چرا قیمت ارز کاهش پیدا نمی‌کند؟

اقتصاد۲۴ - قیمت دلار امروز روی تابلوی صرافی‌ها ۲۶ هزار تومان را نشان داد تا نه تنها در مسیر کاهش قرار نگیرد بلکه با نزدیک شدن به زمان پایان مهلت باقی مانده تا اجرای مکانیزم ماشه، صعودی شود.

نوسان‌های قیمت ارز در یک سال و به ویژه چند ماه اخیر آنقدر پر افت و خیز بود که اغلب کارشناسان را از ارائه یک نظر کارشناسانه و دقیق درباره سرنوشت آن ناتوان کرده است. در حالی که دولت همچنان مسئولیت افزایش قیمت دلار و دیگر ارز‌های خارجی را برعهده نمی‌گیرد و توضیحات لازم و شفافی را در این باره ارائه نمی‌کند، بسیاری از کارشناسان معتقدند که مسئولیت این افزایش قیمت با دولت و بانک مرکزی است و دولت به دلیل کمبود ارز با تصمیم‌هایی که اتخاذ می‌کنند قیمت ارز را افزایش می‌دهد.

یک کارشناس اقتصادی معتقد است که دولت باید از اتاق‌های دربسته خارج شود و یک تصمیم کارساز برای شرایط فعلی بگیرد.

بیشتر بخوانید: وضعیت جدید دلار در بازار

مسعود دانشمند، کارشناس مسائل اقتصادی در این باره می‌گوید: دولت ارز کافی برای تامین نیاز‌های کشور را ندارد و زمانی که ارز کافی ندارد باید چه کاری انجام دهد؟ مثلا همین که اکنون تصمیم گرفتن کره را از بازار ارز ۴۲۰۰ تومانی خارج کنند، کسانی که می‌خواهند کره وارد کنند خواهان گرفتن ارز شدند و تقاضا برای ارز بالا رفت و از سوی دیگر هم قیمت کره به ۱۵ هزار تومان افزایش پیدا کرد.

وی افزود: در بازار ایران دولت بزرگترین دارنده ارز است. زیرا از صادرات غیرنفتی که برآورد می‌شود ۴۰ میلیون دلار باشد، نزدیک به ۳۰ میلیارد آن در دست دولت است. از طرف دیگر بزرگترین منابع میعانات گازی در دست دولت است و بخشی از پتروشیمی، سنگ اهن، بازار فولاد و ... در دست دولت است و بزرگترین منبع ارزی را در اختیار دارد. دولت به جای اینکه عرضه ارز‌های خارجی را سامان دهی کند، تقاضا را برای ارز بالا می‌برد و همین کار باعث افزایش قیمت ارز می‌شود.

دولت به بازار ارز تزریق کند

دانشمند با بیان اینکه دولت و مسئولان امر به خوبی می‌دانند که عامل روند افزایش قیمت ارز خودشان و برنامه‌هایی که دارند است، دلیلی برای انکار وجود ندارد، تصریح کرد: اگر دولت بتواند به بازار ارز تزریق کند ما شاهد کاهش قیمت ارز خواهیم بود و در غیر اینصورت قیمت ارز به همین صورت بالا خواهد رفت. درست است که در ۵ ماه اول سال بخشی از صادرات ما کاهش پیدا کرده است، اما این هم به دلیل نبودن ارز است. زمانی که ارز وجود نداشته باشد صادرات و واردات صورت نمی‌گیرد. اما نیاز بازار که سرجای خود است و زمانی که ما نتوانیم ارز را برای خرید نیاز‌های اولیه کارخانه جات تامین کنیم، شرایط به همین شکل ادامه پیدا خواهد کرد.

این فعال اقتصادی ادامه داد: دولت باید از اتاق‌های دربسته خارج شود و یک تصمیم کارساز برای شرایط فعلی بگیرد. مثلا برای سامان بازار خودرو می‌تواند بگوید اجازه می‌دهیم که خودور وارد شود، اما ارزی بابت آن پرداخت نمی‌کنیم، قیمت بازار طبیعتا شکسته می‌شود. چه دلیلی دارد یک خودروی داخلی دنا ۶۰۰ میلیون تومان قیمت داشته باشد؟ می‌گویند به دلیل افزایش قیمت ارز قیمت خودرو نیز افزایش پیدا کرده است؛ مگر چقدر از قیمت آن مربوط به ارز است؟ چقدر از آن از تولیدات داخلی است؟ اگر ارز در مدت ۲ سال مثلا ۵ برابر شده است، آیا دستمزد کارگر هم ۵ برابر شده است؟ آیا قیمت انرژی ۵ برابر شده است؟ خیر. اگر قیمت خودرو نهایتا ۵۰ درصد از آن وابسته به قیمت ارز باشد، خودرویی که ۱۶۰ میلیون تومان بوده نهایتا باید ۴۰۰ میلیون تومان شود، چرا ۶۰۰ میلیون تومان؟ چه دلیلی دارد پرایدی که تماما تولید داخل است را ۱۰۰ میلیون تومان به فروش برسانند؟ یک زمانی به احمدی نژاد گفتند پراید ۷ میلیون تومان شده است، گفت مگر قیمت آهن چقدر است؟

دولت برنامه ریزی منسجمی ندارد

دانشمند با بیان اینکه نمی‌دانم چرا دولت اجازه نمی‌دهد که کالا بدون انتقال ارز وارد شود، گفت: وارد کنندگان میتوانند با ارز خودشان واردات داشته باشند، اما دولت معتقد است با این کار قیمت ارز بالا میرود، مگر قیمت ارز اکنون بالا نیست؟ با این روش تقاضا برای ارز هم کاهش پیدا می‌کند، اما دولت این کار را انجام نمی‌دهد، چون برنامه ریزی منسجمی برای اینکار وجود ندارد. تنها راه خروج از بحران اقتصادی تولید است. تولید می‌تواند اشتغال ایجاد کند، می‌تواند تورم را کنترل کند و چرخه اقتصادی را به گردش دربیاورد، اما هیچ کس به تولید توجه نمی‌کند.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: راه حل‌های کوتاه مدت برای اقتصاد ما جوابگو نیست و این راه حل‌های ساده مانند قرص استامینوفن برای یک بیمار سرطانی است که فقط می‌تواند چند ساعت او را آرام کند و بعد دوباره درد‌های شدید او شروع می‌شود.