چشم‌انداز بازار نفت پس از ترور سردار سلیمانی/ نگرانی اوپک از زورآزمایی‌ها

نماینده اسبق ایران در اوپک گفت: تاثیر عوامل روانی ناشی از تنش‌های اخیر بر قیمت نفت، زودگذر است، اما نگرانی اوپکی‌ها و غیر اوپکی‌ها از احتمال وقوع تنش‌های فیزیکی در منطقه، قیمت و میزان صادرات نفت را در تلاطم انتظاری قرار داده است.

اقتصاد۲۴- به گفته تحلیلگران، قیمت نفت احتمالا به حدود ۷۰ دلار در هر بشکه خواهد رسید، اما اگر درگیری در مزارع نفتی جنوب عراق و یا در حمل و نقل تجاری شدت یابد، می‌تواند به ۸۰ دلار در هر بشکه هم برسد.

طی روز‌های گذشته اقدام تروریستی آمریکا در شهادت سپهبد قاسم سلیمانی، قیمت نفت را دستخوش این تحولات قرار داده است. از اینرو افزایش تنش میان آمریکا و ایران در خاورمیانه روی بازار‌های مختلف تاثیر گذاشته است. نفت یکی از این بازار‌هاست که این روز‌ها در نگرانی قیمتی به سر می‌برد.

تشریح عوامل اقتصادی و غیر اقتصادی بر بازار نفت

به گفته تحلیلگران، شاید نتیجه گیری درباره وضعیت آینده نفت، هنوز کمی زود باشد. از طرفی هم مازاد عرضه نفت همچنان وجود دارد و انتظار می‌رود یکسری کشور‌ها میزان تولید نفت خود را افزایش دهند. این در حالی است که اوپک و متحدانش که اوپک پلاس نامیده می‌شوند، موافقت کرده‎اند، تولید نفت را از اول ژانویه ۵۰۰ هزار بشکه در روز کاهش دهند. این ۵۰۰ هزار بشکه در ادامه کاهش ۱.۲ میلیون بشکه‌ای توافق قبلی است.

در همین رابطه محمدعلی خطیبی، نماینده اسبق ایران در اوپک در گفتگو با اقتصاد ۲۴ گفت: امروز تنش‌های سیاسی در پی حوادث‌ مختلف به ویژه در منطقه، افزایش یافته و نگرانی‌ها از افزایش مازاد عرضه نفت در بازار، بیشتر شده است از اینرو اوپک کاهش قبلی خود را باز هم افزایش خواهد داد.

خطیبی با تشریح عوامل موثر بر قیمت و عرضه نفت در بازار جهانی گفت: عوامل موثر بر بازار نفت دو گروه هستند. یک گروه عوامل اقتصادی مثل عرضه، تقاضا، تثبیت اقتصادی و ... و یک گروه نیز عوامل غیر اقتصادی هستند.

نماینده اسبق ایران در اوپک ادامه داد: مازاد عرضه نفت یکی از عوامل اقتصادی تاثیرگذار در این بازار است که باعث نزول قیمت‌ها شده است. اگر همین کاهش اعمال شود باز هم احتمال می‌رود در بازار حدود نیم میلیون بشکه مازاد نفت باقی بماند. به همین دلیل برای تعادل و هماهنگی در بازار، اوپک قصد دارد هر سه ماه یکبار به منظور رسیدگی و تشریح وضعیت بازار، جلسه برگزار کند تا در سال ۲۰۲۰ بتواند بازار عرضه و تقاضا را بالانس کند.

این کارشناس ارشد در حوزه نفت بین الملل ادامه داد: احتمال اینکه در ابتدای فصل بهار اوپک جلسه خود را به منظور مدیریت مازاد عرضه برگزار کند، بسیار قوی است. در صورت موفقیت اوپک در راستای مدیریت بر عدم افزایش مازاد عرضه نفت پیش بینی می‌شود، قیمت هر بشکه نفت، با رقمی حدود ۶۰ دلار به فروش برسد.

خطیبی تصریح کرد: در غیر این صورت و به دلیل عدم همکاری و پایبندی اوپکی‌ها و غیر اوپکی‌ها به تعهداتشان در کاهش مازاد عرضه، قیمت‌ها تحت فشار قرار می‌گیرد و به سمت نزولی حرکت می‌کند.

نماینده اسبق ایران در اوپک ادامه داد: این‌ها عوامل اقتصادی است که اوپک سعی بر مدیریت آن‌ها دارد. برخی از اعضای اوپک هم طبق تعهداتی که دارند، به دنبال کاهش بیشتر تولید خواهند بود تا این مازاد عرضه‌ها باعث افت قیمت در بازار نشود. این موارد بخشی از مشکلات اقتصادی است که به بازار نفت وارد می‌شود.

تهدید‌های غیر اقتصادی در بازار

وی تصریح کرد: در بحث غیر اقتصادی هم می‌توانیم به عوامل ژئوپولتیک، مسائل سیاسی و امنیتی، تحولات خاورمیانه و مسائل خلیج فارس اشاره داشت که این موارد بازار نفت را نگران کرده است.

خطیبی در پاسخ به سوال اقتصاد ۲۴ مبنی بر پایداری تاثیر این عوامل بر قیمت نفت جهانی گفت: بله این عوامل تاکنون از نظر روانی، قیمت‌ها را به طور موقت کمی افزایش داده است. به دلیل اینکه منطقه خلیج فارس یک منطقه حساس است و بازار نفت به این منطقه بسیار حساس و تحولات در این منطقه می‌تواند به شدت بر بازار نفت تاثیرگذار باشد. به همین دلیل بازار منتظر یکسری رویداد‌هایی است که ممکن است در این منطقه اتفاق بیفتد.

این کارشناس ارشد در حوزه نفت بین الملل گفت: بازار نفت هم به این اتفاقات و تحولات احتمالی واکنش نشان خواهد داد. روز جمعه (۱۳ دی ماه) این عوامل بر بازار مشهود بود، اما شنبه و یکشنبه بازار نفت جهانی تعطیل بود و پس از آن روز دوشنبه بازار نفت آغاز به کار کردو به طور تدریجی از آثار این عوامل روانی کاسته شد و شرایط تا حدودی به حالت عادی بازگشت.

وی افزود: فقط در صورتی که در کنار این عوامل روانی، اتفاقاتی به دنبال عوامل فیزیکی پیش بیاید که در این صورت قیمت نفت جهانی تحت شعاع قرار می‌گیرد، در غیر این صورت عوامل روانی زود گذر و خیلی تاثیرگذار بر بازار نفت نیست. در واقع این عوامل برای مدت محدودی تاثیر دارند و در مدت زمان نه طولانی خاصیت خود را از دست می‌دهند. در کنار آن باید ببینیم عوامل فیزیکی احتمالی چه تاثیری بر بازار خواهد گذاشت و همین عوامل روانی را حمایت می‌کند یا خیر؟!

نقش تحریم بر بازار صادراتی ایران

خطیبی تاکید کرد: بازار نفت ایران تحت تاثیر تحریم‌هاست، مشتریان ایرانی به شدت مورد تهدید قرار گرفته‌اند که در صورت خرید نفت از ایران شامل جرایم سنگین می‌شوند.

نماینده اسبق ایران در اوپک گفت: تحریم بر بازار ایران سایه انداخته است. این تحولات اخیر هم می‌تواند روی عرضه نفت سایر کشور‌ها نیز اثرگذار باشد. هم ایران و هم همسایه‌های ایران مثل عراق که صادرات قابل توجه نفتی دارند، همه تحت تاثیر این تنش‌ها قرار خواهند گرفت و صادرات نفت، تحت تاثیر قرار می‌گیرد؛ این‌ها عواملی است که اقتصاد خیلی نمی‌تواند در موردشان حرفی بزند؛ باید منتظر بود و دید که چه پیش خواهد آمد.

خطیبی در پایان اظهار داشت: بازار نگران این تحولات است. بازار اصلی نفت و گاز برای جهان بسیار مهم و دارای جایگاه اصلی است و به نفت حساس است و عکس العمل نشان می‌دهد. پس بی تردید باید عوامل اقتصادی و غیر اقتصادی به تعادل برسند تا وضعیت کشور‌های عضو اوپک از نگرانی و تهدید خارج شوند.