بودجه به وقت اضافه کشید

اقتصاد۲۴ - نمایندگان مجلس شورای اسلامی امروز سه شنبه با ۹۹ رای موافق، ۱۴۸ مخالف و ۱۲رای ممتنع از ۲۶۱ نماینده حاضر در جلسه علنی با گزارش کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۰ مخالفت کردند.

بیش از دو ماه است که دولت لایحه بودجه کل کشور را تقدیم مجلس شورای اسلامی کرده است. طی هفته‌های اخیر بودجه تبدیل به موضوع دعوا‌های سیاسی با دولت شده بود. طرح موضوعاتی مانند اینکه لایحه ارائه شده از سوی دولت برای فروپاشی نظام تدوین شده، یا اینکه وابستگی بودجه به نفت زیاد شده، یا ادعای وجود رانت در بودجه و دادن سمت و سوی عدالت خواهی شعار‌های محوری هفته‌های اخیر رییس مجلس و رییس کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۰ بود.

در هفته‌های اخیر هم تغییرات زیادی در لایحه بودجه اعمال شد به طوری که عملا محتوای لایحه بودن را از دست داد و تبدیل به طرح مصوب کمیسیون تلفیق شد. در این مدت درخواست‌های دولت برای عدم دستکاری در لایحه بودجه و حفظ شاکله بودجه راه به جایی نبرد و امروز گزارش کمیسیون تلفیق با دستکاری‌های گسترده به جلسه علنی آمد و رد شد.

امروز بعد از ارائه گزارش کمیسیون تلفیق از سوی سخنگوی آن و تشریح تغییراتی که کمیسیون در لایحه داده بود نمایندگان موافق و مخالف به بیان دیدگاه‌های خود پرداختند. اظهار نظر‌های نمایندگان موافق و مخالف به نوعی نشان دهنده آشفتگی در فرایند تصمیم گیری در بهارستان بود. هرچند اغلب موافقان و مخالفان در مخالفت با دولت همگام وهمسو بودند.

نوبخت: مگر از درآمد‌های نفتی خبر ندارید

«محمد باقر نوبخت» رییس سازمان برنامه و بودجه که به عنوان نماینده دولت در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی حضور یافته بود با طرح سوالاتی از رییس مجلس درباره درآمد‌های نفتی، افزایش وابستگی بودجه به نفت در کمیسیون تلفیق را در تضاد با موضع گیری‌های انتقادی نمایندگان علیه دولت خواند و خطاب به رئیس مجلس گفت: گزارش‌های به کلی سری برای مجلس می‌آید و ایشان می‌دانند که درآمد چند صد هزار میلیاردی به چند دلار رسیده است.

رئیس سازمان برنامه و بودجه اظهار داشت: انتظار نسبت به انتقادات صورت گرفته این بود که در این دو ماه اشکالات برطرف شده باشد.

نوبخت ادامه داد: منابع پیش بینی شده در لایحه بودجه ۱۴۰۰ از سوی دولت ۸۴۱ هزار میلیارد تومان بود و عنوان شد که این منابع ۴۷ درصد رشد داشت، پس از واگذاری این رقم پیشنهادی به کمیسیون‌ها به یکهزار و ۱۲۰ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.

وی افزود: انتقاد دیگر به لایحه بودجه این بود که چرا وابستگی به نفت در لایحه بودجه ۱۴۰۰ نسبت به گذشته ۱۹۹ میلیارد تومان افزایش یافته است، امروز مردم و نمایندگان حق دارند بدانند که آیا مجلس به گفته خود مبنی بر کاهش سهم نفت در منابع عمل کرده است؟

رییس سازمان برنامه و بودجه افزود: این رقم در کمیسیون تلفیق به صورت مستقیم بیش از ۱۶ هزار میلیارد تومان اضافه شد و در واقع نمایندگان مجلس شورای اسلامی به دولت اجازه دادند ۱۶ هزار میلیارد بیشتر از میزان پیش‌بینی شده در لایحه پیشنهادی از محل فروش نفت کسب درآمد کند.

نوبخت با اشاره به حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی در لایحه بودجه برای مبارزه با رانت، اظهارداشت: باید توجه داشته باشید که بودجه اختصاصی برای خرید کالا‌های اساسی که در گذشته ۲۵ میلیارد دلار بود، به تدریج به ۱۴ میلیارد دلار، هشت میلیارد دلار و پنج میلیارد دلار تقلیل یافت.

وی با بیان این پرسش که اگر ارز ۴۲۰۰ تومانی برداشته شود چه اتفاقی می‌افتد؟ گفت: دولت نمی‌پذیرد در این شرایط بدون تمهید مقدمات لازم، ارز ۴۲۰۰ تومانی را حذف کرده و قیمت ارز را آزاد کند، آیا با این روش می‌توان جلوی گرانی را گرفت؟

این اظهارات البته با پاسخ «محمدباقر قالیباف» رییس مجلس شورای اسلامی مواجه شد. قالیباف در پاسخ به رییس سازمان برنامه و بودجه گفت: اگر ما می‌دانیم که کشور در حداقل صادرات نفت خود قرار دارد و این موضوع را نیز رییس سازمان برنامه و بودجه تایید کردند، سوال این است که در این شرایط چطور دولت فروش ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز را لایحه پیشنهاد می‌دهد و بعد بر اساس درآمدی که وجود ندارد، هزینه واقعی و قطعی را در لایحه الزامی می‌کند.

وی ادامه داد: این دوگانگی را در بودجه چگونه توجیه می‌کنید. درحالی که نمایندگان در کمیسیون تلفیق ۴۱ درصد فروش نفت را کاهش دادند.

قالیباف خاطرنشان کرد: لایحه ارائه شده از سوی دولت دارای مشکلاتی اعم از برآورد غیرواقعی، کسری بودجه و وابستگی به نفت بود که در کمیسیون تلفیق با حضور نمایندگان و اقتصاددانان و نخبگان تلاش کرد تا لایحه بودجه اصلاح شود.

وی افزود: دولت در مواجهه با اصلاح ساختار بودجه که از سوی کمیسیون تلفیق صورت گرفت، تعامل مناسبی نداشت و امروز نیز در این نشست شاهد آن بودیم و امیدواریم دولت از فرصت کنونی برای اصلاح بودجه استفاده کند و هر چه سریعتر لایحه را به مجلس شورای اسلامی تقدیم کند.

اصلاح ساختار بودجه حداقل سه سال طول می‌کشد

رحیم زارع سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه در این نشست گفت: کمیسیون تلفیق ۲۱۰ هزار میلیارد تومان لایحه بودجه را شفاف سازی کرده است و در جایی ۹۰ هزار میلیارد تومان و در جای دیگر ۳۰ هزار میلیارد تومان به سرجمع این مبلغ اضافه می‌شود. همچنین کمیسیون تلفیق حداقل دو الی سه برابر نسبت به لایحه به سمت محرومان سوق پیدا کرده و سهم نفت در بودجه را از ۳۹۴ هزار میلیارد تومان به ۲۶۰ هزار میلیارد تومان کاهش داده است.

وی با بیان اینکه نمایندگان به ویژه نمایندگان شهرستان‌ها بدانند با رد کلیات، اختیارات خود را کاهش می‌دهند، افزود: مگر می‌شود طی ۶ ماه اقتصاد یک کشور را که از همه طرف با انواع هجمه‌ها و تحریم‌های بیرونی و خودتحریمی روبروست، اصلاح کرد؟ هیچ اقتصاد باثباتی نمی‌تواند کمتر از سه سال اصلاح ساختار بودجه خود را به سرانجام برساند.

سخنگوی کمیسیون تلفیق با بیان اینکه میزان همپوشانی لایحه بودجه با برنامه ششم طبق تغییرات صورت گرفته در آن توسط کمیسیون تلفیق بیشتر از ۶۶ درصد است، گفت: اگر چه حذف دهک‌های بالا در سال ۸۸ قانون شده است، اما امروز وضعیت معیشتی مردم طوری شده است که کسانی که می‌خواهند یارانه بگیرند و متقاضی حذف نیستند، به آن‌ها یارانه داده می‌شود.

نادران: کمیسیون تلفیق ساختار بودجه را اصلاح کرده است

«الیاس نادران» رییس کمیسیون تلفیق هم در این نشست گفت: گزارش کمیسیون تلفیق به گونه‌ای تنظیم شده که هر یک از محور‌های مخالفت نمایندگان قابلیت اعمال دارد، به طور مثال ما ارز ۴۲۰۰ تومانی را در تبصره ۱۴ حذف کرده و مابه ازای آن را قرار دادیم، اگر مجلس تصمیم بگیرد این ارز می‌تواند در ۳ ماه، ۶ ماه یا طی سال آینده ماندگار شود، هیچ ایراد و خللی به کلیات وارد نمی‌شود.

وی با بیان اینکه ما تصمیم گرفتیم ارز را به عامه مردم بدهیم، تصریح کرد: این تصمیم مجلس است که ارز ۴۲۰۰ تومانی بماند یا حذف شود.

رئیس کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۰ مجلس ادامه داد: دولت با صادرات ۲.۳ میلیون بشکه نفت ارز را ۱۷۵۰۰ تومان دیده، در واقع ۸ میلیارد را ۴۲۰۰ تومانی محاسبه کرده و باقیمانده را با ارز ۱۷۵۰۰ تومانی در نظر گرفته است.

رئیس کمیسیون تلفیق تاکید کرد: ما در کمیسیون آمادگی داریم هر اصلاحی که مجلس صلاح بداند در لایحه بودجه اعمال کنیم، ولی از مجلس می‌خواهم بازی شعبده باز‌ها را نکند؛ قطعا تمایل دولت به رد مصوبه کمیسیون است چرا که کمیسیون تلفیق انضباط مالی ایجاد کرده است و ساختار بودجه را اصلاح نموده است و ۳۲ هزار میلیارد تومان پول برای تولید کشور اختصاص داده و دولت از این موضوع عصبانی است.

نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: ما انتظار داریم همکارانمان کمک کنند تا ما بتوانیم با تصویب بودجه اختیارات را از دولت بگیریم. برخی البته نگران مصوبه توسط دولت هستند. من عرض می‌کنم که دولت حق این را ندارد، ما ۳ روز کلیات را در کمیسیون نگه داشتیم تا رئیس جمهور مجبور شود نامه بدهد، مگر دولت جرأت دارد مصوبه مجلس را اجرا نکند. من اولین کسی خواهم بود که رئیس جمهور را استیضاح می‌کنم.

رییس کمیسیون تلفیق با بیان اینکه اجازه نخواهیم داد که دست دولت برای پول پاشی باز باشد، گفت: امسال در ۹۹ دولت با پول پاشی انضباط مالی کشور را به هم ریخت و من به نمایندگان عرض می‌کنم که رد مصوبه کمیسیون تلفیق عروسی دولت است.

ربیعی: افزایش سقف بودجه بدون منابع حقیقی تورم‌زا است

علی ربیعی سخنگوی دولت هم در نشست خبری که تقریبا همزمان با بررسی گزارش کمیسیون تلفیق برگزار شد، درباره واکنش دولت به رد کلیات لایحه بودجه در مجلس شورای اسلامی، گفت: تغییرات زیاد در لایحه بودجه، شاکله بودجه را بهم ریخته بود و غنایی هم به بودجه نبخشیده بود.

وی افزود: دولت آماده است با همه توان کارشناسی خود در کنار مجلس، اصلاحات مورد نظر که می‌تواند به نفع اقتصاد مردم باشد بدون به هم خوردن شاکله بودجه و پیش بینی درآمد‌های واهی در کنار هم قرار بگیرد.

سخنگوی دولت ادامه داد: به آیین‌نامه داخلی مجلس تسلط ندارم، اما تصور می‌کنم لایحه بودجه به کمیسیون تلفیق بودجه باز خواهد گشت و آمادگی داریم گفت و گوی زیادی در این زمینه به صورت فشرده و در زمان مشخص انجام دهیم تا بتوانیم با همفکری هم، بودجه مطلوب و بدون اشکال به تصویب مجلس برسد.

دستیار ارتباطات اجتماعی رییس جمهوری با بیان اینکه تقویت ارزش پول ملی، کاهش تورم و تورم زا نبودن بودجه، مدیریت منطقه‌ای مالیات، حمایت از معیشت مردم و تامین کالا‌های اساسی و عدم ایجاد رانت، اصول اساسی دولت در لایحه بودجه بود، به برخی اظهارنظر‌های بودجه‌ای مجلسی‌ها در هفته‌های اخیر پرداخت.

ربیعی گفت: برخی میزان فروش نفت پیش بینی شده در لایحه بودجه را خائنانه دانستند این درحالی است که خودشان بیش از ۳۲ هزار میلیارد تومان وابستگی بودجه به نفت را بیشتر کردند با این تفاوت که از تولید که قدرت ملی و جایگاه جهانی ما را ارتقا می‌داد و به زیان کشور‌های رقیب بود کاستند و به جای آن نرخ ارز را که تاثیر مستقیم بر زندگی مردم دارد افزایش دادند.

وی افزود: دولت بار‌ها درباره افزایش حجم بودجه و تورم‌زا بودن آن اعلام کرد که هزینه‌های پیش بینی شده اجتناب ناپذیر بوده است و نمایندگان هر قلم هزینه را زیاد می‌دانند، کاهش دهند، اما نه تنها این هزینه‌ها کاهش نیافت بلکه ۳۵ درصد به آن افزوده شد. آن‌ها که مدعی بودند بودجه دارای کسری است به یک‌باره ۱۳۰ هزار میلیارد تومان به همین بودجه اضافه کردند.

وی اضافه کرد: می‌گفتند که در بودجه شرکت‌های دولتی چه خبر است درحالی که دولت گزارش بودجه این شرکت‌ها را از یک ماه زودتر از لایحه بودجه به مجلس شورای اسلامی رسانده، اما شما حتی یک ریال آن بودجه را تغییر ندادید. خوب چه شد آن شعار‌های مبارزه با فساد و رانت در بودجه شرکت‌ها؟

مجلس به ندای دولت برای اصلاح بودجه پاسخ مثبت دهد

محمدرضا تابش عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس دهم در گفتگو با ایرنا، صحبت‌های سخنگوی دولت را به فال نیک گرفت و از مجلس خواست تعامل با دولت را برای تصویب بودجه سال آینده افزایش دهد تا مانع سردرگمی و فلج شدن کشور در شرایط تحریم و کرونا شود.

وی با بیان اینکه خودزنی مجلس یازدهم در موضوع رد گزارش کمیسیون تلفیق ناشی از کم تجربه بودن نمایندگان است، گفت: بر اساس آیین‌نامه داخلی مجلس، پیش‌بینی شده که دولت تا ۱۵ روز لایحه جدید را به مجلس تقدیم کند که اگر قرار باشد همین تنازعات ادامه پیدا کند باز هم لایحه به همین سرنوشت مبتلا خواهد شد.

این نماینده ادوار مجلس افزود: راهکار ارائه شده از طرف دولت عاقلانه است و امیدواریم مجلس در موقعیت حساس و خطیر فعلی کاری را انجام دهند که تفاهم حداکثری حاصل شود و مجادلات پایان یابد، زیرا می‌تواند به بازار و اقتصاد سیگنال‌های منفی دهد و به زندگی و اقتصاد و روح و روان مردم آسیب بزند.

تابش تصریح کرد: موضوع دیگری که محل ابهام است این است که آئین نامه ۱۵ روز وقت داده، ولی آیین‌نامه مسکوت است در اینکه این لایحه جدید دولت چطور باید به جریان بیفتد. آیا باید دوباره رییس جمهوری لایحه را تقدیم و به کمیسیون‌های تخصصی و بعد هم کمیسیون تلفیق و صحن علنی ارائه شود.

وی، طی همه این مراحل برای لایحه بودجه جدید دولت را زمانبر خواند و گفت: اگر قرار باشد این فرایند برای لایحه دوباره طی شود ۲، سه ماه طول می‌کشد و این موضوع الان محل ابهام است مگر اینکه از، ولی فقیه مجوز گرفته شود.

نماینده پیشن اردکان در مجلس خاطرنشان کرد: راهکار دیگر این است که دولت بودجه را سه دوازدهم را تقدیم کند که آن سه دوازدهم هم حداکثر سه دوازدهم است و با توجه به اینکه دولت پنج ماه اول سال بعد هنوز مسئولیت دارد، سه دوازدهم منطقی به نظر نمی‌رسد و دولت در ۲ ماه بعد از آن چگونه کشور را مدیریت کند.

این فعال سیاسی از دولت و مجلس خواست تا تعامل برای تصویب بودجه را افزایش داده و لایحه جدید از بررسی طولانی مدت معاف شود و گفت: همان لایحه دولت با ملاحظات مجلس در صحن مورد بررسی قرار گیرد و تا قبل از عید نوروز ان شاء الله تصویب و به دولت ابلاغ شود تا دولت بتواند با برنامه سال آینده را شروع کند.

وی گفت: در صورت بلاتکلیف ماندن بودجه، وضعیت حقوق، مزایا، سرانه درآمد بخش‌های اقتصادی، درآمدها، مالیات‌ها و همه مسائل مالی کشور مختل و کشور فلج می‌شود که امیدواریم چنین اتفاقی نیافتد.