پاک او در دیوار قصر الاماره نزدیک مسجد مدفون شد، این قبر مخفی ماند تا اینکه آیة الله العظمی سید مهدی بحر العلوم در زمان خود به جست‌و‌جو وآشنایی با آثار ومحراب‌های مسجد پرداخت، سید در آن زمان ترجیح داد، مسجد کوفه با خاک پاک مدفون شود، چون زمین مسجد پائین‌تر از دیگر سرزمین‌های منطقه بود ودر نتیجه آب‌های سطحی در آن جریان پیدا می‌گرد، پیرو دستور آیت الله بحر العلوم زمین مسجد کوفه که عمق آن مساوی مقام پیامبر وخانه حضرت نوح بود با خاک پاکسپرشد تا از آلودگی‌ها در امان نگه داشته شود در جای همان محراب‌ها بر روی خاک محراب‌های جدید ساخته شد همانگونه که اکنون هم نمایان است.

در زمان بررسی‌ها جستجوی آثار مسجد که از طرف سید وجمعی از علما صورت گرفت، سید قبر شریف پنهان شده‌ای را پیدا کرد وجایگاه آن قبر انتهای راه رو در زیر زمین وبه طرف خارج مسجد به سمت قصر الأماره بود وبر آن قبر سنگی یافتند که بر آن اسم ولقب مختار نوشته شده بود.

پس از یافتن قبر, (محسن الحاج عبود شلاش) ساختن حرم جدید وبزرگی برای مختار را بر عهده گرفت وآن را به رواق حرم حضرت مسلم از سمت جنوب ملحق کرد، وبرای قبر پنجره‌ای آهنین قرار داد ودرب راه رو که در حجره‌ای در کنج مسجد کوفه قرار داشت را مسدود کرد.