سازمان جهانی بهداشت: افراد سالم هم باید ماسک بزنند

اقتصاد۲۴ - مقامات WHO تا پیش از این توصیه می‌کردند که افراد سالم نیازی به زدن ماسک ندارند، اما ظاهرا حرف خود را پس گرفته‌اند. مطالعات جدید نشان داده کروناویروس با عطسه ۸ متری در هوا قابل انتقال است. در واقع ویروس کشنده می‌تواند از فاصله ۸ متری به فرد دیگر در هوا منتقل شود و به همین خاطر توصیه بر نزدن ماسک افراد سالم، اشتباه بوده است. به گفته محققان، ابر عظیمی از ویروس حتی با سرفه در هوا تشکیل می‌شود و به همین خاطر باید از هر چیزی که جلوی انتشار ویروس را می‌گیرد، از جمله ماسک، استفاده کرد.

کالای کمیابی به نام "ماسک"
خبر‌ها و نگرانی‌های مربوط به کمبود ماسک باعث شده بسیاری راه‌چاره‌ای برای آن بیاندیشند؛ از تدابیر دولتی و ماسک دوختن توسط بازداشتی‌ها در آلمان تا تولید ماسک توسط برند مد ایتالیایی "پرادا". آیا واقعا به ماسک نیاز داریم؟ در تمامی عکس‌ها و فیلم‌هایی که از چین در زمان اوج شیوع کرونا به جهان مخابره می‌شد و حتی در این روز‌ها که چین خبر از کنترل بحران می‌دهد، یک عنصر مشترک وجود دارد و آن هم چهره‌های است که با ماسک پوشیده شده‌اند. این کشور از ماه فوریه، پوشیدن ماسک را در شهر‌های بزرگ، برای کندکردن سرعت انتشار ویروس، اجباری کرد. از سوی دیگر روزی نیست که در کنار اخبار مربوط به آمار مبتلایان و مرگ و میر در اثر کرونا، خبری در مورد کمبود ماسک و پوشاک محافظتی برای کادر درمانی نبینیم و نشنویم؛ موضوعی که مختص یک کشور و یک قاره نیست و همه جهان را به خود مشغول و بسیاری را از کمبود این کالا‌ها نگران کرده است. اما آیا ماسک زدن از ما در برابر کرونا محافظت می‌کند؟ وضعیت تولید و کمبود ماسک در آلمان چگونه است؟ آیا می‌توان جایگزینی برای ماسک‌های آماده پیدا کرد؟ در این نوشته به این پرسش‌ها پاسخ داده‌ایم.

---

بیشتر بخوانید:علیرضا زالی: خطر کرونا هنوز تهران را تهدید می‌کند

---

 

چه نوع ماسک‌هایی وجود دارد؟
نخستین موضوعی که پاسخ چندان روشنی به آن وجود ندارد این است که وقتی از کمبود ماسک سخن می‌گوییم، منظورمان دقیقا چگونه ماسکی است. تقاضا برای ماسک که امروزه در سراسر جهان به کالایی کمیاب تبدیل شده، همه انواع ماسک را شامل می‌شود؛ از ماسک‌های ساده گرفته تا ماسک‌های ویژه پزشکی. حتی ماسک‌های ساده‌ای هم که گفته می‌شود تقریبا هیچ سدی در برابر ویروس نیستند، اکنون با بهای بالا در بازار عرضه می‌شوند. در آلمان به گفته مقامات مسئول در حوزه بهداشت و درمان این کشور، در مراکز درمانی، بیش از همه از دو نوع ماسک استفاده می‌شود: ماسک‌های معمولی که همیشه برای نمونه برای بیماران در اتاق عمل برای حفاظت از آن‌ها در برابر تنفس کادر پزشکی به هنگام جراحی استفاده می‌شد و ماسک‌های FFP۲ و FFP۳ یا Filtering Face Pieces که از موادی مقاوم‌تر ساخته شده و فیلتردار هستند.
به گفته یکی از کارشناسان بهداشتی در آلمان با توجه به اندازه‌ی ویروس‌های کرونا، تنها ماسک‌های FFP هستند که ساختارشان اجازه عبور ویروس را نمی‌دهد.

ماسک نباید روی صورت شل باشد و هنگامی که مرطوب شد، باید آن را عوض کرد

از سوی دیگر کارشناسان بهداشت و درمان آلمان به اشخاص بیمار توصیه می‌کنند، هنگام رفت‌و‌آمد در محیط‌ها و اماکن عمومی، ماسک بزنند. در این مورد گفته می‌شود، هرچند زدن ماسک به معنای جلوگیری کامل از آلوده شدن دیگران به این ویروس نیست، اما می‌تواند جلوی ذرات آلوده را که با تنفس، سرفه و عطسه فرد بیمار در هوا پخش می‌شود بگیرد و خطر ابتلا را کاهش دهد. وزارت بهداشت و درمان آلمان و سازمان جهانی بهداشت به کسی که مبتلا به ویروس یا کلا بیمار نیست، زدن ماسک را توصیه نمی‌کنند. چرا که از یک سو به گفته آنان، زدن ماسک از آن‌ها در برابر بیماری محافظت نمی‌کند و از سوی دیگر زدن ماسک در آن‌ها حس امنیتی کاذب پدید می‌آورد که باعث می‌شود، فرد اقدامات بهداشتی مهم دیگر مانند شستشوی دست را فراموش کرده یا دست کم بگیرد. توصیه‌ها در مورد نحوه درست ماسک زدن هم این است که ماسک نباید روی صورت شل باشد و هنگامی که مرطوب شد، باید آن را عوض کرد.

عمر ماسک‌های FFP چه قدر است؟

توصیه می‌شود، ماسک‌هایی که معمولا کادر درمانی در تماس با مبتلایان به ویروس یا افراد مشکوک به ابتلا از آن‌ها استفاده می‌کند، بعد از دوساعت از چهره برداشته و کنار
رئیس مؤسسه روبرت کخ در آلمان می‌گوید، استفاده از ماسکی که خود شهروندان دوخته باشند هم جلوی انتشار قطره‌ها را به وسیله سرفه و عطسه می‌گیرد
گذاشته یا تعویض شوند. این در حالی است که در سوئیس، مرکز پیشگیری از بیماری‌های عفونی این کشور، چند وقت پیش به کادر درمانی توصیه کرد، از ماسک‌ها تا ۸ ساعت استفاده کنند، حتی اگر تفنس و کار با آن‌ها به دلیل مرطوبشدن راحت نباشد.

مصرف روزانه ماسک در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی در حال حاضر چه قدر است؟

اطلاعات در این مورد دقیق نیست. بنا بر گزارش‌های انجمن بیمارستان‌های ایالات متحده آمریکا، نیاز مراکز درمانی ۹ برابر آن تعداد ماسکی است که در حالت شیوع عادی آنفولانزا هرساله به آن نیاز است. خبرگزاری رویترز می‌نویسد، دولت سوئیس (کشوری با ۶ /۸ میلیون جمعیت) تخمین می‌زند، در حال حاضر یک میلیون ماسک در روز در این کشور استفاده می‌شود.

دلایل گوناگونی دارد؛ کشور‌های آسیایی از جمله در چین بخش عمده تولید ماسک در جهان را به خود اختصاص داده‌اند. چین می‌گوید می‌تواند ۲۰ میلیون ماسک در روز (سخنی از نوع ماسک نیست) تولید کند.
برخی شرکت‌های اروپایی مثل شرکت Uvex از ایالت بایرن آلمان هم ماسک‌های خود را در چین تولید می‌کنند. این شرکت برای نمونه اعلام کرده است که تولید ماسک‌ها در چین که متوقف شده بود، دوباره در آنجا از سر گرفته شده است. این شرکت همچنین اعلام کرده، در انبارهایش تنها چند ده‌هزار ماسک موجود است که آن‌ها را تنها در اختیار مراکز درمانی و بیمارستان‌ها قرار خواهد داد.

دلیل دیگر کمبود ماسک افزون بر کاهش تولید یا توقف تولید به دلیل شیوع کرونا در چین، نیاز خود این کشور به شمار بالایی از ماسک در روز است. در برخی شهر‌ها و ایالت‌های چین، بر پایه مقررات وضع شده توسط دولت، به شرکت‌ها و بخش‌های اقتصادی تنها در صورتی اجازه آغاز دوباره فعالیت‌هایشان داده شده که ثابت کنند به اندازه کافی برای کارکنانشان ماسک و کالا‌های حفاظتی در انبار دارند. دلیل دیگر برای کمبود ماسک برای مثال در آلمان این است که بیمارستان‌ها، مراکز درمانی و مطب‌های پزشکان به اندازه کافی ماسک و روپوش‌های محافظتی برای کارکنانشان ذخیره و انبار نکرده بودند. وزیر بهداشت ایالت نوردراین وستفالن آلمان، یکی از ایالت‌های به شدت درگیر با شیوع کرونا، عدم موجودی کافی برای کارکنان مراکز درمانی را "شرم‌آور و نقض تعهدات مربوط به ایمنی کار" از سوی بیمارستان‌ها و این مراکز درمانی در قبال کارکنانشان نامیده است. دلیل دیگر کمبود ماسک خرید از سوی شهروندان برای مصارف شخصی عنوان می‌شود یا خرید انبوه از سوی خرد‌ه‌فروشانی که به امید کسب سود، اقدام به خریداری شمار زیادی ماسک کرده‌اند؛ اقدامی که باعث بالارفتن بهای ماسک و کمبود آن در بازار شده است.

آلمان برای جبران کمبود ماسک و تجهییزات حفاظتی چه می‌کند؟

دولت آلمان تلاش می‌کند با کنار زدن برخی مقررات مثل لزوم تشریفات مزایده و مناقصه، به خرید محموله‌های بزرگ این دست کالا‌ها از عرضه‌کنندگان سرعت ببخشد. دولت آلمان همچنین به ارتش این کشور برای تهیه کالا‌ها و اقلام پزشکی -محافظتی مأموریت داده است. وزارت کشور و بهداشت با تصمیم دولت دستور ممنوعیت صدور اقلامی، چون روپوش‌های محافظتی و ماسک را صادر کرده است. در پی صدور این دستور، در روز‌های گذشته، یک کامیون با محموله ۲۴۰ هزار ماسک که از آلمان به سوییس می‌رفت، متوقف شد.

در اتریش استفاده از ماسک در هنگام خرید الزامی شده است
از سوی دیگر، بسیاری از شرکت‌ها و کارخانه‌های آلمانی که تا پیش از بحران کرونا به کاری دیگر مشغول بوده‌اند، در این شرایط خط تولید ماسک و پوشاک محافظتی را هم به راه انداخته‌اند. برای نمونه شرکت آلمانی تولید پوشاک "تری‌گما" در آلمان وعده داده است که تا هفته‌ی دیگر تقریبا ۳۰۰ هزار ماسک روانه بازار کند. از سوی دیگر برخی بازداشتگاه‌ها دست به کار تولید ماسک برای عرضه به بازار شده‌اند. در دیگر کشور‌های اروپایی هم شرکت‌ها و کارخانه‌هایی که به ویژه در بخش پوشاک فعال بودند، مشغول دوختن ماسک شده‌اند؛ برای نمونه برند مد ایتالیایی "پرادا" یکی از آنهاست.

ماسکی که خودمان می‌دوزیم، شالی که دور دهان می‌پیچیم ...

رئیس مؤسسه روبرت کخ در آلمان می‌گوید، پوشیدن ماسکی که خود شهروندان دوخته باشند هم جلوی انتشار قطره‌ها را به وسیله سرفه و عطسه می‌گیرد و بنابراین کمکی است برای حفاظت از دیگران در برابر ویروس. کریستین دورستن، ویروس شناس آلمانی هم می‌گوید، حتی یک شال یا یک روسری که به صورت چند لایه جلوی دهان پیچیده شود هم می‌تواند دیگران را در برابر انتشار قطره‌های احتمالی از راه‌های تنفسی ما حفاظت کند.