ساجده رحیمی، اقتصاد۲۴ - غنا با نام رسمی جمهوری غنا کشوری در غرب قاره آفریقا است که یکی از پر رونق‌ترین مظاهر دموکراسی در قاره آفریقا به حساب می‌آید. این کشور، در یکی از پر هرج و مرج‌ترین مناطق روی زمین، اغلب به عنوان "جزیره صلح"نامیده می‌شود.
اقتصاد غنا عمدتا وابسته به کشاورزی بوده و حدود ۴۰ درصد از جمعیت فعال کاری را در استخدام خود دارد. غنا یکی از صادرکنندگان پیشرو کاکائو در جهان است و همچنین سهم قابل توجهی در صادرات کالا‌هایی مانند طلا و چوب دارد. غنا کشوری است به مساحت ۲۳۸، ۵۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت حدود ۲۲ میلیون نفر و بیش از یکصد گروه قومی زبان را در خود جای داده است. با این حال زبان رسمی این کشور، انگلیسی است که میراث حکومت استعماری بریتانیا است.
در قرن پانزدهم میلادی غنایی‌ها تجارت را با پرتغال آغاز کردند و در سال ۱۸۷۴ این کشور مستعمره انگلیس شد و نام ساحل طلایی را بر آن نهادند. در سال ۱۹۵۷ این کشور استقلال یافت و نام غنا را برای خود انتخاب کرد.
محصولات صادراتی غنا شامل طلا، کاکائو، الوار، ماهی تن، هیدروکسید آلومینیوم، آلومینیوم، سنگ منگنز، الماس و گیاه است که به کشور‌های هلند، انگلیس آمریکا، اسپانیا، بلژیک و فرانسه صادر می‌شود.
محصولات وارداتی آن شامل کالا‌ها و تجهیزات اساسی، نفت و مواد غذایی است که از کشور‌های نیجریه، چین، انگلیس، بلژیک، آمریکا و آفریقای جنوبی وارد می‌شود.
برنامه مناطق آزاد در غنا
کشور غنا دارای ۱۳منطقه آزاد و ویژه اقتصادی است که از سال ۱۹۹۶ راه اندازی شده و از سوی دولت بر فعالیت آنها نظارت می شود. هر کدام از مناطق آزاد در غنا فعالیت‌های متنوعی را دنبال می‌کنند. در حال حاضر ۹۰ هزار نفر در آنها مشغول به کار هستند.
منطقه آزاد تما یکی از آنهاست که از سال ۲۰۱۳ به عنوان یازدهمین شهر پرجمعیت این کشور مطرح است و به علت داشتن بزرگترین بندر لقب شهر بندر را به آن داده اند. این شهر از سال ۱۹۶۱ به بعد به سرعت رشد کرد و با استفاده از برنامه ریزی و طراحی برنامه ریزان شهری توسعه داده شد. هم اکنون یک مرکز تجاری بزرگ، پالایشگاه نفت و کارخانه‌های متعددی در آن قرار گرفته است و امروز به عنوان یک کلانشهر و یک قطب صنعتی برای غنا به حساب می‌آید.
این شهر از دهه ۱۹۶۰ به دلیل پیشرفت‌هایی که در نظر داشت فرصت‌های شغلی بسیاری هم برای افراد در نظر گرفته بود به همین دلیل به سرعت مهاجران زیادی به این شهر نقل مکان کردند. محصولات اصلی صنعتی شهر تما شامل آلومینیوم، فولاد، ماهی‌های فرآوری شده، نفت تصفیه شده، نساجی، مواد شیمیایی، محصولات غذایی و سیمان است.
بندر تما در سال ۱۹۶۲ افتتاح شد و یک مسیر مهم ترانزیتی محسوب می‌شود و ۸۰ درصد از کالا‌های وارداتی و صادراتی غنا را شامل می‌شود.
علاوه بر این مرکز مهم تجاری در غنا، پارک صنعتی سکوندی، پارک تکنولوژی آشانتی و سرزمین بانک شاما است.
به طور کلی می‌توان گفت مناطق اقتصادی در غنا با اهدافی همچون جذب سرمایه‌های مستقیم خارجی، ایجاد فرصت‌های شغلی، افزایش درآمد ارزی، فراهم آوردن فرصت‌های شغلی برای سرمایه گذاران خارجی و محلی برای انجام سرمایه گذاری مشترک، ارتقاء انتقال فناوری و تنوع صادرات شکل گرفته و شامل فعالیت‌هایی در زمینه نفت و گاز، فرآوری کشاورزی، فرآوری مواد معدنی، فناوری اطلاعات و ارتباطات (پردازش داده‌ها و مونتاژ) ایجاد شده‌اند.
فرصت‌های سرمایه گذاری برای علاقه‌مندان نیز در حوزه‌های پارچه و پوشاک، صنایع سبک، ساخت ابزار دستی و ماشین آلات، فروش جواهرات وتولید شکلات وجود دارد.
مشوق‌هایی که غنا برای سرمایه گذاران در نظر گرفته است شامل معافیت ۱۰۰ درصد از پرداخت عوارض مستقیم و غیرمستقیم و مالیات بر کلیه واردات برای تولید و صادرات از مناطق آزاد این کشور، معافیت از پرداخت مالیات بر درآمد به مدت ۱۰ سال است و پس از آن نباید بیش از ۱۵ درصد باشد. پرداخت مالیات نگهداری از سود سهام ناشی از سرمایه گذاری در منطقه آزاد می‌شود.
لازم به ذکر است که سرمایه گذاران منطقه آزاد مجاز به فعالیت با حساب‌های ارزی با بانک‌های غنا هستند و حداکثر ۳۰ درصد از تولید سالانه کالا‌ها و خدمات یک شرکت منطقه آزاد برای فروش در بازار محلی مجاز است و جزو قوانین فعالیت در مناطق آزاد و اقتصادی غنا آورده شده است که سرمایه گذاری‌های منطقه آزاد در برابر ملی شدن و سلب مالکیت تضمین می‌شود.
روابط مناطق آزاد ایران و غنا
مایکل اوکی بافا، دبیر شورای عالی مناطق آزاد جمهوری غنا جمعه ٣١ خرداد ماه ۱۳۹۸ به ایران سفر کرد و در زمان حضور او در ایران تفاهم نامه تسهیل همکاری‌های تجاری میان «دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد ایران» و «سازمان مناطق آزاد غنا» امضا شد.
مرتضی بانک، دبیر شورایعالی مناطق آزاد ویژه اقتصادی در این نشست با اشاره به ظرفیت‌های مناطق آزاد در توسعه اقتصاد کشور و گسترش تعاملات بین المللی گفت: آغاز همکاری‌های مشترک اقتصادی و تجاری میان مناطق آزاد ایران و غنا، می‌تواند راه دسترسی کشور‌های آفریقایی به تولیدات این مناطق و نیز مسیر جدیدی در مبادلات تجاری بین دو کشور باشد.
بیشتر بخوانید: افزایش تبادلات تجاری مناطق آزاد ایران و غنا
همچنین در این نشست پیشنهاد شد سرمایه گذاران کشور غنا مطالعاتی در مورد ایجاد اقامتگاه‌های بوم گردی در مناطق آزاد انجام داده و با توجه به ظرفیت‌های ایجاد شده از سوی این مناطق در بخش اقامتگاه‌ها و نیز مشارکت در سرمایه گذاری در این حوزه، شاهد رونق جذب گردشگر به مناطق آزاد باشیم. برگزاری هفته‌های فرهنگی میان ایران و غنا و صادرات فرهنگ و صنایع دستی دو کشور یکی دیگر از پیشنهادات مطرح شده با دبیرشورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی غنا بود.
همچنین در این نشست پیشنهاد شد سرمایه گذاران کشور غنا مطالعاتی در مورد ایجاد اقامتگاه‌های بوم گردی در مناطق آزاد انجام داده و با توجه به ظرفیت‌های ایجاد شده از سوی این مناطق در بخش اقامتگاه‌ها و نیز مشارکت در سرمایه گذاری در این حوزه، شاهد رونق جذب گردشگر به مناطق آزاد باشیم. برگزاری هفته‌های فرهنگی میان ایران و غنا و صادرات فرهنگ و صنایع دستی دو کشور یکی دیگر از پیشنهادات مطرح شده با دبیرشورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی غنا بود.
تحکیم همکاری های مشترک در حوزه های کشاورزی، صنایع معدنی، گردشگری، تولیدات و خدمات با توجه به اینکه منطقه آزاد ماکو بزرگترین منطقه آزاد ایران است و تاکید بر انجام مراودات دوجانبه بین ماکو و مناطق آزاد غنا، اشتراک گذاری ظرفیت های تولیدی سرمایه گذاران و تولیدکنندگان مناطق آزاد ایران از طریق پلتفرم های مبتنی بر IT برای نیازسنجی و تامین اقلام مصرفی در غنا و ارائه درخواست برای ظرفیت سنجی های علمی از طریق شرکت های دانش بنیان مناطق آزاد ایران از تفاهمات این نشست بود.
گفتنی است دبیر شورایعالی مناطق آزاد غنا نیز تمایل خود را برای انجام مشارکت های سرمایه گذاری با توجه به پیشرفت های فنی بین دو کشور یادآور شد، به نحوی که تبادلات متقابل می توانند باعث دیده شدن مناطق آزاد غنا شوند. وی آمادگی غنا را برای همکاری های مشترک با مناطق آزاد ایران اعلام کرد.
به گزارش اقتصاد ۲۴ به نظر می‌رسد همکاری مناطق آزاد ایران و غنا فرصت مغتنمی برای هر دو کشور باشد و به دلیل مشابهت های فرهنگی و دینی، توسعه همکاری ها در زمینه گردشگری نیز می تواند برای هر دو کشور فرصت های بسیاری را به وجود آورده و موجب توسعه این صنعت در هر دو کشور شود که باید با برنامه ریزی درست و شناخت درست فرصت ها از این همکاری نهایت استفاده به عمل آید.
اقتصاد۲۴ پیشتر نقش مناطق آزاد در اقتصاد آلمان، چین، ترکیه، امارات، هند، سنگاپور، اسپانیا، کره جنوبی، کاستاریکا، یونان ، ایتالیا ، عمان، نیجریه، موریس ، مالزی، کانادا، بنگلادش، تونس و مناطق ویژه اقتصادی روسیه، ازبکستان، بلاروس، عربستان ، لبنان ،تانزانیا، آرژانتین، لیتوانی،شیلی، اولین منطقه آزاد تجاری جهان و همچنین شهر اینترنتی دبی را نیز بررسی کرده بود که گزارش آن را می‌توانید مطالعه کنید.