انحصاری که با حمایت می‌شکند

اقتصاد۲۴-چند وقتی است که خبر ساخت برخی از خودرو‌های لوکس در کشور خبر ساز شده و به دنبال آن بازخورد‌های زیادی هم داشت. در شهر تبریز ۵ جوان ایرانی با استفاده از مهندسی معکوس، مشابه سازی موفق به طراحی و ساخت خودروی «لامبورگینی مورسیه لاگو اس وی» شدند و البته این نوع طراحی‌ها کم هم نیستند.

معمار باشی مدیر دفتر خودرو وزارت صمت در خصوص ساخت خودرو‌های لوکس ایرانی، گفت: این خودرو‌های دست ساز یا شخصی ساز که اغلب به تعداد محدود هستند، نیاز دارند تا hs کد جدیدی برای آن‌ها تعریف شود، به عبارتی باید این تولیدات به عنوان محصول در وزارت صمت ثبت شوند.

این مقام مسئول تشریح کرد: اگر بنا به ثبت یک کالا به عنوان یک محصول تولیدی باشد، در ضوابط صدور جواز تاسیس و پروانه بهره برداری برای واحد‌های تولیدی، حداقل ظرفیت تولید خودرو مشخص شده و نمی‌توان تولید یک یا تعداد کمی محصول را تولید صنعتی در نظر گرفت.

او گفت: برای این اقلام و محصولات خاص رویه‌ای تعریف نشده است، تا کسی که خودرو شخصی سازی داشت یا خودرو خاص داشته باشد بتواند آن را ثبت و وارد فرایند اخذ استاندارد شود. خودرو‌های دست ساز هم باید تابع استاندارد‌هایی باشند و پلیس هم آن را برای ارائه جواز سیر مد نظر خواهد داشت، اما از طرفی نمی‌توان انتظار داشت تمامی بررسی‌هایی که برای تولید یک خودروسازی انجام شده برای این تک محصول انجام شود.

معمارباشی گفت: اقدامات لازم برای فراهم شدن شرایط تردد این خودرو‌ها از مدتی قبل آغاز شده، اما هنوز امکان ثبت آن‌ها وجود ندارد. پیگیری‌ها در حال انجام است و شرایط ثبت این خودرو‌ها، دو ماه آینده اطلاع رسانی خواهد شد.

این موضوع را از سازمان استاندارد نیز پیگیری کردیم که یک منبع آگاه در این سازمان گفت برای بررسی استاندارد محصول باید از طرف ارگانی مثل وزارت صمت ارجاع داده شود.

خودرو دستاز ایرانی، خودرویی کپی است

فربد زاوه کارشناس صنعت خودرو در خصوص ساخت لامبورگینی ایرانی، گفت: این لامبورگینی که ساخته شده، اصطلاحا به آن لامبورگینی رپلیکا کارس می‌گویند، کپی از خودرو‌های دیگر است. در خیلی از کشور‌ها این کار قانونی و در برخی نیز قانونی نیست.

او بیان کرد: اصل موضوع این است که بحث قانونی و غیرقانونی به کپی رایت اشاره دارد، چون مالکیت معنوی متعلق به یک سازنده است و قانونی بودن آن به کپی کاری آن بر می‌گردد. در بسیاری از کشور‌ها مانند آمریکا و اروپا، قوانینی برای پلاک شدن خودرو وجود دارد که به میزان تولید و تیراژ خودرو‌ها اشاره دارد.

این کارشناس صنعت خودرو ادامه داد: یعنی خودرو‌هایی که تیراژ تولید محدود با قیافه‌های عجیب و غریب دارند تا ماشین‌هایی که معروف هستند مانند بوگاتی یا استون مارتین و لامبورگینی هم دارند، شرایط پلاک شدن متفاوتی دارند.

بیشتربخوانید:جاده‌های ایران پذیرای چه خودرو‌های خارجی هستند؟

این کارشناس صنعت خودرو تشریح کرد: به بازاری که هدف گذاری برای تولید ۵۰۰ هزار خودرو کرده است و در کل ۳ هزار خودرو می‌فروشند، لیمیتد پروداکشن می‌گویند. در این بازار بحث استانداردی ساده است مثلا خودرو‌های این بازار تست تصادف ندارند، اما همه آن‌ها برای شماره گذاری باید پروژه استانداردی را طی کنند. بخشی از پروژه استانداردی به قطعات باز می‌گردد که مثلا چراغ، بوق، صندلی و ... است که باید از استحکام و شدت نور برخوردار باشد و بخشی هم به خود خودرو بر می‌گردد که شامل قفل و لولا است.

زاوه تشریح کرد: تست تصادف از جلو، بغل و تست ترمز و ... بسته به کلاس خودرو متفاوت است. به هر شکل هر خودرویی الزام به این است که مدارک استاندارد را تحویل دهد و مجوز پلاک بگیرد. در ایران استاندارد لیمیتد پروداکشن نداریم و حتی اگر خودرو دست ساز را بیاروید، باید با استاندارد‌های مست پروداکشن انجام دهید.

این کارشناس صنعت خودرو بیان کرد: زاگاتو ایتالیا یکی از موارد است که چند نمونه خاص را می‌سازد، دست ساز است و پلاک هم می‌شوند. برخی از این خودرو‌ها در کشور‌های خارجی می‌توانند برای تردد در جاده‌های خصوصی طراحی شده است، اما در ایران جاده خصوصی نداریم، اما پیست اتومبیل رانی داریم.

او گفت: یا به طور نمونه می‌توان گفت خودرو‌های آفرود، اجازه تردد موقت دارند و باید پلاک آفرود بگیرند.

این کارشناس صنعت خودرو تشریح کرد: بحث دیگر این است آیا این ماجرا یک دست آورد صنعتی محسوب می‌شود یا خیر؟. باید گفت این خودرو‌ها دست آورد نیست و یک کاردستی به شمار می‌رود و نمی‌توان گفت که خودرویی خاص ساخته شده است، که در حد کار دستی بسیار خوب است. در مورد تیونر‌ها هم این موضوع را داریم که تیونر‌ها فعالیت قانونی ندارند و بسیاری از کاربران فاقد استاندارد هستند و به صورت غیر مجاز کار می‌کنند.

زاوه در خصوص ساخت تیونر‌ها در ایران گفت: در ایران یک خودرویی را آمبولانس یا وی آی پی می‌کنند که پروتکل به خصوصی ندارند و در مقابل برخوردی هم با آن‌ها نمی‌شود. این موارد باید مشمول یک سری قوانین باشد که در امریکا نیز قوانین خاص خود را دارد.

این کارشناس صنعت خودرو تشریح کرد: واقعیت این موضوع به صنعت خودرو بر می‌گردد. اگر لامبورگینی را کپی کنیم، معنی این را ندارد که سازنده لامبورگینی شدیم. این یک کپی است مانند کار‌های دیگری که در کشور انجام می‌شود. هیچ کدام از این خبر‌ها جلوی فعالیت ایران خودرو و سایپا را نمی‌گیرد و اینکه اگر سازمان ملی استاندارد به آن استاندارد بدهد، مردم از خرید خودرو‌های دیگر دست بر نمی‌دارند.

زاوه گفت: در اصل ساخت این چنین خودرو‌ها باعث رشد و توسعه صنعت خودرو نمی‌شودو هیچ خودروسازی اینگونه بازار خود را از دست نخواهد داد.

با تمام این اوصاف، چیزی که انتظار داریم، حمایت از جوانان ایرانی است تا بتوانند این صنعت را متحول کنند و شاهد پیشرفت در صنعت خودرو باشیم.