ظهور دوباره بابک زنجانی‌ها با نپیوستن به FATF/ اقتصاد ایران در یک قدمی لیست سیاه

اقتصاد۲۴ - اضافه شدن ایران به لیست سیاه می‌تواند تمام روابط اقتصادی نیم بند کنونی ایران با کشور‌های دیگر را تحت شعاع قرار دهد. براساس گزارش‌ها حتی چین و روسیه هم به دولت ایران هشدار داده اند. براساس گفته منابع خبری و برخی نماینگان مجلس بانک مرکزی چین و روسیه همکاری‌های مالی و اقتصادی با ایران را مشروط به پذیرش اف‌ ای تی اف کرده اند.

 

حالا تقریبا تمامی کشور‌های دنیا، مستقیم یا غیرمستقیم، عضو FATF هستند و این سازمان، ۳۷ عضو ثابت دارد که بیشترشان کشور‌های توسعه‌یافته هستند. علاوه بر کشورها، دو نهاد شورای همکاری خلیج‌فارس و اتحادیه اروپا هم عضو ثابت FATF هستند.

 

در این میان ایران و کره‌شمالی از قافله عقب مانده و همچنان به این نهاد ملحق نشده‌اند و کشور‌های باهاماس، بوتسوانا، کامبوج، غنا، ایسلند، مغولستان، پاناما، پاکستان، سوریه، ترینیداد و توباگو، یمن و زیمباوه نیز در لیست خاکستری و تعلیق این نهاد قرار دارند؛ که البته مجلس سنای پاکستان هم در آستانه اجلاس آتی گروه ویژه اقدام مالی (FATF) که گفته می‌شود برای دولت اسلام آباد جهت خروج از فهرست خاکستری سرنشت ساز است، لایحه مبارزه با پولشویی و مقررات ارز خارجی با هدف تحقق الزامات گروه ویژه اقدام مالی را تصویب کرد.

 

به نظر می‌رسد در داخل چندان عزمی برای قرار نگرفتن در لیست سیاه اف‌ای تی اف نیست و آنچه ظواهر امر نشان می‌دهد این نهاد مالی ایران را در لیست سیاه خود قرار می‌دهد. اقدامی که می‌تواند تبعاتی برای اقتصاد و معیشت مردم داشته باشد.

بی تردید افرادی مانند بابک زنجانی در بستری از تحریم شکل گرفتند. کاسبان تحریم در سال‌های ۸۹ تا ۹۲ توانستند از شرایط تحریم بهره برند. محدودیت در مراودات بانکی نیز قطعاٌ جابه جایی پول را برای مبادلات خارجی سخت خواهد کرد. پیش از این مهرداد بائوج لاهوتی نماینده مجلس شورای اسلامی گفته بود: مگر تاکنون این نوع مبادلات مالی از سیستم بانکی انجام شده‌اند؟ ضمن آنکه تا کی می‌توان پول را چمدانی در دنیا جا به جا کرد؟ در حالی که اکنون افراد از گذاشتن پول نقد در جیب خود نیز پرهیز دارند!

بائوج لاهوتی تاکید کرد: اکنون برای انجام مبادلات مالی از روش‌های غیرمتعارف، ۱۷ تا ۲۰ درصد از جیب مردم هزینه می‌شود که این را نوعی رشوه می‌دانم.

این نماینده مجلس با طرح این سوال که "بابک زنجانی‌ها چگونه به وجود آمده اند؟"، تصریح کرد: زمانی که ایران به دلیل عدم عضویت در FATF امکان جا به جایی پول در بانک‌های دنیا را نداشت، بابک زنجانی گفت؛ "من پول‌های شما را جا به جا می‌کنم لذا می‌توانید پول‌های خود را به بانک من در مالزی واریز کنید"، اما در نهایت نتیجه این نوع جا به جایی پولی را دیدیم لذا ادامه این روند ایجاد هزاران فساد دیگر را محتمل می‌کند.

برخی صاحب نظران معتقدند قرار گرفتن ایران در لیست سیاه می‌تواند به افزایش قیمت ارز در کشور دامن بزند. هر چند برخی دیگر معتقدند این موضوع چندان اثری بر قیمت ارز نخواهد گذاشت.

 

وحید شقاقی شهری استاد دانشگاه با اشاره به اینکه افزایش نرخ ارز اجتناب ناپذیر است، گفت: در حال حاضر بحث اف‌ای تی اف هنوز تعیین تکلیف نشده و اگر مجمع تشخیص مصلحت نظام این موضوع را تصویب نکند، ایران وارد لیست سیاه این سازمان خواهد شد و آن زمان مشکلات نقل و انقال پول بسیار حاد‌تر می‌شود که این امر می‌تواند روی نرخ ارز تاثیر گذار باشد.

این کارشناس مسائل اقتصادی با تاکید بر اینکه نقل و انتقالات ارزی یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی است که امروز اقتصاد کشور با آن روبرو است، بیان داشت: در حال حاضر ما بیش از ۵ میلیارد دلار از عراق بابت صادرات برق و گاز طلب داریم ، اما بانک مرکزی عراق به دلیل اینکه تحریم وجود دارد، از پرداخت این پول سر باز می‌زند، از سویی نفتی که ما به سختی به فروش می‌رسانیم از حالت عادی نمی‌توانیم منابع آن را به کشور انتقال دهیم و موانع بسیار جدی در این را بطه وجود دارد، بنابراین در چنین شرایطی فشار بسیار شدیدی به بانک مرکزی وارد می‌شود، برای کنترل بازار و تامین نیاز‌های ارزی کشور، لذا باید شرایط را طوری مدیریت کرد که بتوان از این شرایط سخت عبور کرد.

اما از سوی دیگر آلبرت بغوزیان، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به نامعلوم بودن پذیرفتن و یا نپذیرفتن FATF گفت: «فلسفه وجودی FATF معاملات ارزی است. اینکه پرسیده می‌شود ماجرای پذیرفتن و یا نپذیرفتن به چه نتیجه‌ای می‌رسد باید گفت که این مسئله در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، با توجه به برخی از مسائل می‌توان گفت که در شرایط فعلی شاید قصد پذیرفتن نداشته باشیم، اما اینکه در آینده چه پیش خواهد آمد هنوز مشخص نیست».

وی در ادامه افزود: «ما باید بدانیم که FATF و تحریم‌ها دو مسئله مستقل از یکدیگر نیستند. اگر ما درگیر تحریم‌ها باشیم و FATF را بپذیریم این مسئله باعث نمی‌شود که تحریم‌های بانکی برداشته شود، این در حالی است که اگر تحریم‌های بانکی برداشته شود FATF می‌تواند قابلیت بحث داشته باشد. با توجه به این مسائل می‌توان نتیجه گرفت که تصمیمات در خصوص FATF نمی‌تواند بر بازار ارز تاثیر بگذارد و افزیش جزئی که اتفاق می‌افتد را نمی‌توان نتیجه انتشار اخباری در این‌باره دانست».

همچنین هادی حق‌شناس، کارشناس امور اقتصادی نیز که سابقه نمایندگی مجلس را در کارنامه دارد، درباره تبعات عدم عضویت ایران در FATF می‌گوید: «اگر ایران در FATF عضو نشود یک ظرفیت بالقوه در بازار پول جهانی را از دست می‌دهد. گرچه هم اکنون نیز به دلیل تحریم‌های ظالمانه و غیرقانونی ایالات متحده به علاوه عدم پایبندی به تعهدات از سوی کشور‌های دیگر پنج به علاوه یک بخشی از ظرفیت بالقوه نظام پولی بین‌المللی از دست رفته، اما عضو نشدن در FATF اندک کشور‌های دوستی که هم اکنون حاضر به تجارت با ایران هستند را زیر فشار قرار می‌دهد.»

او تصریح می‌کند: «ما به حرمت کشور‌های دوستی که با وجود فشار‌های آمریکا حاضر نشدند روابط خود با ایران را قطع کنند، بهتر است عضو FATF شویم تا از این طریق امکان بهانه جویی از سوی آمریکا را کاهش دهیم.»

به گفته وی، «تصمیم به انزوا در شرایط کنونی تصمیم عاقلانه‌ای برای ایران نیست؛ چراکه ما تا اینجا هزینه سنگینی برای مقابله با تحریم‌های آمریکا پرداختیم و بی‌تردید نباید با اتخاذ چنین تصمیمی جبهه مخالفان ایران را در جهان تقویت کنیم.»