دردسرهای صنعت سیمان ؛ از رکود تا حفظ بازارهای صادراتی/ سرگردانی سیمانی‌ها برای مازاد تولید

به اعتقاد کارشناسان صنعت سیمان، خروج از رکود حاکم بر بازار داخل از یک سو و تلاش برای حفظ بازار صادراتی از سو دیگر از موضوعاتی است که برای این صنعت حیاتی است، از این‌رو مدیریت یکپارچه بر عرضه سیمان با هدف مدیریت ظرفیت مازاد صنعت سیمان و جلوگیری از رقابت منفی شرکت های سیمان در کشور و منطقه باید صورت پذیرد که تاکنون اجرا نشده است.

اقتصاد 24 - اهمیت موضوع صادرات و کاهش رقابت منفی در صنعت سیمان به خصوص در شرایط کنونی که مصرف سیمان در داخل کشور به دلیل رکود در بخش ساختمانی و پروژه های عمرانی محدود است، دارای اهمیت دو چندان است، از این رو با مدیریت سطح تولید، امکان افزایش قیمت ها وجود دارد.

سیاست صادرات در سطح کلان از جمله سیاست هایی است که مورد تشویق دولت هاست. در صنعت سیمان به دلیل محدود بودن شعاع صادراتی، بازارهای صادراتی آن نیز محدود می شود، به همین دلیل ایجاد گسترش ظرفیت با هدف صادرات در این صنعت قابل تأمل است. با قرار گرفتن در شرایط رکودی فعالان این صنعت به منظور پوشش مابه‌التفاوت ظرفیت تولید و مصرف مورد انتظار داخلی به دنبال گسترش بازارهای صادراتی هستند.

طی سال های اخیر، ایران در بین ۲۰ کشور تولیدکننده بزرگ دنیا قرار داشته و از سال ۲۰۱۴ هفتمین تولید کننده سیمان در جهان و سومین تولید کننده در آسیا بعد از چین و هند و اولین تولید کننده سیمان در خاورمیانه بوده است. برنامه های توسعه ای کشور و رشد جمعیت شهری در کنار مزیت های نسبی ایران در زمینه انرژی و دسترسی به مواد اولیه مرغوب و ارزان قیمت، چشم انداز خوبی را برای این صنعت در افق چشم انداز ۱۴۰۴ ترسیم کرده است.

در حال حاضر، بیش از ۷۰ کارخانه سیمان با مجموع ظرفیت تولید ۸۸ میلیون تن به تولید ۲۷ نوع سیمان مختلف، مطابق با استانداردهای ملی ایران می پردازند. بر اساس برنامه راهبردی توسعه صنعت سیمان، چشم انداز کسب جایگاه سوم جهان با ظرفیت تولید سالیانه ۱۲۰ میلیون تن و رتبه اول در صادرات جهانی و ظرفیت تولید در منطقه توسط وزارت صمت هدف گذاری شده است. بر اين اساس ظرفیت تولید بالقوه صنعت سیمان کشور در حال حاضر در مجموع ۹۸ میلیون تن است. با تکمیل طرح های در دست اجرا، ظرفیت تولید سیمان کشور در سال ۱۴۰۰ به ۹۳ میلیون تن خواهد رسید.

نگرانی های فعالان صنعت سیمان

چین در طی سال های اخیر به عنوان وارد کننده سیمان از ایران شرایط بازار این صنعت را برای تولید کنندگان تا حدودی بهبود بخشیده است.

در همین رابطه مرتضی داداش، دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد۲۴ گفت: از سال گذشته تاکنون ایران نتوانسته برخی بازارها را به دلیل تحریم و همچنین قیمت حفظ کند. از سوی دیگر رکود در بازار داخلی شرایط را برای تولیدکنندگان این صنعت سخت کرده است. صنعت سیمان در 6 ماهه نخست سال ۹۸ تقریبا ۳۴ میلیون و ۴۱۷ هزار تن کلینکر تولید کرده که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد بیش از 8 درصدی را نشان می دهد.

وی افزود: در تاریخ 10 تیرماه سال جاری به دلیل جبران هزینه های بالای این صنعت افزایش قیمت داشته ایم. این در حالی است که هزینه حمل از معادن و هزینه پیمانکار با توجه به شرایط، افزایش یافته است. از اینرو با افزایش 37 درصدی قیمت سیمان در نیمه سال ۹۸ نمی توان چنین بیان داشت که فعالان این صنعت از این افزایش قیمت سود برده اند.

دبیر انجمن صفی کارفرمایان صنعت سیمان تصریح کرد: تامل بر افزایش هزینه های سربار و هزینه های جانبی نشان می دهد که هنوز تولید برای این صنعت سودده نیست و هزینه‌ها به گونه‌ای افزایش یافته که قیمت فعلی جوابگو نیست.

داداش با بیان اینکه در حال حاضر بیش از ۷۰ کارخانه سیمان با مجموع ظرفیت تولید ۸۸ میلیون تن به تولید ۲۷ نوع سیمان مختلف، مطابق با استانداردهای ملی ایران در حال فعالیت هستند گفت: طبق برنامه راهبردی توسعه صنعت سیمان، چشم انداز مطلوب، کسب جایگاه مناسب با ظرفیت تولید سالیانه ۱۲۰ میلیون تن است، در حالی که هزینه حمل و نقل سیمان در مسافت های بالا بسیار گران تمام می شود و مهمترین محدودیت در صادرات سیمان است.

دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان با بیان اینکه چین امروز به کشور واردکننده سیمان از ایران تبدیل شده است، گفت: این موضوع برای ما مطلوب بشمار می آید. طی سه سال گذشته مصرف داخلی سیمان حدود 49 میلیون تن بوده و امسال هم مصرف داخلی بهبود پیدا کرده است که این عدد در مقایسه با سال گذشته بهبود 6 درصدی را نشان می دهد، هرچند که باز هم این رقم برای صنعت سیمان بسیار ناچیز است.

وی در ادامه گفت: تولید سیمان در 6 ماه نخست سال، 30 میلیون تن بوده که ۶ درصد بیشتر از تولید سیمان در زمان مشابه سال قبل بوده است. همچنین مصرف داخلی سیمان در همین زمان حدود ۲۷ میلیون تن بوده که ۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته است.

داداش گفت : صادرات کلینکر در این دوره بیش از ۳ میلیون تن بوده که 3 درصد بیشتر از مدت مشابه سال قبل بوده است. صادرات سیمان نیز در این دوره ۲ میلیون و ۸۵۸ هزار تن بوده که 17درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل کاهش داشته است. در مجموع صادرات سیمان و کلینکر ۶ میلیون و ۶۴۳ هزار تن بوده که حدود ۷درصد کمتر از سال قبل بوده است.

به گفته دبیر انجمن کارفرمایان صنعت سیمان، در کل تحویل سیمان اعم از فروش داخلی و صادرات حدود ۸ درصد است که این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش اندکی داشت.