الزامات تبدیل منطقه آزاد قشم به هاب انرژی کشور/ مسئله تضمین امنیت پرواز‌ها از آسمان ایران باید حل شود

یک کارشناس حوزه نفت معتقد است اگرچه اجرای مراحل تبدیل شدن منطقه آزاد قشم به هاب انرژی کشور، طولانی و سخت است اما می‌توان با اجرای برنامه‌هایی متناسب با شرایط فعلی، این مسیر را به سمت استفاده از فرصت‌ها هموار ساخت و نباید ظرفیت‌های بالای انرژی در این منطقه را نادیده گرفت.

اقتصاد ۲۴- منطقه آزاد قشم، می‌تواند به هاب مهم سوخت‌رسانی دریایی و هوایی کشور تبدیل شود و با صنعت بانکرینگ سوخت دریایی و هوایی می‌تواند پشتیبان اقتصاد کشور باشد.

بانکرینگ به عملیاتی اطلاق می‌شود که در آن یک ایستگاه ساحلی، سوخت مورد نیاز برای روشن شدن در موتور‌های اصلی و کمکی شناور‌ها را در اختیارشان قرار می‌دهد. با بررسی هرچند کوتاه متوجه می‌شویم که جزیره قشم بهترین فرصت برای اجرای صنعت بانکرینگ سوخت دریایی و هوایی است.

دارا بودن میدان‌های هیدرو کربوری مختلف، موقعیت راهبردی تنگه هرمز و قرارگرفتن قشم در کریدور شمال به جنوب و نیز مسیر تردد کشتی‌ها در خلیج فارس، هم‌مرز بودن با کشور عمان، اتصال به شبکه سراسری برق، دسترسی به بازار‌های داخل و بازار‌های کشور‌های آسیای میانه و جنوب خلیج فارس موقعیت این منطقه را در تبدیل شدن به بزرگ‌ترین مرکز ذخیره سازی و صادرات محصولات نفت، گاز و پتروشیمی تحکیم کرده است تا جایی که این ویژگی‌ها موجب انتخاب جزیره قشم به عنوان ششمین منطقه عملیاتی شرکت فلات قاره ایران شده است.

با برنامه ریزی‌های به عمل آمده در سال ۱۳۹۳ جزیره قشم، طی ۱۰ سال در صورت توسعه میدان‌های نفتی و گازی موجود در اطراف این جزیره باید به یکی از قطب‌های جدید تولید نفت، گاز و برق خلیج فارس تبدیل شود.

در همین رابطه مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم معتقد است؛ این منطقه یکی از مهم‌ترین نقاط استراتژیک کشور به عنوان قطب مهم نفت، گاز، انرژی و پتروشیمی است.

به گفته حمیدرضا مومنی، با صنعت کامل بانکرینگ و تامین مسایل بهداشتی و درمانی کشتی ها، کترینگ، جابجایی نفرات، گمرک، بازار، هتل، فرودگاه، بانک، ترانزیت و ترانسپورت باید سهم مهم اقتصاد کشور را از ارائه خدمات به کشتی‌های عبوری در آب‌های خلیج فارس و هواپیما‌هایی که از آسمان قشم عبور می‌کنند، را کسب کرد.

درحالی که در ۴۰ مایلی قشم بندر فجیره با ۶۸ درصد سوختی که از ایران تامین می‌کند توانسته ۸۹ درصد سهم سوخت رسانی به کشتی‌های عبوری در خلیج فارس را از آن خود کند، چراکه برای کشتی‌های عبوری خلیج فارس، سوخت‌گیری در قشم به دلیل نزدیک‌تر بودن نسبت به بندر فجیره (۲۵۰ مایل)، بسیار مقرون به صرفه‌تر است، پس باید از مسیر صنعت کامل بانکرینگ، به سهم اقتصاد واقعی رسید.

غفلت از فرصت‌ها

با توجه به اهمیت موضوع، محمدجواد دهقانی، مشاور مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم از ظرفیت سرمایه گذاری ۱۳ میلیارد دلاری در منطقه آزاد قشم در حوزه نفت، گاز، پتروشیمی و انرژی خبر می‌دهد و به چالش‌های حوزه تامین منابع مالی برای شرکت‌های سرمایه گذاری داخلی، استفاده از ظرفیت سرمایه گذاری داخلی برای طرح‌های در دست اقدام منطقه آزاد قشم و چالش‌های اجرایی شرکت‌های سرمایه گذار اشاره دارد.

در همین رابطه سلطان کمالی، کارشناس حوزه نفت در زمینه تبدیل شدن منطقه آزاد قشم به هاب سوخت رسانی به هواپیما‌ها در گفتگو خبرنگار اقتصاد ۲۴ گفت: ایجاد هاب انرژی منطقه در جزیره قشم فرصتی است که سال‌ها در این باره حرف‌ها و برنامه ریزی شده است، اما تاکنون حرکت جدی و جدیدی برای راه اندازی آن آغاز نشده است.

کمالی ادامه داد: در حال حاضر در نزدیکی کشورمان، فرودگاه‌های امارات و ترکیه به عنوان هاب سوخت رسانی به هواپیما‌ها فعالیت می‌کنند، این بدان معنی که این فرصت بی‌نظیر برای منطقه، حائز اهمیت است و برای به دست آوردن چنین جایگاهی رقابت سختی بین صاحبان انرژی و قدرت اقتصاد در منطقه وجود دارد.

به گفته کمالی، دارا بودن ظرفیت‌های لازم و دسترسی آسان به منابع، آسمان امن برای عبور هواپیماها، دسترسی آسان جهت سوخت رسانی و وجود زیر ساخت‌های استقبال از یک توقف جهت تکمیل سوخت و موارد اینچنینی، از جمله اولویت‌های پذیرفته شدن یک منطقه برای تبدیل شدن به هاب است.

این کارشناس حوزه نفت در ادامه با تاکید بر اینکه باید جهت ایجاد چنین فضایی، تمام ابزار‌ها و زیر ساخت‌های لازم قبل از هر اقدامی فراهم شود،در غیر این صورت نتیجه‌ای جزء یک طرح باقی نخواهد ماند، گفت: افزایش تعداد پرواز‌ها از آسمان قشم و تضمین امنیت و همچنین تامین سایر امکانات دیگر برای کارکنان، مسافران ناوگان هوایی وارد شده به این منطقه با تاسیس اقامتگاه، هتل، ترمینال و موارد دیگر از جمله زیر ساخت‌هایی است که باید در منطقه آزاد قشم مورد توجه قرار گرفته شود.

وی با تاکید چند باره بر ضرورت آماده سازی زیر ساخت‌های لازم در راستای تبدیل منطقه آزاد قشم به هاب انرژی ادامه داد: داشتن فرودگاهی با حجم بالای جابجایی هواپیما و پارکینگ مربوط به هواپیما‌های مختلف، منابع سوخت و موارد دیگر از جمله برنامه‌هایی است که باید برای راه اندازی چنین هابی آماده سازی شود، اما اکنون فقدان چنین مواردی، کار را برای اجرا و عملیاتی شدن این طرح سخت کرده است.

نباید ظرفیت‌های بالای انرژی در منطقه آزاد قشم را نادیده گرفت

کمالی با اشاره به اینکه در حاضر زیرساخت مناسب و لازم برای تبدیل منطقه آزاد قشم به هاب سوخت رسانی هوایی و دریایی وجود ندارد، گفت: در اولویت اجرای این طرح موضوع تعداد پرواز‌ها از آسمان این منطقه مطرح است که با مشکل روبرو شده است. در مرحله بعدی فراهم شدن زیر ساخت‌های لازم که در ابتدا به بخشی از آن اشاره شد. از همه مهتر آماده سازی زیر ساخت‌های فرهنگی است که در این زمینه نیز باید اقدامات ویژه‌ای تدارک دید.

وی تصریح کرد: با یک نگاه سطحی به طرح تبدیل منطقه آزاد قشم به هاب انرژی در کشور در می‌یابیم که برای اجرای چنین برنامه ای حداقل باید پنج سال زمان صرف کرد تا برنامه‌های مربوطه به مرحله اجرا درآید.

این کارشناس حوزه نفت گفت: با نگاهی به وضعیت اقتصادی و سیاسی کشور درمی‌یابیم اگرچه اجرای مراحل تبدیل شدن منطقه آزاد قشم به هاب انرژی، طولانی و سخت اما می‌توان با اجرای برنامه‌هایی متناسب با شرایط فعلی، این مسیر را به سمت استفاده از فرصت هموار ساخت، نباید ظرفیت‌های بالای انرژی در این منطقه را نادیده گرفت، اما موضوع اساسی تضمین امنیت پرواز‌ها از آسمان ایران موضوعی است که این روز‌ها کمی از درجه آن کاسته شده است. امید می‌رود باز هم موقعیت‌های پرواز هواپیما‌های سایر کشور‌ها برای ما به وجود بیاید.