ایران؛ صادرکننده آب مجازی در قلب خشکسالی/ در روزگار بی آبی، صادرات محصولات آب‌بر و انرژی‌بر ادامه دارد + فیلم

اقتصاد۲۴- زنگ خطر بحران آب در ایران از سال‌ها پیش به صدا درآمده ولی در سال جاری به شکلی ملموس و عینی، مناطق متعددی از کشور را تحت تأثیر قرار داده است.

درحالی که آبفا قطعی آب را تکذیب کرده و فقط به افت فشار اشاره می‌کند، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب تهران اعلام کرده که مردم باید به فکر خرید تانکر و مخزن آب باشند.  

حال ایران با یکی از بی‌سابقه‌ترین بحران‌های آبی تاریخ خود روبه‌روست؛ بحرانی که دیگر نمی‌توان آن را صرفاً به گردن کاهش بارندگی انداخت.

درحالی‌که میانگین بارش کشور نسبت به دوره بلندمدت ۴۰ درصد کاهش یافته، تقلیل ۳۰ درصدی روان‌آب‌ها و ۲۳ درصدی ذخایر برفی نیز زنگ خطر کم‌آبی ساختاری را به صدا درآورده است.

سال آبی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ نه‌تنها خشک‌ترین دوره نیم‌قرن اخیر بوده بلکه تراز منابع تجدیدپذیر آب را به کف خطرناک خود رسانده است. با این روند، حتی امید به ترمیم منابع آبی در میان‌مدت نیز رو به افول گذاشته است.

درحالی‌که ۹۰ میلیارد مترمکعب آب هر ساله صرف بخش کشاورزی می‌شود، تنها ۲۰ میلیون تن محصولات اساسی و ضروری به‌دست می‌آید؛ این یعنی بهره‌وری پایین و اتلاف منابع آبی در ابعادی فاجعه‌بار. بدتر آنکه سیاست‌های کلان همچنان بر توسعه سطح زیر کشت حتی در استان‌های خشک تأکید دارند.

بیشتر بخوانید: آغاز قطعی آب در تهران به بهانه افزایش دما

این روند در حالی ادامه دارد که کشور با کسری ۲۷ میلیارد مترمکعبی آب تجدیدپذیر روبه‌روست؛ یعنی مصرف بیشتر از ظرفیت بقاء. مدیریت نادرست، فرسودگی شبکه‌های انتقال، و بی‌توجهی به تنوع اقلیمی، فجایع زیست‌محیطی آینده را رقم خواهد زد. در حاشیه این بحران، پیامد‌هایی در حال شکل‌گیری است که فراتر از حوزه آب خواهد رفت. 

گسترش فرونشست زمین، مهاجرت‌های زیست‌محیطی از روستا به شهر، و تهدید مستقیم بر منابع آب شرب، شاکله اجتماعی و اقتصادی کشور را هدف گرفته‌اند. برخلاف تصور عمومی، این فقط بحران آب نیست؛ این بحران امنیت ملی، ثبات جمعیتی و حتی بقای زیست‌بوم ایران است.

زمان تعارف گذشته؛ اگر ساختار مصرف آب و اولویت‌بندی منابع به‌سرعت بازنگری نشود، باید در انتظار یک فروپاشی بی‌سروصدا، اما غیرقابل بازگشت باشیم.

منبع: امتداد