حال که اسد سقوط کرده و از سوریه گریخته است، آیا همه مشکلات و مسائل سوریه قرار است حل و فصل شود؟ آیا شکافهای عمیق اجتماعی و مذهبی که اتفاقاً خاندان اسد برای حفظ قدرتش از آنها استفاده میکرد، با رفتن اسد، ناپدید میشوند؟ آیا ساختارهای اجتماعی و سیاسی ویرانشده به واسطه دیکتاتوری اسد، با رفتن او به ناگاه جان گرفته و سر برمیآورند؟
در شرایط کنونی سلاحهای شیمیایی به پاشنه آشیل رهبران تازه نفس سوریه تبدیل شده و از همین رو بسیاری براین باورند که جهان و بالاخص دولت بعدی آمریکا به رهبری ترامپ میبایست در گام اول، تکلیف این سلاحهای کشنده را مشخص کند تا پیش از این که چنین تسلیحاتی در اختیار تروریستها و گروههای رقیب قرار بگیرد.
«در سال ۲۰۰۹ بشار اسد خط لوله گاز قطر به ترکیه را نپذیرفت و اول به روسیه و سپس به ایران رفت و با شرکت گاز ایران یادداشت تفاهم امضا نمود که گاز ایران از طریق عراق به سوریه و از آنجا به روسیه صادر شود.»
در اولین نمایش پس از سرنگونی حکومت بشار اسد ، کمدینها رژیم سابق و رئیس جمهور آن و سرکوب اطلاعات و آزار مخالفان را به سخره گرفتند و از خطوط قرمزی عبور کردند که هرگز جرأت عبور از آن را نداشتند و در عین حال به چالش کشیدند.
جمعه شب ۶ دسامبر سید عباس عراقچی و علی لاریجانی خود را به دمشق رساندند تا به او دلگرمی بدهند در این کارزار تنها نیست ولو با ورود به صحنه جنگ. اما دیر شده بود. ارتش سوری سلاح را کنار گذاشته بود و در حال ترک میدان نبرد بود. نمیشد جای سربازی که قصد جنگیدن برای وطن خود را ندارد، جنگید. سرعت فتح «تحریر الشام» همه را شوکه کرده بود.
ناظران با تردید به پیامدهای تحولات سوریه اشاره کرده و مدعیاند که دروان گذار این بازیگر میتواند برای خاورمیانه تعیین کننده باشد، به بیانی دیگر در صورتی که دوران گذار به شکلی آرام طی شود، خاورمیانه درگیر دور تازه تنش نخواهد شد و پس از ماهها آرام میشود. اما در صورت وقوع چند صدایی در ساختار کنونی سوریه، زمینه برای تنشهای دومینوار بعدی هموار خواهد شد
بشار اسد در پی حمله برقآسای شورشیان به دمشق، به همراه پسرش از پایتخت گریخت و به پایگاه حمیمیم روسیه منتقل شد. این فرار، پایان حاکمیت خانواده اسد بر سوریه بود. وی بدون اطلاع نزدیکان و وفادارانش، به مسکو رفت و به خانوادهاش پیوست. سقوط دمشق موجب پراکندگی مقامات و وفاداران اسد به لبنان، امارات و روسیه شد، در حالی که ثروت و قدرت نظام از هم فروپاشید.
یک خبرنگار صهیونیست هم از مقایسه اسما اسد و فرح پهلوی ناراحت شده و گفته «بی بیسی فارسی به سطح جدیدی از سقوط اخلاقی رسیده است.» این خبرنگار صهیونیست که مدافع پهلوی شده، گفته که این مقایسه «نادرست» بوده و بیبیسی باید بابت آن «عذرخواهی» کند.
بسیاری در باب معنای تحولات شام برای چین میگویند و معتقدند که فعل و انفعالهای سوریه برای پکن پرهزینه خواهد بود. با این همه هستند گروهی که میگویند در شرایط کنونی رویکرد روسیه و ایران برای چین با اهمیتتر است، دو بازیگری که به واسطه معادلات منطقه و جهان در تحولات اخیر سوریه مشارکتی زیادی نداشتند.