تاریخ انتشار: ۰۹:۴۳ - ۲۵ فروردين ۱۳۹۸

خطر نظریه پولی مدرن

دکتر پویا جبل عاملی*
پویا جبل عاملی
اقتصاد24 - نظریه پولی مدرن (Modern Monetary Theory:MMT)، هرچند مکتبی خارج از جریان اصلی اقتصاد است، اما به‌طور واضح رویکردش به مکانیسم عملکرد اقتصاد، ریشه‌ای کینزی دارد. در این رویکرد، مخارج هر کس، درآمد فرد دیگر است و اگر اقتصاد دچار رکود است و زیر اشتغال کامل قرار دارد، از آن روست که عاملان در آن به اندازه کافی خرج نمی‌کنند و تقاضای موثر در آن پایین است.

بنابراین برای خروج از رکود، دولت باید با کسری بودجه، تقاضا را افزایش دهد و چرخ اقتصاد را به حرکت درآورد. فرض این رویکرد آن است که اصولا اقتصاد دچار مشکل ساختاری نیست؛ مانند اتومبیلی که صحیح و سالم است و تنها نیاز است باتری آن عوض شود تا دوباره به حرکت درآید. اقتصادهای توسعه‌یافته از این منظر، دارای چنان کارآیی هستند که رکود در آنها، تنها به‌واسطه نبود تقاضا ایجاد می‌شود و با فراهم‌آوری این تقاضا با مخارج دولتی و ایجاد کسری بودجه، خودبه‌خود مشکل مرتفع می‌شود.

اما تفاوت اصلی نظریه پولی مدرن با کینزی‌ها آن است که معتقد است برای کسری بودجه نیاز به انتشار اوراق قرضه نیست. بانک مرکزی راحت با چاپ پول می‌تواند کسری بودجه را محقق کند و هزینه مازاد دولتی تا جایی ادامه داشته باشد که اقتصاد به نقطه اشتغال کامل برسد. البته از اینجا به بعد است که نظریه پولی مدرن می‌انگارد تورم می‌تواند ایجاد شود و حالا برای جلوگیری از تورم دولت باید اوراق چاپ کند و از حجم پول بکاهد. از دید این نظریه تا زمانی که دولت قدرت چاپ پول خودش را دارد، هر قدر هم برای دولت بدهی ایجاد شود، ورشکستگی در کار نخواهد بود؛ زیرا دولت با چاپ پول بدهی خود را می‌پردازد. اما این دقیقا پاشنه آشیل این نظریه است، چرا؟ در دنیایی که فعالان کنش‌های اقتصادی خود را بر مبنای انتظارات عقلایی سامان می‌دهند، آگاهی از اینکه دولت بر مبنای این نظریه اقدام به چاپ پول می‌کند، کافی است که اعتبار پول و ناشر آن را از بین ببرد و دولت شاهد سقوط سیستم پولی خود باشد و این بی‌اعتباری به جایی برسد که حتی با چاپ پول بیشتر نیز دولت قادر نباشد، بدهی خود را تصفیه کند.

در واقع نظریه‌پردازان MMT برای نسخه چاپ پول خود و نترسیدن از کسری بودجه به هر مقدار، دولت‌هایی را در ذهن دارند که تاکنون همواره مراقب کسری بودجه خود بوده و حجم پول را متناسب با مختصات واقعی اقتصاد افزایش داده‌اند و برای خود اعتبار ایجاد کرده‌اند؛ اما کافی است همین دولت‌ها اعلام کنند نسخه پولی مدرن را سرلوحه قرار داده‌اند تا زمین بازی به کلی تغییر کند و اعتبار منتشر‌کننده پول از بین برود و آنان شاهد باشند که چاپ پول تنها منجر به تورم و در حالت حدی منجر به سقوط سیستم پولی شود. به تعبیر علمی، نسخه آنان یک مثال شفاف از نقد لوکاس است و برای بسیاری از اقتصاددانان جای تعجب است که چگونه این نظریه با چنین نقص‌های پایه‌ای مورد استقبال رسانه‌ها قرار گرفته است.

ولی مطرح شدن این انگاره در ایران و نسخه‌پیچی بر مبنای آن، وضعیت را به مراتب اسفناک‌تر می‌سازد. همان‌طور که ذکر شد، فرض اولیه در ایجاد رونق مبتنی بر تقاضا، سالم و کارآ بودن ساختار اقتصاد است؛ امری که اساسا مورد تایید هیچ اقتصاددانی در ایران نیست. همچنین وجود رشد اقتصادی منفی و تورم افسارگسیخته نمودی از شوک منفی طرف عرضه است که نمی‌توان با کسری بودجه و تقاضای بیشتر آن را برطرف ساخت. از سوی دیگر، همه می‌دانیم دولت در سال جدید با کسری بودجه هنگفتی مواجه است. هرچند می‌توان با واقعی سازی نرخ ارز دولتی، بخشی از این کسری را جبران ساخت، اما هنوز این کسری نیازمند آن است که تئوری‌هایی بتواند، پولی‌سازی آن را توجیه کند و نظریه پولی مدرن، پناهی برای این توجیهات است. اینکه می‌توان با متغیرهای پولی در وانفسای تحریم‌‌هایی که تنگناهای عرضه را دو چندان ساخته، رونق ایجاد کرد، قدم گذاردن در جاده‌ای است که انتهای آن تحقق تورم‌های بی‌سابقه در تاریخ اقتصاد ایران خواهد بود.

*اقتصاددان

منبع: دنیای اقتصاد
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت سکه و طلا امروز جمعه ۱۰ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

قیمت All-in-One اپل امروز + جدول

قیمت انواع لپ تاپ ام اس آی MSI امروز + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز جمعه ۱۰ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز جمعه ۱۰ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ تئاتر دهقان ۵۴ سال پیش ابتدای خیابان لاله‌زار

عکس/ لباس زنان در تشریفات دربار پهلوی ۵۰ سال پیش

عکس/ ساعت میلیاردی محمدرضا گلزار خبر ساز شد

عکس/ سرویس و نگهداری لامبورگینی چقدر هزینه دارد؟

عکس/ ایران رتبه پنجم جدیدترین رنکینگ لیگ‌ فوتبال آسیا

عکس/ نمایی دیدنی از حرم امام رضا ۱۳۰ سال پیش و دوره قاجار

اینفوگرافی/ شلوغ‌ترین مسیر‌های مهاجرتی دنیا کجاست؟

عکس/ پرتاب ساعت مچی به سوی رامین رضاییان در دربی ۱۰۵

تصویری قدیمی از فریدون جیرانی

عکس/ خشکبار شاهرضا ۶۰ سال پیش در خیابان شاهرضا سابق و انقلاب فعلی

عکس/ لاله مرزبان و شهاب حسینی در حاشیه یک سریال

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

چه رشته هایی در آینده بازار کار خوبی خواهند داشت؟

پیش بینی قیمت دلار امروز ۱۱ اسفند ۱۴۰۳/ ترمز دلار کشیده شد؟

ماه رمضان چه دارد که باید منتظر آن باشیم؟

پیش بینی قیمت طلا و سکه امروز ۱۱ اسفند ۱۴۰۳/ آیا الان زمان مناسبی برای خرید طلا است؟

استیضاح وزیر اقتصاد یعنی التهاب بازار و نوسان شدیدتر قیمت ارز/ برکناری همتی کاری عوام‌فریبانه است

نکات تغذیه‌ای برای رفع تشنگی در ایام روزه داری

تقویت حافظه با مصرف این نوع چای

تولید آب از هوا با ضایعات مواد غذایی

رئیس بانک مرکزی: افزایش ۳۰ درصدی ارز ۲۸.۵۰۰ تومانی منتفی شده است

یکشنبه اول ماه مبارک رمضان است

امضای قرارداد معدنی میان آمریکا و اوکراین لغو شد

واکنش ایران به اظهارات وزیر خارجه ترکیه

جر و بحث ترامپ با زلنسکی: تو برگ برنده نداری

جدول لیگ برتر در پایان هفته بیست‌و‌یکم

علیرضا حقیقی: از جوانی کاسیاس صدایم می‌کردند!

سرنوشت تعدادی از مفقودی‌های حادثه سقوط بهمن مشخص شد/ جزئیات

انگلیسی زبان رسمی آمریکا می‌شود

سخنگوی هیأت رئیسه مجلس: استیضاح همتی در دستور کار یکشنبه مجلس

تداوم اظهارات غیرهمسوی وزیر دفاع با پزشکیان

ادعای عجیب جبرائیلی درباره شرط حمایت صاحبان دلار از پزشکیان

خون یحیی به جوش آمد؛ نهادهای نظارتی ورود کنند!

مذاکرات غیرمستقیم اسرائیل و حماس در قاهره برای مرحلهٔ دوم آتش‌بس آغاز شده است

عربستان، قطر و عمان فردا را اولین روز ماه رمضان اعلام کردند

جایزه برندگان اسکار چیست؟

پیش بینی بورس فردا شنبه ۱۱ اسفند ۱۴۰۳

فیلم/چند ثانیه کافی است تا زندگی برای همیشه تغییر کند

درخواست تاجگردون از شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت برای کم شدن بی‌ثباتی اقتصادی

سامانه جدید بارشی در کشور؛ هلال احمر اعلام آماده باش کرد

استیضاح همتی در دستور کار روز یکشنبه مجلس قرار گرفت + جزئیات

مفقود شدن ۶ نفر در بهمن؛ اعزام تیم‌های نجات به محل حادثه

واکنش ایران به فراخوان خلع سلاح پ‌ک‌ک

هشدار مدیریت بحران به تهرانی‌ها؛ شنبه یکشنبه مراقب باشید

برنامه حضور النصر در ایران مشخص شد

برای درمان یبوست چه بخوریم؟

بهترین غذا برای سحری ماه رمضان چیست؟

آیا سرطان دهان کشنده است؟

عکس/ لاله مرزبان و شهاب حسینی در حاشیه یک سریال

رقابت جذاب والیبال برفی دختران در دیزین

آیا وام ودیعه مسکن در سال آینده افزایش می‌یابد؟

پیش‌بینی بازار خودرو در هفته دوم اسفند ۱۴۰۳

بازار فرش ایران در اختیار قاچاقچیان افغانستانی

عکس/ پرتاب ساعت مچی به سوی رامین رضاییان در دربی ۱۰۵

قیمت جدید کالا‌های اساسی اعلام شد+ جدول

عکس/ خشکبار شاهرضا ۶۰ سال پیش در خیابان شاهرضا سابق و انقلاب فعلی

ماجرای سرقت گردبند ۱۰۰میلیونی در پیروزی چه بود؟

اظهارات جدید عارف درباره قطعی برق

تصویری قدیمی از فریدون جیرانی

رکورد فوق العاده گلزن پرسپولیس در دربی

عکس/ آیین نوروز خوانی در گرگان

فیلم/ انفجار بمب حین اقامه نماز جمعه در پاکستان