بودجه غلتان می‌شود

محمد فیضی
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلسشرایط اقتصادی کشور که در یکسال اخیر با تشدید تحریم‌ها تغییر زیادی پیدا کرده است تمام سیاستگذاران و برنامه ریزان کشور را به این نتیجه رسانده است که باید درآمدهای نفتی از بودجه حذف شود. برهمین اساس باید سایر بخش‌هایی که توانایی درآمدزایی دارند بتدریج جای نفت را در بودجه بگیرد.
هم‌اکنون الزام و ضرورت این است که دولت باید به‌سمت سیاست انقباضی حرکت کند و درهمین راستا باید ضمن اینکه دولت از مخارج خود می‌کاهد زمینه افزایش درآمد از مالیات نیز فراهم شود. البته این بدان معنا نیست که نرخ‌های مالیاتی افزایش یابد و به تولیدکنندگان فشار وارد شود، بلکه می‌توان با تغییر ساختارهای مالیاتی مشارکت عمومی برای پرداخت مالیات را افزایش داد. درکنار آن بحث فرارهای مالیاتی و معافیت‌های مالیاتی نیز مطرح است که ساماندهی آن سهم بالایی در رشد درآمدهای دولت در بودجه دارد. هرچند می‌توان از طریق الزام قانونی بسترهای رشد درآمدهای مالیاتی را فراهم کرد اما از آن مهمتر ایجاد یک فرهنگ مالیاتی است. نکته دیگری که در بودجه بدون نفت اهمیت دارد ساماندهی پروژه‌های عمرانی و توسعه‌ای کشور است به طوری که هیچ پروژه‌ای بدون اولویت‌بندی و مطالعه اقتصادی آغاز نشود.
علاوه براین ساماندهی یارانه‌های آشکار و پنهان که سالانه حدود 900 هزار میلیارد تومان است و چهار برابر بودجه عمومی کشور است می‌تواند راه رسیدن به بودجه بدون نفت را هموار کند. این درحالی است که قانونگذار در قالب تبصره 14 قانون بودجه سال‌جاری اختیارات قانونی مورد نیاز را به دولت داده است. براساس مطالعات صورت گرفته هم‌اکنون توزیع یارانه‌ها در کشور عادلانه نیست و ثروتمندان ده‌ها برابر فقرا از یارانه استفاده می‌کنند.
درپایان باید گفت بودجه بدون نفت که از دهه‌های گذشته در دستور کار برنامه ریزان بوده است به سادگی و راحتی به دست نمی‌آید و باید به‌صورت گام به گام و فاز به فاز اصلاح ساختار بودجه را عملیاتی کرد.
هم‌اکنون شرایط ویژه کشور بسترهای تحقق بودجه بدون نفت را فراهم کرده است و باید از این فرصت ایجاد شده برای توسعه کشور و رشد درونزا بهره برد.