ماجرا‌های تمام‌نشدنی عادل فردوسی‌پور و ساترا

اقتصاد۲۴ - ماجرای عادل فردوسی‌پور و صداوسیما حالا وارد فاز تازه‌ای شده است. مجری محبوب برنامه «نود» که نزدیک به دوسال است از آنتن تلویزیون دور است و مجوز اجرا و گزارش مسابقات فوتبال ندارد، آن‌طور که در هفته گذشته اعلام شد، حتی اجازه اجرا و ساخت برنامه بر بستر وی‌اودی و شبکه‌های اینترنتی هم ندارد. این اتفاق در همان روز‌های ابتدایی که خبر از تسلط یک سازمان زیرمجموعه صداوسیما بر نمایش خانگی داده شد، پیش‌بینی شده بود و بسیاری از این نوشته بودند که این تسلط باعث می‌شود تلویزیون اجازه ساخت برنامه‌های پرمخاطب بر بستر نمایش خانگی را صادر نکند.

چالش برنامه‌سازان و ساترا

از ابتدای تیرماه بود که خبر‌هایی منتشر شد درباره اینکه برنامه‌سازانی که قصد دارند برای شبکه نمایش خانگی به تولید محتوا بپردازند باید مجوز خود را از ساترا دریافت کنند. اما ساترا چیست؟

ساترا یا سازمان تنظیم مقررات صوت و محتوای فراگیر، یکی از زیرمجموعه‌های صداوسیما است که آنطور که وحید فرهمند معاون تدوین مقررات و امور حقوقی در گفتگو با خبرآنلاین اعلام کرد، هیچ قصدی بر نظارت بر تولید محتوا یا جلوگیری از تولید محتوا بر بستر وب ندارد و تنها یک نهاد تسهیل‌گر است برای اینکه چالش‌های برنامه‌سازان بر بستر پلتفرم‌های مختلف را کاهش دهد.

این گفتگو البته پیش از ماجرای دعوای میان سازمان سینمایی و صداوسیما بر سر مالکیت صدور مجوز برای برنامه‌های اینترنتی انجام شده بود. چند ماه بعد، اما در ابتدا بهمن حبشی از مجوز ندادن به سریال جدید به بهانه تعدد سریال در شبکه نمایش خانگی گفت. ماجرای پشت پرده این خبر خیلی زود از چند سو برملا شد و در گفتگو‌های مختلف افراد مختلفی از لغو اختیار سازمان سینمایی برای مجوز دادن به محتوا‌های شبکه نمایش خانگی خبر دادند. ماجرایی که چندی بعد جنجالی بر سر مجوز «همرفیق» برنامه تازه شهاب حسینی به وجود آورد و این برنامه که در ابتدا مجوزهایش را از سازمان سینمایی دریافت کرده بود مجبور شد پیش از شروع ساخت مجوز دومی هم از ساترا دریافت کند تا در ادامه و برای بارگذاری برنامه‌اش بر روی پلتفرم‌های وی‌اودی به مشکل برنخورد.

بیشتر بخوانید: واکنش ساترا به خبر مجوز نگرفتن برنامه جدید عادل فردوسی‌پور

برنامه «استندآپ‌شو»‌ی رامبد جوان هم که از ماه‌های ابتدایی سال۹۹ فراخوان‌هایی برای کشف استعداد‌های جدید در زمینه استندآپ کمدی داده بود و حتی داورانش را هم معرفی کرده بود، برنامه دیگری بود که در این راه به مشکل خورد و در نهایت رامبد جوان با انتشار متنی در صفحه شخصی‌اش از لغو ساخت این برنامه و شروع پیش‌تولید فصل جدید «خندوانه» برای تلویزیون خبر داد.

مجوز نگرفتن «۹۹» و توضیح یک مدیر میانی ساترا

پس از این ماجرا‌ها بود که یک رسانه از مجوز نگرفتن برنامه عادل فردوسی‌پور نوشت. خبری که در ساعات اولیه مدیران ساترا ترجیح دادند به آن واکنشی نشان ندهند، اما پس از اینکه این خبر به سرعت در شبکه‌های اجتماعی با واکنش‌های تند کاربران این شبکه‌های روبه‌رو شد، بالاجبار توسط علی سعد سرپرست معاونت کاربران و تنظیم‌گری اجتماعی ساترا به آن پاسخ دادند.

علی سعد در بخشی از توضیحی که دراین‌باره در توئیتر خود ارائه داد، نوشت: «شرط طرح برنامه‌ها در شورای موافقت کلی انتشار، عدم وجود موانع حقوقی، قضایی و امنیتی است که در مورد برنامه ۹۹ که به درخواست فیلیمو و کافه بازار مطرح شده بود، به دلیل عدم دریافت مکتوب استعلام مراجع مسئول، عملا موضوع قابل طرح و بررسی توسط شورای مذکور نبود.»

این توضیحات هم به سرعت واکنش‌هایی را در پی داشت و بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی خواستار توضیح شفافی از سوی ساترا درباره موانع حقوقی، قضایی و امنیتی‌ای که بر سر راه برنامه‌سازی عادل فردوسی‌پور در شبکه نمایش خانگی وجود دارد، شدند.

این موضوع در یادداشتی که سعید رجبی فروتن معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی در کانال تلگرامی خود منتشر کرد هم به چشم می‌خورد. رجبی فروتن در بخشی از این یادداشت که با تیتر: «قدر داشته‌هایمان را بدانیم تا غم رفتگان را تاب آوریم!» منتشر کرد نوشت: «حالا که توپ در زمین مراجع قضایی و امنیتی انداخته شده است، باید گفت: اولاً اگر موانعی وجود داشت عادل از سازمان سینمایی هم نمی‌توانست مجوز بگیرد مگر اینکه او در دو سه ماه گذشته خطایی کرده باشد و حکم محرومیت گرفته باشد! ثانیاً اگر ندادن مجوز به فردوسی‌پور فقط به آن خاطر است که هنوز نظر مراجع امنیتی دریافت نشده است، کافی بود گفته شود به محض دریافت پاسخ استعلام به عمل آمده تقاضای ایشان هم بررسی خواهد شد.»

انتشار مجوز فصل جدید «فوتبال۱۲۰» و توپی که به زمین ساترا افتاد

پس از این سلسله اتفاقات عجیب که واکنش‌های منفی بسیاری برای تلویزیون به ارمغان آورد، گمانه‌زنی‌هایی درباره متوقف شدن تولید برنامه «فوتبال۱۲۰» که به تهیه‌کنندگی عادل فردوسی‌پور روی آنتن شبکه ورزش می‌رفت صورت گرفت. اینکه پس از گذشت چند هفته از آغاز لیگ‌های اروپایی این برنامه که به صورت تخصصی به حواشی این مسابقات می‌پرداخت پخش نشده بود این گمانه‌زنی را که تلویزیون و مشخصا مدیران شبکه سه از اساس با مجری محبوب «نود» مخالفت دارند، قوت بخشید. همین موضوع باعث شد تا کوروش کمره‌ای مدیر روابط عمومی شبکه سه مجوز تولید «فوتبال۱۲۰» در شبکه ورزش را منتشر کند. مجوزی که نشان می‌داد عادل می‌تواند فصل جدید «فوتبال۱۲۰» را روی آنتن ببرد. هرچند این اتفاق هم ناقض این موضوع نبود که عادل فردوسی‌پور اجازه اجرای هیچ برنامه زنده‌ای را ندارد، اما نشانگر این بود که «موانع قضایی، امنیتی یا حقوقی»‌ای که در توئیت علی سعد بر سر راه برنامه‌سازی عادل فردوسی‌پور در شبکه نمایش خانگی وجود دارد، بر سر راه این مجری برای تهیه‌کنندگی برنامه برای رسانه عمومی‌تر و استراتژیک‌تری مثل تلویزیون وجود ندارد و احتمالا ماجرا دلیل دیگری دارد.

این واکنش از سوی شبکه سه، باز هم توپ را به زمین ساترا می‌اندازد تا توضیح شفاف‌تری درباره موانع بر سر راه برنامه‌سازی فردوسی‌پور بدهد. اینکه چه موانعی موجب شده این مجری و برنامه‌ساز برای ساخت برنامه در شبکه نمایش خانگی مجوز نگیرد، اما برای ساخت برنامه در تلویزیون مشکل قضایی، امنیتی یا حقوقی نداشته باشد، اجازه انتشار کتاب و تدریس در یکی از مهمترین دانشگاه‌های کشور را داشته باشد و از سازمان سینمایی هم مجوز ساخت برنامه دریافت کرده باشد!