تعطیلات آلودگی را به کجا سفر کنیم؟

اقتصاد۲۴- تعطیلات آلودگی را به کجا سفر کنیم؟ تعطیلات سریالی مدارس در پایتخت و تعدادی از کلان‌شهر‌های آلوده طی این هفته، یک فرصت برای «سفر» پیش‌روی خانواده‌ها قرار داده است که مشروط به انتخاب صحیح مقصد مسافرت می‌تواند تهدید گسترده آلودگی هوا به لحاظ پوشش جغرافیایی در سطح کشور را برای شهروندان مهار کند.

مدارس شهر تهران تا پایان این هفته تعطیل اعلام شده است. این تصمیم به تعطیلی که به‌خاطر «تداوم شرایط اضطراری هوای پایتخت» تحت تاثیر بحران آلودگی هوا اتخاذ شده است، فقط به پایتخت محدود نیست به‌طوری‌که در دیگر کلان‌شهر‌ها و شهر‌های بزرگ و حتی برخی شهر‌های کم‌جمعیت فاقد سابقه آلودگی هوا نیز مقامات محلی مدارس و حتی در مواردی کلیه مراکز آموزشی را طی روز‌های اخیر تعطیل اعلام کرده‌اند. از طرفی اطلاعیه‌های رسمی سازمان هواشناسی درباره سنگین‌تر شدن موج آلودگی در شهر‌های بزرگ و صنعتی باعث شده در برخی از همین شهرها، اقدامی مشابه تهران در قالب تعطیلی حداقل دو روزه از سوی کمیته‌های اضطرار استانی اعمال شود.

«تعطیلات آلودگی» با دو هدف پیشگیرانه در شهر‌های آلوده برقرار می‌شود. هدف اول «مهار روند فزاینده ذرات معلق و سمی در هوا از طریق کاستن از ترافیک و تردد‌های درون‌شهری» است و هدف دوم که به نظر می‌رسد اهمیت آن دست‌کمی از هدف اول ندارد «بازدارندگی از تنفس هوای ناسالم توسط شهروندان» است. به این ترتیب آنچه می‌تواند تعطیلی آلودگی را -بعد از تصمیم‌گیری در زمان مناسب و بجا برای اعلام تعطیلی- روی سلامت شهروندان تاثیرگذار کند، خروج موقتی از شهر اصلی (منطقه آلوده) به یک مکان دارای هوای پاک یا سالم است.

بررسی‌ها درباره مقاصد «پاک یا سالم» برای سفر در تعطیلات آلودگی حاکی است در حال‌حاضر ۲۲ شهر عمدتا کوچک یا کم‌جمعیت و البته مرکز استان در کشور وجود دارد که شاخص کیفیت هوا در آن‌ها «وضعیت سبز» را در یک هفته گذشته نشان داده است. این شهر‌ها می‌تواند برای روز‌های تعطیل اجباری پیش‌رو برای سفر دومنظوره ساکنان شهر‌های آلوده انتخاب شود. این نوع سفر هم کاربری گردشگری و استراحت برای اعضای خانواده‌ها دارد و هم باعث فرار از هوای آلوده به سمت نقاط دارای هوای باکیفیت می‌شود. فهرست ۲۲ شهر پاک یا سالم برای گذراندن تعطیلات آلودگی به گونه‌ای است که موقعیت مکانی شهر‌ها عمدتا در استان‌های جنوبی و غربی کشور قرار دارد. هر چند در استان‌های واقع در شرق و مرکز کشور نیز در وضعیت فعلی، شهر‌های دارای شرایط میزبانی از مسافران در جست‌وجوی هوای سالم پیدا می‌شود. این فهرست یک ویژگی سوم هم دارد و آن «مقاصد مناسب به لحاظ فاصله با هر کدام از کلان‌شهر‌های آلوده» است. ساکنان هر کدام از کلان‌شهر‌های آلوده می‌توانند نزدیک‌ترین شهر از این فهرست را برای سفر در تعطیلات آلودگی انتخاب کنند و به نوعی چالش مربوط به قیمت سوخت در سفر‌های طولانی را برای خود مرتفع کنند. به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، شاخص کیفیت هوا در اکثر مراکز استان و شهر‌های بزرگ کشور طی یک ماه اخیر در وضعیت «نارنجی» به معنی ناسالم برای گروه‌های حساس قرار داشته است. وضعیت هوا در هفته گذشته برای تعدادی از شهر‌های کشور از «وضعیت نارنجی» به «وضعیت قرمز» تغییر پیدا کرد، به این معنا که شاخص از ۱۵۰ عبور کرد.

بدترین هوا را آسمان ۸ کلان‌شهر کشور دارند. صبح روز گذشته شاخص کیفیت هوا در همدان عدد ۱۶۶ را نشان داد که آلوده‌ترین شهر ایران در این روز شناخته شد. اهواز رتبه دوم آلوده‌ترین شهر را با شاخص ۱۵۹ داشته است. بعد از این مرکز استان، به ترتیب شهر‌های اصفهان، تهران، ارومیه، تبریز، اراک و شیراز، دارای هوای ناسالم هستند. از ابتدای سال‌جاری تا ابتدای زمستان، تهرانی‌ها به لحاظ هوای قابل تنفس ۴ روز وضعیت قرمز داشته‌اند و ۵۷ روز نیز وضعیت نارنجی به معنای هوای ناسالم را تحمل کرده‌اند.

در این مدت، تهران فقط ۲۵ روز هوای پاک داشته و مابقی در هوای سالم -وضعیت زرد به معنای ناپاک، اما سالم- بوده است. طی ماه‌های گذشته از سال ۹۸، آلوده‌ترین کلان‌شهر کشور از بین کلان‌شهرها، شهر اهواز بوده است. اهوازی‌ها در این مدت ۱۷ روز وضعیت قرمز داشتند و فقط ۴ روز هوای پاک در این شهر برقرار بوده است. روز گذشته اردبیل، بیرجند، بجنورد، زابل، رشت، یاسوج و شهرکرد به ترتیب پاک‌ترین مراکز استانی در کشور معرفی و در مقابل، همدان و اهواز به‌عنوان آلوده‌ترین مراکز استانی اعلام شدند. اما در کنار لیست مراکز استانی پاک و آلوده، فهرست ۲۲ شهر پاک یا سالم وجود دارد که شاخص کیفیت هوا در آن‌ها طی روز‌های اخیر زیر عدد ۵۰ برای اکثریت و زیر عدد ۱۰۰ برای مابقی بوده است. ساکنان شهر‌های آلوده که در تعطیلات آلودگی روز‌های آتی به گردشگران این ۲۲ شهر تبدیل می‌شوند برای تامین محل اقامت خود می‌توانند از بین هتل، هتل‌آپارتمان، خانه‌های بومی و البته اقامتگاه‌های بوم‌گردی، یک گزینه را انتخاب کنند. یکی از ملاک‌های اصلی برای انتخاب از بین این گزینه‌ها، هزینه هر شب اجاره و اقامت است که به‌نظر می‌رسد خانه‌های بومی و اقامتگاه‌های بوم‌گردی از این منظر در اولویت انتخاب باشد.