محل درگیری احتمالی ایران و آمریکا کجا خواهد بود؟

 

اقتصاد۲۴- تهران روز جمعه تاکید کرد که در وقت و زمان مناسب انتقام ترور سردار سلیمانی را خواهد گرفت، مقامات نظامی و سیاسی کشور هریک جداگانه با انتشار پیام‌هایی وعده گرفتن انتقام شهادت فرمانده سپاه قدس ایران را مطرح کردند. در همین رابطه مقام معظم رهبری وعده «انتقام سخت» را مطرح کرد و حسن روحانی رئیس جمهوری کشورمان نیز تاکید کرد که انتقام خون سردار سلیمانی «حتمی و به‌جا» است.

سردار حسین دهقان وزیر پیشین دفاع جمهوری اسلامی ایران در گفتگو با سی‌ان‌ان، بخشی از احتمالات «انتقام سخت» را مطرح کرده و گفته ایران به یک مکان نظامی آمریکا حمله خواهد کرد. او گفته «پاسخ ایران به آمریکا یک اقدام نظامی و به یک پایگاه نظامی خواهد بود.» با این حال کارشناسان دیگر گفته‌اند واکنش ایران جنبه‌های دیگری نیز خوادهد داشت.

خبرگزاری الجزیره با انتشار گزارشی در این رابطه و با عنوان «کارشناسان از احتمالات پاسخ ایران به شهادت سردار سلیمانی می‌گویند»، نوشت: پس از ترور ژنرال قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس پاسداران ایران در حمله موشکی آمریکا در نزدیکی فرودگاه بین‌المللی بغداد و وعده تهران به تلافی این موضوع، سوالی که امروز از سوی تحلیلگران امور ایران مطرح می‌شود این است که پاسخ احتمالی ایران به این حمله چه خواهد بود و زمین مواجه احتمالی ایران و آمریکا بر سر این واقعه کجا خواهد بود؟

محل درگیری ایران و آمریکا کجا خواهد بود؟

درباره محل درگیری‌های آمریکا و ایران در سطح منطقه و اهداف احتمالی باید گفت که منطقه بسیار وسیع است و از خلیج فارس تا عراق و سوریه و لبنان و یمن و حتی شبه قاره هند را در بر می‌گیرد. این منطقه شامل آب‌های خلیج‌فارس و تنگه هرمز و دریای عمان می‌شود که شاهد حضور قابل توجه نیرو‌های مهمی از سپاه پاسداران ایران که ستون فقرات نیرو‌های ایرانی به شمار می‌روند است.

«نورالدین الدغیر» خبرنگار الجزیره در تهران می‌گوید: نقشه‌ای از اهداف وجود دارد که مسئولان ایرانی راجع به آن صحبت می‌کنند که به پایگاه‌های نظامی آمریکا موجود در آب‌های خلیج فارس اشاره دارند که تهران تعداد آن‌ها را ۳۰ هدف نظامی تخمین زده است، اما در مناطق خشکی در اطراف ایران نیز منابع از حدود دویست پایگاه نظامی آمریکایی حکایت دارند.

«فیصل عبدالساتر» نویسنده و تحلیلگر سیاسی لبنان معتقد است ایران از منطقه جغرافیایی گسترده‌ای که تحت کنترل دارد برای پاسخ به آمریکا بهره‌مند خواهد شد، چرا که در سراسر عراق و سوریه و لبنان و یمن حضور دارد و چه از طریق نیرو‌های خود و چه از طریق متحدان و نیرو‌های وفادارش و از طریق هماهنگی با بازوانش در این منطقه پاسخگویی به آمریکا را تسهیل خواهد کرد.

عبدالساتر می‌افزاید: متحدان و وفاداران ایران تعداد زیادی هستند و در همه جا حضور دارند، به همین خاطر پاسخ ایران به اقدام آمریکا می‌تواند در هر نقطه از این مناطق گسترده باشد و این همان نکته‌ای است که پاسخ به این سوال را دشوارتر خواهد کرد که انتقام ایران از آمریکا چگونه خواهد بود؟

«ریچارد گیتس»، کارشناس امنیت و استراتژی‌های نظامی آمریکا، اما درگیری نظامی ایران و آمریکا به صورت مستقیم را محتمل نمی‌داند چرا که ایرانی‌ها در استراتژی‌های خود در مواجهه با آمریکا از چین و روسیه و کره‌شمالی تقلید می‌کنند.

او می‌افزاید: استراتژی مواجه ایران با آمریکا بر جلوگیری از مواجه نظامی مستقیم است و شامل برداشتن گام‌های نظامی و امنیتی پراکنده و با فاصله و با هدف قرار دادن آمریکا در موضع ضعف قرار دارد و ایران تا جایی پیش نمی‌رود که به آمریکا اجازه اقدام نظامی گسترده علیه خود را بدهد.

گیتس در گفتگو با الجزیره در ادامه توضیح استراتژی ایران در مواجه با آمریکا، می‌گوید: ایرانی‌ها هواپیمای نظامی آمریکا را ساقط می‌کنند، اما کسی را نمی‌کشند، مین‌های دریایی را در منطقه خلیج فارس قرار می‌دهند، اما مسئولیت آن را نمی‌پذیرند، به تاسیسات نفتی متحدان آمریکا در منطقه حمله می‌کنند و مسئولیت آن را نمی‌پذیرند.

این کارشناس امنیتی اظهاراتش را با این جمله به پایان می‌برد که پاسخ تهران ممکن است فراتر از منطقه خلیج فارس باشد، اما ایرانی‌ها تلاش می‌کنند از هرگونه درگیری نظامی به صورت مستقیم با آمریکا جلوگیری کنند چرا که هر ضربه‌ای که به آمریکا بزنند منجر به شکست آن‌ها در هرگونه مواجه احتمالی خواهد شد و ایرانی‌ها این موضوع را به خوبی می‌دانند.

«حامد موسوی» استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران درباره ماهیت پاسخ ایران به آمریکا زود است، گفت: نهاد‌های ذیربط ایران همچنان در حال بررسی و بحث درباره عملیات ترور سردار سلیمانی و احتمالات ممکن برای پاسخ به آن هستند.

او افزود: ترور فردی در وزن و اهمیت ژنرال قاسم سلیمانی منجر به تشدید خطرناک تنش‌ها خواهد شد و با توجه به اهمیت شخص ترور شده و جایگاه وی برای ایران، این کشور را در مقابل تنها یک گزینه که همانا پاسخ نظامی است قرار خواهد داد.

موسوی با اشاره به وجود پایگاه‌های نظامی آمریکا در منطقه به ویژه در عراق و افغانستان و امارات گفت: در صورت تصمیم‌گیری برای پاسخ به حمله آمریکا، این پایگاه‌های نظامی اهداف احتمالی نیرو‌های ایرانی هستند. در این در حالی است که ایران خواستار مواجه مستقیم نظامی با آمریکا نیست، اما احتمال مواجه مستقیم نظامی میان دو کشور پس از عملیات ترور سلیمانی به طرز دراماتیکی افزایش پیدا کرده است.

این سوالات و احتمالات در شرایطی مطرح می‌شود که سایه تشدید تنش‌ها و احتمال بروز جنگ مستقیم میان واشنگتن و تهران پس از ترور سردار سلیمانی بر منطقه گسترده شده و نگرانی‌های بسیاری در این باره وجود دارد؛ اکنون باید منتظر ماند و دید تهران چه زمان و مکانی را برای پاسخ سخت خود به عملیات ترور مردِ شماره یک ایران در عراق انتخاب خواهد کرد، مهمتر از آن پاسخ به این پاسخ این سوال است که عملیات انتقام به چه صورت انجام خواهد گرفت، پاسخی که می‌تواند آینده مبهم خاورمیانه را از ورود به جنگی دیگر کمی شفاف کند.