شهرام ایرانی کیست؟/ نخستین دریادار اهل سنت در رأس ارتش

اقتصاد۲۴- شهرام ایرانی، دریادار اهل سنت و کُرد، نمونه‌ای از مسیر پیشرفت بر پایه تخصص و تجربه در نیرو‌های مسلح ایران است. او با تکیه بر دانش دریایی، انضباط و پشتکار، از دوران تحصیل در دانشگاه علوم و فنون دریایی نوشهر تا فرماندهی نیروی دریایی ارتش پیش رفت.

تولد شهرام ایرانی 

شهرام ایرانی در سال ۱۳۴۶ در سنندج زاده شد و از همان آغاز زندگی در فضای فرهنگی و اجتماعی کردستان، با روحیه‌ای منظم و آرام رشد کرد. او از خانواده‌ای اهل سنت برخاست و بعد‌ها جایگاهی یافت که در تاریخ نیرو‌های مسلح ایران کم‌نظیر است. مسیر حرفه‌ای او نشان می‌دهد که چگونه یک فرد با تکیه بر دانش، انضباط، و پشتکار می‌تواند از بستر‌های ساده آغاز کند و به یکی از مسئولیت‌های کلیدی کشور برسد. این مسیر، افزون‌بر اهمیت فردی، از زاویه اجتماعی و سیاسی نیز ارزش نمادین دارد.

تحصیل و ورود شهرام ایرانی  به ارتش

شهرام ایرانی پس از پایان دوره دبیرستان، تصمیم گرفت آینده خود را در نیروی دریایی جست‌و‌جو کند. او در سال ۱۳۶۴ وارد دانشگاه علوم و فنون دریایی امام خمینی نوشهر شد؛ جایی که ساختار ذهنی‌اش شکل تازه‌ای یافت و آموخت چگونه دریا را نه تنها یک مسیر رفت‌وآمد، بل‌که یک میدان راهبری و تحلیل بداند. او در رشته ناوبری و فرماندهی کشتی آموزش دید؛ رشته‌ای که نیازمند صبر، دقت، مهارت و توان تصمیم‌گیری در شرایط غیرقابل پیش‌بینی است.

هنگامی‌که دوره تحصیلی‌اش به پایان رسید، وارد مرحله‌ای شد که از او یک افسر حرفه‌ای ساخت. او به‌سرعت به فرماندهی شناور‌های مختلف رسید و سال‌ها در ناوچه‌ها، ناوشکن‌ها و ناو‌های سنگین به‌عنوان مسئول اصلی هدایت عملیات فعالیت کرد. هر مرحله از این تجربه‌ها پله‌ای بود برای ارتقای تخصص و اعتماد فرماندهان بالادست.

تجربه‌های عملیاتی و مسئولیت‌های ویژه شهرام ایرانی

یکی از برجسته‌ترین تجربه‌های شهرام ایرانی، مشارکت در عملیات عبور ناو‌های ایرانی از کانال سوئز در سال ۱۳۹۱ بود. این رویداد برای نیروی دریایی ایران اهمیت زیادی داشت، زیرا نشان داد که ناوگان کشور می‌تواند در مسیری راهبردی و حساس حضور پیدا کند. مدیریت چنین مسیری تنها به مهارت فنی نیاز ندارد، بل‌که باید افسر مسئول از نظر سیاسی، امنیتی و نظامی نیز آگاهی عمیقی داشته باشد.

افزون‌بر این عملیات، شهرام ایرانی در دوره‌ای مسئولیت تیم غواصی نیروی دریایی در مسابقات بین‌المللی روسیه را بر عهده داشت و در مقام معاون تربیت و آموزش نیز نقش چشمگیری ایفا کرد. کار در حوزه آموزش، او را به ساختار ذهنی سربازان جوان نزدیک‌تر کرد و باعث شد ارزش کیفیت نیرو‌های انسانی را از چشم‌انداز تازه‌تری ببیند.

در بخشی دیگر از زندگی حرفه‌ای‌اش، سخنگوی رزمایش‌های مشترک ارتش بود. این نقش، تلفیقی از دانش عملیاتی و مهارت ارتباطی است، زیرا در چنین موقعیت‌هایی فرد باید اطلاعات نظامی را با دقت و شفافیت به مخاطب منتقل کند، بی‌آن‌که جنبه‌های امنیتی خدشه ببیند. شهرام ایرانی در این جایگاه توانست تصویری حرفه‌ای از رزمایش‌ها ارائه دهد و میزان آمادگی نیرو‌ها را به‌طور سنجیده تشریح کند.

انتصاب شهرام ایرانی  به فرماندهی نیروی دریایی

در مرداد ۱۴۰۰، شهرام ایرانی با حکم فرمانده کل نیرو‌های مسلح به فرماندهی نیروی دریایی ارتش رسید. این انتصاب، بازتاب قابل‌توجهی در رسانه‌ها و فضای اجتماعی داشت. او نخستین فرد اهل سنت در جمهوری اسلامی ایران است که به این سطح از فرماندهی رسید؛ مسئله‌ای که بسیاری آن را نقطه عطفی در سیاست جذب و به‌کارگیری نخبگان در نیرو‌های مسلح دانستند.

 بیشتر بخوانید:  کیومرث حیدری کیست؟/ از بسیج تا فرماندهی نیروی زمینی ارتش

چهره‌های سیاسی و مذهبی اهل سنت و نمایندگان استان کردستان، این انتخاب را نشانه‌ای از اعتماد به توان تخصصی اقوام مختلف کشور ارزیابی کردند. از نگاه آنان، این انتصاب می‌تواند نقش مهمی در تقویت انسجام ملی داشته باشد. برای بخشی از جامعه نیز این رویداد یادآور این نکته بود که حضور در سطوح بالای نظامی وابسته به قومیت و مذهب نیست، بل‌که به توانایی‌های فردی و تجربه اندوخته شده بستگی دارد.

نگاه راهبردی شهرام ایرانی  به دریانوردی و دیپلماسی دریایی

نیروی دریایی ایران در دهه‌های اخیر به سمت حضور گسترده‌تر در آب‌های آزاد حرکت کرده است. فرماندهی شهرام ایرانی این روند را شتاب بیش‌تری داد. او بار‌ها تأکید کرده که ناوگان ایران باید در دریا‌های دوردست نقش فعال داشته باشد؛ نقشی که می‌تواند بر امنیت تجارت دریایی و اعتبار بین‌المللی کشور تأثیر بگذارد.

در دوره او، توجه ویژه‌ای به مفهوم «دیپلماسی دریایی» شکل گرفت؛ یعنی حضور نظامی در کنار ارتباط‌سازی و همکاری با ناوگان کشور‌های دیگر. تمرینات مشترک، سفر‌های دوره‌ای ناو‌های ایرانی به بنادر مختلف، و مشارکت در مأموریت‌های بین‌المللی بخشی از این سیاست هستند. این رویکرد، افزون‌بر ایجاد اعتماد میان کشورها، فرصتی ایجاد می‌کند تا افسران ایرانی با ساختار‌های عملیاتی ناوگان‌های مختلف آشنا شوند.

اهمیت اجتماعی و فرهنگی مسیر شهرام ایرانی

مسیر زندگی شهرام ایرانی از چند زاویه قابل تحلیل است. نخست آن‌که او نمونه‌ای از امکان پیشرفت بر پایه شایستگیست. جوانی که در سنندج رشد کرد و از یک استان مرزی به مرکز راهبردی‌ترین حوزه‌های نظامی کشور راه یافت، تصویر روشنی از مسیر تلاش و آموزش است.

زاویه دوم، اهمیتی است که این انتخاب برای اقوام و مذاهب مختلف دارد. در شرایطی که گفت‌و‌گو درباره تنوع فرهنگی ایران همواره موضوعی حساس بوده، حضور یک فرمانده اهل سنت در رأس نیروی دریایی پیام آشکاری به جامعه می‌دهد؛ پیامی مبنی بر این‌که مرز‌های فرصت برای گروه‌های گوناگون کشور گشوده است.

جنبه سوم، تأثیر حرفه‌ای او بر نیروی دریاییست. نگاه تخصصی‌محور، توجه به آموزش، آشنایی با عملیات سطحی سنگین، و باور به ضرورت حضور در آب‌های آزاد باعث شده بخشی از کارشناسان، دوره او را دوره‌ای با تمرکز بیش‌تر بر هماهنگی داخلی و گسترش فعالیت‌های برون‌مرزی بدانند.

شخصیت حرفه‌ای و ویژگی‌های فردی شهرام ایرانی 

شهرام ایرانی در گفت‌و‌گو‌ها همواره به آرامش، نظم، و کار گروهی اشاره کرده است. روحیه مشارکتی او باعث شده بسیاری از همکاران سابقش از او به‌عنوان فردی یاد کنند که در مدیریت بحران، نخست به تحلیل گروهی تکیه می‌کند. این ویژگی، در حوزه دریایی اهمیت فراوان دارد؛ زیرا تصمیم‌گیری در دریا همیشه به اطلاعات کامل وابسته نیست و افسر باید بتواند با کمک گروه، بهترین مسیر را انتخاب کند.

او همچنین همواره به اهمیت آموزش نسل تازه تأکید کرده و معتقد است آینده نیروی دریایی به میزان توانایی جوان‌هایی وابسته است که امروز وارد دانشگاه‌های نظامی می‌شوند. از نگاه او، دانش روز، فناوری‌های نوین، و مهارت تحلیل دریایی سه رکن اصلی رشد نیروی دریایی آینده ایران هستند.