پیدا و پنهان بورس در سال ۹۹

اقتصاد۲۴ -آمار و ارقام سال ۱۳۹۹ نشان می‌دهد بورس اوراق بهادار تهران رکورددار بوده است. صعود و سقوط، تعداد سرمایه‌گذاران و معامله‌گران، ابزار‌های مالی که برای نخستین‌بار در این بازار معرفی شدند و عرضه‌های اولیه، بازار متفاوتی را در این سال به‌وجود آورد. کارنامه بورس در سال ۱۳۹۹ را بررسی می‌کند.

شاید شما هم صف‌های دریافت کد بورسی را در ماه‌های اولیه سال به یاد دارید. شلوغی دفاتر پیشخوان و کارگزاری‌ها نشان‌دهنده رونق بازار سهام و استقبال مردمی بود که یک ماه پیش، به نشانه اعتراض این بار به سعادت‌آباد رفتند تا از پشت دیوار‌های شیشه‌ای شرکت بورس، مقصر ضرر و زیانی که به سبد سرمایه‌گذاری‌شان وارد شده بود، شناسایی کنند.

رکورد‌های بازدهی بورس در سال ۱۳۹۹

بورس تهران در چهار ماه ابتدایی سال، بازدهی قابل توجهی را برای سرمایه‌گذاران به همراه داشت. سبد سرمایه‌گذاران و معامله‌گران بورسی در فروردین ماه به‌طور متوسط حدود ۳۵ درصد رشد کرد. بازدهی ۴۳ درصدی اردبیهشت و همچنین بازدهی حدود ۲۹ درصدی خرداد، بهار سبز رنگی را در این بازار رقم زده بود که پس از آن تنها در تیر ماه تکرار شد.

نخستین‌ماه تابستان نقطه اوج بازدهی بورس در بین ۱۲ ماه امسال بود و سبد سهامداران به‌طور متوسط رشد حدود ۵۱ درصدی را تجربه کرد. همین‌جا بود که روز‌های خوش بورس به سر رسید و شاخص پس از عبور از مرز ۲ میلیون واحد در ۱۹ مردادماه، وارد روند نزولی شد و تا چهار ماه پس از آن نتوانست به بازدهی‌های ماهانه مثبت را تجربه کند.

بازده کم‌رمق ۶.۹ درصدی در آذر نیز نتوانست در زمستان ادامه یابد و کمترین بازدهی ماهانه شاخص در دی‌ماه با نرخ منفی ۲۰ درصد ثبت شد. این موضوع، زمینه‌ساز اعتراض سهامداران و تجمع برخی از آن‌ها در مقابل شرکت بورس در روز‌های پایانی دی‌ماه و روز‌های ابتدایی بهمن ماه شد. در نهایت نیز در بهمن‌ماه با بازده بیش از هفت درصدی به پایان رسید.

آخرین ماه سال نیز با بازدهی بیش از ۲ درصدی به پایان رسید و شاخص کل در آخرین روز معاملاتی با قرار گرفتن در سطح یک میلیون و ۳۰۷ هزار واحدی و رشد ۱.۳ درصدی نسبت به روز پیش از آن، سبز بسته شد و به استقبال آخرین سال قرن رفت.

کارنامه عرضه‌های اولیه در سال ۱۳۹۹

در سالی که گذشت ۲۷ شرکت برای نخستین‌بار در بازار سرمایه عرضه شدند. در مجموع ۱۰ شرکت به بورس اوراق بهادار تهران و ۱۶ شرکت به فرابورس ایران اضافه شدند. دو عرضه اولیه بزرگ دولتی یعنی شرکت سرمایه‌گذاری صبا تأمین با نماد صبا و شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی با نماد شستا در نخستین روز‌های کاری سال ۱۳۹۹، شروعی برای عرضه سایر شرکت‌ها در بازار سرمایه بود. در مجموع حدود ۱۱۰ میلیون درخواست خرید موفق در عرضه اولیه این ۲۶ شرکت در سال ۱۳۹۹ ثبت شد.

نخستین‌های بورس در سال ۱۳۹۹

نخستین صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله دولت یا ETF یکی از ابزار‌هایی بود که در سال ۹۹ به بازار سرمایه معرفی شد و دولت توانست از این طریق ۱۷ درصد سهام بانک ملت، ۱۶.۵ درصد سهام بانک تجارت و سهام بیمه اتکایی امین و بیمه البرز را به بازار عرضه کند.

علاوه بر این، استقبال مردم در ماه‌های ابتدایی سال همزمان با همه‌گیری کرونا در کشور بود و خطر ازدحام برای احراز هویت در دفاتر پیش‌خوان و کارگزاری‌ها را برای مردمی به همراه داشت که در صف دریافت کد بورسی بودند و موجب شد برای نخستین‌بار، احراز هویت افراد برای دریافت کد بورسی به صورت آنلاین انجام شود.

بیشتربخوانید:بورسی شدن یا نشدن مساله این است!

آزادسازی معامله سهام عدالت دیگر امکانی بود که برای اولین‌بار در سال ۱۳۹۹ برای دارندگان این سهام فراهم شد و پس از حدود ۱۴ سال، دارندگان سهام عدالت توانستند معامله این سهم را در بورس تجربه کنند.
علاوه بر این، در این سال و پس از تغییر ریاست سازمان بورس، برای نخستین‌بار پس از حدود پنج سال، دامنه نوسان قیمت تغییر کرد و از منفی تا مثبت پنج درصد به منفی ۲ تا مثبت ۶ درصد کاهش یافت.

رکود بیشترین جابه‌جایی در ریاست سازمان

صندلی ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار در سال ۹۹ میزبان سه نفر بود و این بیشترین تعداد رئیسانی است که سازمان در طول یک سال به خود دیده است. 

شاپور محمدی که از تابستان ۱۳۹۵ ریاست سازمان را برعهده داشت در فروردین‌ماه امسال از ریاست سازمان استعفا داد و حسن قالیباف اصل بر صندلی او نشست. اما مدت فعالیت قالیباف‌اصل به عنوان رئیس سازمان در بهمن‌ماه امسال با استفعای حاشیه‌سازی که در زمان حضورش در جلسه‌ای با اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس، از طریق وب‌سایت سازمان منتشر شد به پایان رسید و معاون اقتصادی فرهاد دژپسند وزیر امور اقتصادی و دارایی یعنی محمدعلی دهقان دهنوی جایگزین او شد.

​​​​​​با جابه‌جایی‌های انجام شده در سال ۹۹ بار دیگر شاهد تغییر در سطح ریاست به صورت استعفا بودیم، موضوعی که از ابتدای سازمان بورس و اوراق بهادار از سال ۱۳۸۵ تکرار شده و تا کنون هیچ‌کدام از رئیسان سازمان با روشی غیر از استعفا تغییر نکرده‌اند.