آیا جابجایی هزار تن کالا و محصولات گلخانه‌ای از فرودگاه ارس توجیه اقتصادی ندارد؟

اقتصاد۲۴– پروژه احداث فرودگاه ارس از چهار سال گذشته در دستور کار منطقه آزاد ارس قرار گرفته و این منطقه برای رشد و توسعه گردشگری و فراهم کردن زیرساخت‌های صنعتی، احداث فرودگاه را امری ضروری می دانست اما این مسئله تبدیل به یک مسئله پرچالش و مسئله‌ساز شد که با سنگ اندازی های سازمان های مختلف مواجه شد. البته بعد از عدم موافقت کمیته دائمی اداره امور فضایی کشور در اواخر سال 93 موضوع اخذ مجوز فرودگاه ارس با پیگیری های مشاور رئیس جمهوری و دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ارس یک قدم به آغاز عملیات احداث نزدیک شد اما مجددا این طرح با مخالفت سازمان حفاظت محیط زیست مواجه شد و جالب اینکه این سازمان به جای آنکه ایراد فنی و زیست‌محیطی از احداث فرودگاه در منطقه ارس بگیرد با ذکر عاملی کاملا غیرفنی باعث شد تا حل مسئله کمی دشوار شود.

در این نامه که از سوی دفتر رئیس سازمان محیط زیست خطاب به محسن نریمان، مدیرعامل سازمان منطقه آزاد نوشته شده، آمده است که احداث فرودگاه ارس به دلیل نزدیکی با فرودگاه خوی «توجیه اقتصادی» ندارد.

این مسئله باعث شد تا خبرنگار اقتصاد24 در مورد اقتصادی بودن یا نبودن ساخت این فرودگاه در ارس با معاون فنی و زیربنایی منطقه آزاد ارس به گفتگو بنشیند.

فرودگاه ارس مختص حمل و نقل بار است

ایرج حاتمی معاون فنی و زیربنایی منطقه آزاد ارس دراین باره به اقتصاد24 گفت: نه قصد احداث فرودگاه عریض و طویل مثل مهرآباد تهران و نه فرودگاه ناکارآمد شبیه سایر مجموعه های کشور را داریم بلکه فرودگاه ارس مختص حمل و نقل بار است.

آیا جابجایی سالانه 500 هزار تن کالا و 50 هزار تن محصولات گلخانه ای صادراتی و امکان ارائه خدمات کترینگ و بانکرینگ به بخش قابل توجهی از 900 پرواز صورت گرفته از آسمان منطقه و کاهش هزینه های حمل بار و ایجاد جذابیت برای توسعه صنایع با ارزش افزوده بالا توجیه اقتصادی ندارد؟

وی با طرح این سوال که آیا جابجایی سالانه 500 هزار تن کالا و 50 هزار تن محصولات گلخانه ای صادراتی و امکان ارائه خدمات کترینگ و بانکرینگ به بخش قابل توجهی از 900 پرواز صورت گرفته از آسمان منطقه و کاهش هزینه های حمل بار و ایجاد جذابیت برای توسعه صنایع با ارزش افزوده بالا توجیه اقتصادی ندارد؟ افزود: در محدوده منطقه آزاد ارس حدود 200 هکتار واحد تولیدی گلخانه ای با توان تولید سالانه 50 هزار تن محصول صادراتی به کشورهای مختلف از جمله روسیه را داریم که این رقم طی یک سال آینده افزایش می یابد لذا بیشترین فراوانی تولید مربوط به محصول گوجه فرنگی با 40 درصد ارزش افزوده و بازدهی 10 برابری نسبت به کشت سنتی است و این میزان محصول برای رسیدن به کشوری مثل روسیه از راه های زمینی باید هشت روز دوام آورده و چند روزی در بازار آن کشورها با بهترین کیفیت قابل عرضه باشد!

معاون فنی و زیربنایی منطقه آزاد ارس تصریح کرد: همچنین در منطقه آزاد ارس یک واحد تولید گل رز با ارزش افزوده 80 درصد و سوددهی فوق العاده راه اندازی شده و سرمایه گذاران متعددی خواهان فعالیت در این زمینه هستند، اما تنها مانع این افراد نبود فرودگاه است، چرا که گل همچون گوجه فرنگی دوام طی طریق چندین روزه را ندارد، لذا باید شبانه حمل شده و صبح فردای آن روز در باجه ها عرضه شود.

با ارائه ارزان سوخت هواپیما، شرکت‌های هواپیمایی، ارس را برای سوخت‌گیری انتخاب می‌کنند

حاتمی در ادامه فرودگاه ارس را سودده و کارآمد توصیف کرد و گفت: روزانه 900 پرواز از آسمان این منطقه تردد دارد و اگر ما سوخت هواپیما را تنها 50 سنت ارزان ارائه کنیم استقبال خوبی شده و شرکت های هواپیمایی، فرودگاه ارس را برای سوخت گیری انتخاب می کنند؛ در این بین خدمات کترینگ یا همان تامین مواد غذایی هواپیماها نیز در این فرودگاه انجام خواهد شد و شرکت های صنایع غذایی متعدد در آذربایجان شرقی محصولات قابل رقابت با مشابه خارجی دارند و می توانند از این فرصت به خوبی بهره ببرند.

وی در پاسخ به این سوال که چگونه سوخت هواپیما و عملیات سوخت‌رسانی(بانکرینگ) را انجام می دهید گفت: پالایشگاه های متعددی در منطقه آزاد ارس هستند که توانایی تولید بنزین هواپیما را دارند. طبق آزمایش های صورت گرفته سوخت تولیدی آنها در بهترین کیفیت و طبق استانداردهای جهانی بوده و به مراتب ارزان تر از سوخت عرضه شده در فرودگاه های خارجی است. ما توان جلوگیری از خام فروشی نفت برای تولید فراورده های این سوخت فسیلی و خروج قابل توجه ارز از کشور را هم داریم.

روزانه 900 پرواز از آسمان منطقه آزاد ارس تردد دارد و اگر ما سوخت هواپیما را تنها 50 سنت ارزان ارائه کنیم استقبال خوبی شده و شرکت‌های هواپیمایی، فرودگاه ارس را برای سوخت‌گیری انتخاب می‌کنند

معاون فنی و زیربنایی منطقه آزاد ارس توسعه صنایع مختلف در این منطقه را مشروط به وجود زیرساخت های حمل و نقل با توان جابجایی سریع بار دانسته و افزود: در حالت فعلی اگر این میزان بار قابلیت ترابری سریع نداشته باشد به تدریج مزیت رقابتی تولید صادرات گرای ارس از بین می رود. فرودگاه عاملی برای جهت دهی فعالیت های اقتصادی و حضور به موقع در بازارهای جهانی و اجرای کامل مزیت های قانونی مناطق آزاد است. همچنین مناطق آزاد بر مبنای تعامل با اقتصادهای جهانی طراحی و مدیریت می شوند. در صورتی که این مناطق مرز هوایی و یا دریایی بین المللی نداشته باشند با شکست مواجه خواهند شد بنابراین فرودگاه به دلیل اجرای قانون ورود مستقیم اتباع خارجی و اتصال بدون واسطه با شبکه راه ها و ارتباطات جهانی و گسترش ترابری سریع برای بارهای سبک و پر ارزش یک زیرساخت ضروری محسوب می شود.

استفاده از فرودگاه های نزدیک به ارس نقض قوانین است

حاتمی در پاسخ به اینکه برخی مطرح می‌کنند که بهتر است سازمان منطقه آزاد ارس نیازهای خود را از سایر فرودگاه های نزدیک به ارس همچون فرودگاه تبریز و خوی برای حمل و نقل تامین کند، گفت: استفاده از فرودگاه های نزدیک به ارس نقض قوانین است، مگر اینکه این فرودگاه ها را داخل حریم منطقه آزاد قرار دهیم که میلیاردها تومان هزینه دارد و جمعیت زیادی نیز سرگردان می شود. بنابراین نه می توان قوانین سرزمین اصلی را مسقوط کرد و نه مدیریت آنها را برعهده گرفت، بهترین راه برای کاهش هزینه های حمل و نقل و ایجاد مشوق برای سرمایه گذاری در صنایع صادراتی و بهره مندی از مزیت های جانبی پرسود، احداث باند ترابری حمل و نقل هوایی در منطقه آزاد ارس است.

وی بیان کرد: ارس اگرچه در کنار کانون های جمعیتی دارای فرودگاه با فواصل بیش از 50 کیلومتر است ولی این منطقه برای اجرای قوانین مناطق آزاد به ایجاد زیرساخت ترابری سریع السیر و فرودگاه نیاز دارد. این فرودگاه اگر به سایر فرودگاه ها نزدیک باشد مثل باند نزدیک به فرودگاه آل نهیان در امارات، می تواند به عنوان باند دوم آنها نقش آفرینی کند و به جای اینکه هواپیماها با مقصد شمال غرب بار خود را در فرودگاه تبریز خالی کرده و بار با تریلر به ارس منتقل شود، با 10 دقیقه فاصله در ارس فرود آمده و قوانین مناطق آزاد محقق شده و امکان انتقال سریع السیر بدون اتلاف وقت و بدون هزینه های سنگین مدیریتی فراهم می شود.

حاتمی در ادامه متذکر شد: طرح فرودگاه ارس در سال 85 مطرح شد و در سال 86 قرارداد مطالعات منعقد شد. ساخت فرودگاه نیازمند اخذ مجوز از سازمان حفاظت محیط زیست و کمیته دائمی فضای کشور است. با تلاش های مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ارس الان مجوز کمیته دائمی فضای کشور حل شده و اگر مجوز زیست محیطی هم صادر بشود این فرودگاه به شکل ترابری بار و کارگو فعالیت خود را شروع می کند و توان نقش آفرینی مهم در جابجایی مسافر را نیز دارد بنابراین برای اجرای سریع و کم هزینه این فرودگاه کنسرسیومی تشکیل می شود و برای تامین سیستم جابجایی بار شرکت های هواپیمایی، تولیدکنندگان و تجار آماده همکاری با سازمان منطقه آزاد ارس هستند.

فرودگاه ارس زیرساختی برای توسعه محصولات صادرات گرا است

معاون فنی و زیربنایی منطقه آزاد ارس درباره اهداف کلی فرودگاه ارس نیز گفت: در هیچ جای دنیا فرودگاه مسافربری توجیه اقتصادی ندارد. امروزه فرودگاه ها به ترکیبی از حمل و نقل بار و مسافر و برگزاری نمایشگاه های بین المللی جهانی و محل بازی‌ها، تفریحات و آموزش هوایی تبدیل شده اند. هدف ما احداث شهرک فرودگاهی با ظرفیت انتقال بار، آموزش، تفریح، مسافربری، استفاده از فرصت کترینگ و بانکرینگ و ... است.

با بهره‌برداری کامل از گلخانه‌ها در ارس که در حال احداث هستند 200 الی 300 هزار تن محصولات کشاورزی صادراتی خواهیم داشت که با این وجود آیا امکان انتقال این حجم بار از ارس به تبریز و بارگیری چندین باره تا مقصد امکانپذیر است؟

وی با تاکید بر اینکه استنتاج های ناصحیح از مقایسه های ناصحیح امری اشتباه است، افزود: عده ای بین فرودگاه ارس با ماکو مقایسه انجام می دهند که این روش هم صحیح نیست چرا که فرودگاه ماکو به دلیل نبود برنامه و اساس انتقال بار و مسافر از ابتدا دچار مشکل بوده است و ارس نیز اگر 10 سال قبل فرودگاه را می ساخت دچار همین مشکل می شد این درحالیست که با بهره برداری کامل از گلخانه ها در ارس که در حال احداث هستند 200 الی 300 هزار تن محصولات کشاورزی صادراتی خواهیم داشت که با این وجود آیا امکان انتقال این حجم بار از ارس به تبریز و بارگیری چندین باره تا مقصد امکانپذیر است؟

حاتمی افزود: تعدادی از کارخانجات ارس در حوزه الکترونیک فعالیت داشتند که مواد اولیه آنها بسیار کم حجم بود و بخاطر نبود فرودگاه و نداشتن صرفه اقتصادی حمل بار از کشورهای آسیایی و اروپایی و ایجاد مشکلات گمرکی در صورت ترخیص از گمرکات کشور، تعطیل شدند.

سرمایه گذار برای احداث فرودگاه راغب است

در همین رابطه سید مرتضی حسینی، مدیر دفتر فنی و طرح های عمرانی منطقه آزاد ارس نیز وجود فرودگاه در نزدیکی ارس و لزوم استفاده از این زیرساخت ها را برای انتقال بار منطقه آزاد ارس امری نامربوط و غیرکارشناسی توصیف کرد.

وی معتقد است: زیرساخت های هر منطقه عاملی برای رونق و توسعه فعالیت های اقتصادی در همان منطقه است و ارس بعد از تامین زیرساخت ها و جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی در حوزه های مختلف، نیازمند تامین نیازهای لجستیکی سرمایه گذاران فعلی و حجم انبوه نیازهای شرکت های درحال ساخت است. وابستگی ارس به سایر فرودگاه ها مزیت های رقابتی ارس در ترانزیت سریع و آسان و کم هزینه بار و مسافر را از بین می برد.

200 میلیارد تومان سرمایه بخش خصوصی برای احداث فرودگاه ارس است

حسینی ادامه داد: فرودگاه ارس با پیش بینی 200 میلیارد تومانی توسط سرمایه گذار بخش خصوصی احداث می شود و قطعا اگر این طرح صرفه اقتصادی نداشت کسی برای احداث پیش قدم نمی شد. سازمان منطقه آزاد ارس معتقد است فرودگاه عاملی برای توسعه صنایع مختلف است و هم اکنون نیز برای ارتقاء پتانسیل های موجود و توانمندی های ایجاد شده به فرودگاه نیاز داریم. البته سازمان هواپیمایی کشور در پاسخ به مکاتبات ارس مسائل فنی محل مورد نظر را تایید کرده و کمیته هوافضا نیز ما را به رعایت برخی موارد از جمله مسائل محیط زیستی ملزم کرده است. برای تایید سازمان محیط زیست نیز باید محل پیشنهادی عاری از گونه های حیات وحش بوده و آسیبی به محیط زیست وارد نشود که این شاخص ها رعایت شده اند.

فرودگاه ارس با پیش‌بینی 200 میلیارد تومانی توسط سرمایه‌گذار بخش خصوصی احداث می‌شود و قطعا اگر این طرح صرفه اقتصادی نداشت کسی برای احداث پیش‌قدم نمی‌شد

مدیر دفتر فنی و طرح های عمرانی منطقه آزاد ارس ادامه داد: موضوع حمل و نقل بار به فرودگاه های نزدیک و ترانزیت به مقاصد داخلی و خارجی به هیچ وجه ممکن نیست. برای حمل و نقل بار از ارس به فرودگاه های نزدیک به راه امن و ظرفیت بارگیری و تخلیه در فرودگاه ها نیاز است و از طرفی امنیت حمل بار و هزینه های تحمیل شده به تولید کننده برای تحقق این موضوع قابل توجیه نیست.

به گفته حسینی در شرایط فعلی امکان پرواز دو الی سه پرواز برای حمل بارهای تولیدی ارس وجود دارد و این میزان تا زمان اتمام احداث فرودگاه به بیش از دو برابر افزایش می یابد.