صنعت خودرو در سال ۹۹ چه دستاورد‌هایی داشت؟

اقتصاد۲۴ - از خودروسازی به عنوان یکی از صنایع پیشران کشور یاد می‌شود، صنعتی که با دارا بودن سهم ۳.۵ تا چهار درصدی در تولید ناخالص داخلی، سهم ۱۸ تا ۲۰ درصدی در بخش صنعت و سهم ۱۲ درصدی اشتغال بخش صنعتی کشور، از جایگاه اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ویژه‌ای برخوردار است.

این صنعت به استناد آمار‌های مرکز آمار ایران بار اصلی رشد اقتصادی کشور در بخش صنعت در پاییز و همچنین ۹ ماهه امسال را به دوش کشیده است و دلیل اصلی این رشد، بهبود وضعیت تولید خودرو بوده است.

مطابق آمارها، رشد بخش صنعت تا پایان آذرماه امسال هشت دهم درصد بوده و برای پاییز نیز رشد ۳.۱ درصدی به ثبت رسیده است. این در حالی است که در مدت مشابه سال ۹۸ میزان رشد بخش صنعت منفی ۱.۸ درصد بود و در پاییز نیز منفی ۹ دهم درصد به ثبت رسید.

خودروسازی ایران در سال ۹۷ و با آغاز دور تازه تحریم‌ها با افت تیراژ مواجه شد، به طوری که آمار تولید آن نسبت به سال ۹۶ نزدیک به ۴۰ درصد افت کرد. در سال ۹۸ اوضاع کمی بهتر شد، تا جایی که تیراژ خودرو‌های داخلی اندکی رشد را در مقایسه با ۹۷ به خود دید، هرچند نسبت به سال ۹۶ بیش از ۳۰ درصد کمتر بود.

در سال ۹۹، اما نیز خودروسازان توانستند با عبور از شوک‌های ابتدایی تحریم و با تکیه بر نتایج حاصل از تعمیق ساخت داخل محصولات و همچنین بهبود نقدینگی ناشی از سه مرحله افزایش قیمت محصولات، شمارگان تولید را افزایش دهند.

بررسی آخرین آمار‌های منتشره دفتر صنایع خودرو و نیرو محرکه وزارت صنعت، معدن و تجارت حاکی است از ابتدای امسال تا پایان بهمن‌ماه ۹۱۰ هزار و ۱۷۶ دستگاه انواع خودرو در کشور تولید شد که در هم‌سنجی با پارسال رشد ۱۹ درصد نشان می‌دهد.

این در حالی است که در مدت مشابه سال ۹۸ تعداد ۷۶۴ هزار و ۶۹۵ دستگاه خودرو تولید شده بود.

خروج خودرو‌های فاقد استاندارد از خط تولید

در سالی که گذشت شاهد حذف برخی خودرو‌ها از جمله پراید (از ابتدای مرداد ماه) و پژو ۴۰۵ (از ابتدای تیرماه) به عنوان دو محصول قدیمی و پرمشتری دو خودروساز بزرگ کشور از خطوط تولید بودیم.

خودرو‌هایی که به دلیل عدم امکان پاس کردن استاندارد‌های ۸۵ گانه سازمان ملی استاندارد ایران، دیگر نمی‌توانستند در سبد فروش ایران‌خودرو و سایپا حاضر باشند و جای خود را به خودرو‌های جدید دادند.

رونمایی از خودرو‌های جدید

هرچند از یکم مرداد ماه تولید همه انواع مدل‌های پراید به جز وانت پراید (که آن هم به دلیل کمبود تولید وانت از سوی وزارت صنعت درخواست شده) متوقف شد، همچنین تولید پژو ۴۰۵ جی. ال. ایکس نوع دوگانه‌سوز آن با تیراژ محدود برای تاکسی‌ها و ناوگان حمل و نقل و تولید پژو ۴۰۵ اس. ال. ایکس که با موتور TU ۵ عرضه می‌شود، ادامه یافت، اما همین خروج سبب رونمایی از خودرو‌های جدید در این دو خودروساز بزرگ کشور یعنی تارای ایران خودرو و شاهین سایپا شد.

بیشتر بخوانید: قیمت‌های عجیب در بازار خودرو

در حالی که پروژه خودروی پژو ۳۰۱ قرار بود با همکاری فرانسوی‌ها راهی جاده‌ها و خیابان‌های ایران شود، اما تحریم‌های آمریکا مانع آن شد، در عوض متخصصان ایرانی با استفاده از زیرساخت‌های فراهم شده توانستند پروژه جدید K ۱۳۲ را کلید بزنند که در نهایت خودروی تارا از آن زاده شد تا صنعت خودروسازی کشور در دوران سخت تحریم همچنان به مسیر خود ادامه دهد.

خودرویی که اکنون ۱۳۰ شرکت داخلی در زمینه تولید قطعات این خودرو با شرکت ایران‌خودرو همکاری دارند و به گفته «فرشاد مقیمی» مدیرعامل این گروه صنعتی، در سال ۱۴۰۰ قرار است دست‌کم ۵۰ هزار دستگاه از این خودرو تولید شود.

همچنین دیگر رقیب ایران‌خودرو یعنی سایپا در این دوران بیکار ننشست و با معرفی خودروی شاهین که خط تولید انبوه آن از ۱۵ آذرماه آغاز به کار کرد، گام به میدان گذاشت.

«سید جواد سلیمانی» مدیرعامل گروه سایپا نیز خاطرنشان‌کرد: برنامه‌ریزی شده که محصول کراس‌اوور این پلتفرم که «آریا» نام دارد در نیمه نخست سال آینده تولید و وارد بازار شود، ضمن اینکه شاهین اتومات نیز پس از نمونه‌سازی و کالیبراسیون برای تولید انبوه آماده خواهد شد.

رونمایی از موتور سه سیلندر ملی

یکی دیگر از دستاورد‌های صنعت خودروسازی در شرایط سخت تحریم‌ها، ساخت نخستین پیشرانه سه سیلندر ملی است که با اتکا به توانمندی متخصصان و کارشناسان داخلی به ثمر نشسته است. این موفقیت ضمن محقق کردن شعار «ما می‌توانیم»، پاسخ به همه تحریم‌کنندگان صنعت خودروسازی ایران و فرصت‌سازی از این تهدید بود.

در ۲۹ دی‌ماه ۹۹ نخستین پیشرانه سه سیلندر صنعت خودروی کشور، در مراسمی با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت رونمایی شد.

کاهش مصرف سوخت به پنج لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر، کاهش انتشار آلایندگی و رسیدن به اهداف استانداردی محیط‌زیست یورو ۶، استفاده بهینه از زیرساخت سوخت پاک گاز طبیعی، کاهش تولید گاز‌های گلخانه‌ای و جلوگیری از اثرات مضر آن و ایفای تعهدات ملی و بین‌المللی، چهار ویژگی کلی این طرح است.

در حالی که در سال‌های گذشته با اجرایی شدن برجام، خودروسازان کشورمان حرکتی جدی برای ساخت این موتور با کمک و همراهی خارجی‌ها آغاز کرده بودند، اما خروج یک‌طرفه آمریکایی‌ها از برجام و به دنبال آن ترس شرکت‌های خارجی از ادامه همکاری با ایران، پروژه را عقیم گذاشت.

نخستین روز مردادماه سال ۹۶ بود که در مراسمی با حضور «محمدرضا نعمت‌زاده» وزیر وقت صنعت، معدن و تجارت، از نخستین نمونه موتور ملی سه سیلندر پرقدرت و کم مصرف یورو ۶ تولید شده در شرکت سایپا رونمایی شد. موتوری که قرار بود با مشارکت و استفاده از تجربه شرکت AVL اتریش ساخته و به تولید انبوه برسد، اما در عمل هیچ‌گاه محقق نشد.

در همان زمان، مشارکت مشابه دیگری با شرکت «ماهله» آلمان آغاز شد و با اینکه آلمان‌ها در برجام باقی ماندند، اما شرکت یاد شده نیز به صورت غیرقانونی و یک‌طرفه از ترس تحریم‌های آمریکایی‌ها از این قرارداد خارج شد و حتی مسوولان آن شرکت گفتند که «دیگر نمی‌خواهیم شما را ملاقات کنیم».

به گفته کارشناسان، موتور یاد شده در حقیقت یک «خانواده موتور» از حجم یک‌هزار سی‌سی تا یک‌هزار و ۳۰۰ سی‌سی توربوشارژ با مکانیسم GDI است که قابلیت نصب بر روی خودرو‌های مختلف را خواهد داشت و از پرقدرت‌ترین موتور‌های داخلی حاضر در بازار از جمله EF ۷ و TU ۵ به مراتب قوی‌تر خواهد بود.

GDI مکانیسمی است که موتور بنزینی را از نظر سیستم پاشش، شبیه به موتور دیزلی می‌کند.

همچنین، قیمت‌هایی که برای این موتور برآورد شده، کاملا رقابتی است و با توجه به فناوری‌های به کار رفته در آن، حتی می‌توان برای صادرات آن برنامه‌ریزی کرد.

به اعتقاد کارشناسان، الکتریکی‌سازی به طوری که منجر به بازدهی بیشتر شده و کاهش مصرف سوخت را به دنبال دارد، از دیگر ویژگی‌های این موتور ملی است. با این جهش که در طراحی موتور در کشورمان اتفاق افتاده، کاهش مصرف سوخت را به دنبال خواهد داشت.