نفع بالای خریداران سهام از بازار

اقتصاد۲۴-  بورس‌های جهان از آمریکا تا آسیا طی هفته اخیر کاهش شاخص را به دلیل تحولات سیاسی و اقدام تروریستی آمریکا علیه یکی از شخصیت‌های تراز اول ایران را تجربه کردند. ترور سردار سپهبد قاسم سلیمانی، سبب شد تا بورس ایران نیز همپای بازار‌های سهام در دنیا واکنش نشان دهد و شاخص منفی شود. در این شرایط، این سهامداران خرد و عمدتاً حقیقی بودند که به دلیل شرایط بازار و ترس از افت بیشتر، عجولانه وارد بازار شده و سهام خود را برای فروش عرضه کردند.

چه کسانی از نوسانات شاخص بورس در هفت گذشته ضرر کردند؟

به همین دلیل صف‌های عریض و طویلی برای فروش برخی از سهام شکل گرفت که البته در میان آنها، برخی سهام باارزش هم به گفته فعالان بازار از سوی برخی سهامداران در صف فروش قرار گرفت و معامله شد. بازار سرمایه نیز همچون تمامی بازار‌ها از مکانیزم عرضه و تقاضا تبعیت کرد و آن دسته از سهامی که تقاضا برای فروش آن‌ها در بازار سرمایه بالاتر بود، با افت بیشتر قیمت مواجه شدند؛ چراکه با بالارفتن صف فروش، بالطبع قیمت‌ها نیز می‌شکند.

در این میان، برخی تحلیلگران و معامله‌گران باسابقه بازار سرمایه که سرد و گرم این بازار را به کرات چشیده‌اند، به خوبی می‌دانند که در اوضاع هیجانی بورس، وقت فروش سهام نیست، اما می‌توان برای خرید برخی از سهام با ارزش که در صف فروش قرار گرفته و با قیمت پایین‌تر از شرایط معمول عرضه می‌شوند، اقدام کرد؛ اینجا است که باز هم آن دسته از سهامدارانی ضرر می‌کنند که به صورت هیجانی و به دور از تحلیل‌های تکنیکال و فاندامنتال بازار، اقدام به خرید و فروش می‌کنند.

برای این دسته از سهامداران خرد، همواره توصیه سازمان بورس و اوراق بهادار این بوده که افرادی که تخصصی در بازار سرمایه نداشته و تاب ریسک‌های بالا را ندارند، به پشتوانه صندوق‌های سرمایه‌گذاری وارد بازار سرمایه شده و خرید‌های انفرادی نداشته باشند، چراکه سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه نیز پیچ و خم‌های خود را دارد و این صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که با تحلیل‌های به موقع و بهره‌گیری از کارشناسان خبره، می‌توانند ریسک را میان سهامداران توزیع کرده و آن‌ها را در شرایط مطمئن‌تری نسبت به معامله در بازار سرمایه قرار دهند.

حال هم که با توجه به سخنرانی هوشمندانه مقام معظم رهبری و در مقابل، سخنانی که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا داشت، اوضاع را در بسیاری از بازار‌های مالی دنیا نسبت به هفته گذشته برعکس کرده و اکنون بسیاری از شاخص‌ها رو به رشد گذاشته تا افت هفته گذشته را جبران نمایند.

این در حالی است که تمام این فراز و فرود‌های هفته گذشته بازار سرمایه، منجر به ضرر و زیان آن دسته از سهامدارانی شد که بدون تحلیل داده‌های مرتبط با شرکت‌های بورسی در کدال دست به فروش سهام خود زدند و در مقابل، منجر به سود آن دسته از سهامدارانی شد که اقدام به خرید سهام باارزش در کف قیمتی کرده و شرایط بازار سرمایه را به نفع خود، رقم زدند.

هفته گذشته بر بورس چه گذشت؟

مروری بر شاخص بورس‌های بین‌المللی در هفته گذشته نشان می‌دهد که سهام اغلب شرکت‌های بین‌المللی و حتی خزانه‌داری آمریکا در شرایط و تحولاتی که این چند روز بر منطقه گذشته است، به نحوی که اکثر شاخص‌ها با افت بسیار زیاد مواجه بوده و سهامداران در عرصه‌های بین‌المللی نیز با افت بسیار شدید ناشی از اقدام تروریستی آمریکا مواجه بوده‌اند. در عین حال، قیمت نفت و طلا به شدت افزایش یافته و این نشان می‌دهد که بورس‌ها در سراسر دنیا و نه تنها در ایران، با چنین شرایطی مواجه هستند که سهامداران نسبت به تحولات سیاسی، واکنش نشان می‌دهد.

تغییرات بازار‌های سهام دنیا در ۱۳ دی

گسترده‌ترین شاخص آسیا-اقیانوسیه ام‌اس‌سی‌آی ۰.۱۲ درصد افت کرد. کامپوزیت شانگ‌های ۱.۴۱ واحد افت کرد، شاخص هانگ‌سنگ در هنگ‌کنگ ۰.۲۸ درصد پایین آمد.

تغییرات بازار‌های سهام دنیا در ۱۴ دی

در این روز، با بسته شدن بازار‌های وال استریت، سقوط شاخص داوجونز به ۲۳۳.۹۲ واحد یا ۰.۸ درصد رسید که این بزرگترین سقوط یک روزه این شاخص، از آغاز دسامبر تا کنون بود. اس‌اندپی ۵۰۰ هم وضعیت بهتری نداشت و ۰.۷ درصد افت کرد تا در ۳۲۳۴.۸۵ واحد به کار خود پایان دهد.

همچنین سود اوراق بلندمدت ۱۰ ساله آمریکا، که انتخاب امنی در برابر سهام به حساب می‌آید، ۸ صدم درصد سقوط کرد تا از حدود ۱.۹ درصد به ۱.۷۹۹ درصد برسد. سود اوراق ۳۰ ساله آمریکا هم ۷ صدم درصد سقوط کرد تا به ۲.۲۲۶ درصد برسد.

تغییرات بازار‌های سهام دنیا در ۱۵ دی

سود وام ۳۰ ساله مسکن آمریکا به ۳.۷۵ درصد کاهش یافت و در موارد خاص این وام با سود تا ۳.۶۲۵ درصد هم ارائه شد. این میزان سود، ۸۷ صدم درصد نسبت به دوره زمانی مشابه در سال گذشته پایین‌تر بوده است.

تغییرات بازار‌های سهام دنیا در ۱۶ دی

بازار‌های سهام ژاپن در اولین روز معاملات امسال خود با سقوطی سنگین مواجه شدند. شاخص نیکی ۱.۹۸ درصد از ارزش خود را از دست داد و شاخص تاپیکس هم ۱.۳۹ درصد سقوط کرد. در جنوب آسیا کوسپی کره‌جنوبی ۰.۹۸ درصد پایین آمد.

همچنین هانگ‌سنگ هنگ‌کنگ ۱.۱ درصد سقوط کرد و کامپوزیت شانگ‌های تقریباً بدون تغییر باقی ماند.

در عین حال، شاخص سهام تداول عربستان حدود ۲ درصد سقوط کرد و به پایین‌تر از ۸۲۳۰ واحد رسید و سهام غول انرژی عربستان به پایین‌ترین قیمت از زمان عرضه اولیه سهام خود رسید و در ۳۴.۵۵ ریال معامله شد.

بازار‌های سهام دوبی بیش از ۳ درصد سقوط کردند، در حالی که شاخص بورس قطر ۲.۱ درصد از ارزش خود را از دست داد و شاخص سهام برتر کویت ۴ درصد سقوط کرد. شاخص کل سهام مصر هم حدود ۲.۵ درصد از ارزش خود را از دست داد.

تغییرات بازار‌های سهام دنیا در ۱۷ دی

در ۱۷ دی ماه، کاهش اضطراب اولیه باعث شد تا سهام آسیایی جهش کرده و قیمت نفت و طلا پایین بیاید. نیکی ژاپن به دنبال سقوط ۲ درصدی روز گذشته ۱.۳۹ درصد جهش کرد.

کوسپی کره‌جنوبی ۰.۹۴ درصد بالا آمد و ای‌اس‌اکس استرالیا ۱.۳۹ درصد جهش کرد. در بازار چین کامپوزیت شانگ‌های ۰.۳۶ درصد رشد کرد، در حالی که هانگ‌سنگ در هنگ‌کنگ ۵۰ درصد بالا آمد.

تغییرات بازار‌های سهام دنیا در ۱۸ دی

در هجدهم دی‌ماه، سهام نیکی ژاپن ۱.۳۲ درصد سقوط کرد. کامپوزیت شانگ‌های ۰.۵۷ درصد و هانگ‌سنگ هنگ‌کنگ ۰.۷۶ درصد افت کردند.

ای‌اس‌اکس استرالیا ۰.۱۹ درصد و کوسپی کره‌جنوبی ۰.۷۰ درصد پایین آمدند.

همچنین شاخص داوجونز در واکنش اولیه به حمله ایران ۴۰۰ واحد سقوط کرد، اما در نهایت در افت ۱۱۹.۷۰ واحدی تثبیت شد. اس‌ان‌پی ۵۰۰ و نزدک هم با افت ۹ و ۳ واحدی روبرو شدند.

حال و هوای بورس تهران در هفته گذشته

بورس تهران طی هفته گذشته و پس از آغاز به کار خود در روز پس از انجام عملیات تروریستی آمریکا در بغداد که منجر به شهادت سردار سپهبد قاسم سلیمانی شد، کاهش شاخص را تجربه کرد که این کاهش به دلیل برخی رفتار‌های هیجانی در تمام روز‌ها ادامه پیدا کرد. بر این اساس، بسیاری از سهامداران خرد و عمدتاً غیرحقوقی تلاش کردند که سرمایه‌های خود را نقد کرده و از بازار خارج کنند.

در این میان به دلیل قدرت نقدشوندگی بازار سرمایه، به خوبی پاسخ تمامی متقاضیانی که قصد خارج کردن سرمایه خود در چارچوب‌های تعیین شده از بازار سرمایه را داشتند، داده شد و همین امر سبب گردید تا بسیاری از این کاهش شاخص، به نقطه عطفی در بازار سرمایه تعبیر کنند؛ به نحوی که قدرت نقدشوندگی بازار محک خورد.
در این میان کارشناسان بر این باورند که روز‌های خوب بورس حتماً باز خواهند گشت و شاخص، رشد دوباره خود را آغاز خواهد کرد؛ چراکه هیچیک از شرکت‌های اثرگذار در بورس، با تغییرات بنیادین مواجه نشده و گزارش‌های منفی از عملکرد‌های آن‌ها تحت ریسک‌های سیاسی موجود در کشور منتشر نشده است که نگرانی بابت تداوم روند کاهشی بازار باقی نمی‌گذارد.

در همین ارتباط، یاسر فلاح، مشاور رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: شرکت‌های ایرانی به لحاظ تولید و از جنبه سودآوری، در وضعیت مناسبی قرار دارند و بسیاری از این شرکت‌ها تحت تأثیر این عوامل و ریسک‌ها نیستند؛ به این معنا که با تولیدات خوبی که از سوی این شرکت‌ها صورت گرفته، عملکرد خوبی از آن‌ها در گزارشات ثبت شده در سامانه کدال مشاهده می‌شود؛ ضمن اینکه از همه مهمتر هیچ اتفاقی در بنیاد شرکت‌ها رخ نداده است و این شرکت‌ها سودآور هستند.

وی افزود: باید در شرایطی که بازار با نوسان مواجه است، نگرش به بازار سرمایه، بلندمدت و به دور از هیجان و رفتار‌های دفعتی باشد و سرمایه‌گذاران از این طریق، با نگاه بلندمدت در این بازار، سودآوری داشته باشند.

علی خسروشاهی، کارشناس ارشد بازار سرمایه نیز در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: در بازار صنایع کشور‌های مختلف، زمانی که رویدادی (اعم از سیاسی و غیره) اتفاق بیافتد، به طور طبیعی اثر خود را در بازار سرمایه هم می‌گذارد و بورس ما هم از این قاعده مستثنی نبود؛ ولی نکته مهم این بود که معاملات به طور روان انجام شد و صف‌های فروش طولانی، ساعات اولیه معاملات بازار جمع شد.

وی افزود: آنچه که در روز‌های گذشته رخ داد، ناشی از روان بودن معاملات بود که یک موضوع بسیار ارزنده است؛ به این معنا که در این معاملات اگر سرمایه‌گذاران به هر دلیلی اعم از نیاز به نقدشوندگی، ترس از ریسک‌های سیستماتیک حاکم بر بازار سرمایه نیاز به فروش سهام خود داشتند، توانستند سهام خود را به راحتی بفروشند.

مهدی رباطی، کارشناس بازار سرمایه گفت: آنچه که در هفته گذشته علاوه بر اتفاقات هیجانی رخ داد، یک استراحت و اصلاح بود که به ویژه در حوزه سهامی که رشد شتابان و بدون کارشناسی و حتی به صورت سفته بازانه را تجربه کرده بودند، از قبل کاملاً قابل پیش‌بینی بود؛ بر این اساس به نظر می‌رسد که در دو ماه آینده، فضای اصلاحی و استراحت را در بازار شاهد خواهیم بود؛ ولی کماکان وضعیت رو به رشد بازار سرمایه نیز برقرار خواهد بود و بعد از اصلاحات و استراحت، احتمالاً بار دیگر وارد یک فضای رشد در اواخر سال ۹۸ و اواسط سال ۹۹ خواهیم شد.

وی افزود: یک واقعیت در بازار سرمایه وجود دارد و آن اینکه بسیاری توصیه می‌کنند که سهامداران وارد فضای هیجانی نشوند.

علی توکلی کاشی، معاون کانون نهاد‌های سرمایه‌گذاری هم در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه بسته به بزرگی و کوچکی وقایعی که در عرصه سیاسی در منطقه رخ می‌دهد، بازار سرمایه طبیعتاً دچار نوساناتی می‌شود و این یک پدیده کاملاً طبیعی و منطبق بر انتظارات در بازار سرمایه است، تصریح کرد: در چنین شرایطی نباید سهامداران رفتار‌های هیجانی از خود نشان دهند، زیرا رفتار‌های هیجانی ایشان عمدتاً سبب آسیب دیدن سرمایه خودشان خواهد شد.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر توصیه عملی به سهامداران گفت: به گواه آمار در سی سال گذشته، بازار سرمایه همواره جزو بهترین گزینه‌های سرمایه گذاری و بهترین ابزار حفظ ارزش سرمایه در مقابل تورم و سایر نوسانات اقتصادی بوده است؛ به این معنا که روند بازار اگرچه در دوره‌های کوتاه و میان مدتی همراه با نوساناتی بوده است، اما به طور عمومی رو به صعود بوده است.

توکلی کاشی خاطرنشان کرد: توصیه عمومی که همیشه به فعالان بازار و به خصوص افراد کم تجربه‌تر که به تازگی و در چند سال اخیر به بازار سرمایه پیوسته‌اند می‌شود، این است که سرمایه‌های خود را با واسطه صندوق‌های سرمایه‌گذاری وارد بازار سرمایه کنند و از ورود مستقیم به بازار سرمایه بپرهیزند. زیرا این صندوق‌ها، دارای مدیران حرفه‌ای بوده و سبد متنوعی از سهام را در اختیار دارند و در صورت وقوع نوساناتی در بازار سرمایه، می‌توانند بهترین بهره‌برداری را از آن صورت دهند؛ زیرا در بازار سرمایه، و در زمانی که عمده سرمایه گذاران فروشنده هستند، آن‌ها خلاف جهت حرکت کرده و با قیمت‌های پایین، اقدام به خرید حرفه‌ای سهام می‌کنند.

وی ادامه داد: بنابراین مردمی که در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کرده باشند، از منافع ناشی از افزایش ارزش سهامی که توسط این صندوق‌ها با قیمت پایین‌تر خریداری شده، منتفع می‌شوند؛ ضمن اینکه اگر شرایط خاصی وجود داشته باشد که نیاز به فروش یک سهم باشد، مدیران حرفه‌ای به سرعت وارد عمل شده و فروش را انجام می‌دهند؛ پس مثل هر زمان دیگری، به سرمایه‌گذاران بازار توصیه می‌شود تا در قالب صندوق‌های سرمایه‌گذاری، اقدام به سرمایه گذاری نمایند.

توکلی کاشی گفت: توصیه‌ای که به سایر سرمایه‌گذارانی که به هر دلیلی در گذشته و به صورت مستقیم وارد بازار شده‌اند دارم، این است که در شرایط هیجانی، انتظار، بهترین عکس العمل ممکن است. ایشان باید اگاه باشند که فشار بیشتر برای فروش سهام، سبب کاهش بیشتر قیمت سهام شده و صرفاً به ضرر ارزش سرمایه ایشان خواهد بود.