قیمت روز
قیمت روز
قیمت روز
قیمت روز
قیمت روز
قیمت روز
قیمت روز
قیمت روز
اقتصاد۲۴ گزارش می‌دهد؛
سلاطینی که برش ندارند!/ نگاهی به بازارها بعد از بازداشت و اعدام سلاطین
در یک سال گذشته سلاطین متعددی در حوزه اقتصاد ظهور و بروز داشتند. نامشان زمانی به میان آمد که بازداشت شدند. سوال اینجاست که بازارها بعد از بازداشت، محاکمه و حتی اعدام برخی از آنها به آرامش رسید یا تغییری نکرده است؟
اقتصاد24 - سال گذشته بارها خبر از آن آمد که سلطان یکی از اقلام و کالاها بازداشت شده است. یک بار صحبت از سلطان کاغذ بود و بار دیگر سلطان قیر. حتی سلطان سکه و شکر هم بازداشت شدند. وجه مشترک همه آنها این بود که در یک حوزه خاص انحصار داشتند، به منابع وصل بودند و از همین راه توانستند سود کلانی از آن حوزه نصیب خود کنند.
فارغ از اینکه چه دلیلی باعث پدید آمدن این سلاطین در حوزه اقتصاد شده، باید دید که بعد از گذشت چند ماه از خبرهایی که در خصوص بازداشت برخی از این سلاطین منتشر شده، تاثیری هم در بازارهای مربوطه ایجاد شده یا خیر.
حوالی مرداد ماه امسال بود که حکم بازداشت سلطان شکر به میان آمد، اما حالا نگاهی به بازار شکر نشان می‌دهد که نه تنها بحران در این حوزه حل نشده بلکه تشدید هم شده است. چند روز قبل بود که دنیای اقتصاد نوشت: «چندی است که در کنار توقف عرضه شکر سفید در بورس کالا، بازار آن نیز با رشد بی‌رویه قیمتی مواجه شده است. این کالای اساسی به دلایل مختلفی طی یک سال اخیر کاهش تولید را تجربه کرده و به همین دلیل بازار آن نیز دستخوش هیجانات و رشد قیمت شده است. به نظر می‌رسد اگر این بازار زودتر مدیریت نشود در مورد این کالا نیز شاهد کمبود و پرش قیمتی خواهیم بود.»
همین گفته نشان از تداوم بحران در این حوزه داشت. کما اینکه دولت به دلیل همین کمبود تولید، ناچار شد مجوز واردات را برای سال آینده صادر کند. اخیرا هم یک مقام مسئول در وزارت جهاد کشاورزی از صدور مجوز برای واردات ۴۰۰ تا ۶۰ هزار تن شکر در سال ٩٨ توسط کارخانجات چغندر قند خبر داده است.
با این حال، با گذشت نزدیک به 7 ماه از بازداشت سلطان شکر، باز هم تلاطم در این بازار ادامه دارد. اما بازارهای دیگر در چه وضعی قرار دارند؟
بی توجهی بازار سکه به بازداشت سلطانش
نام این بازار با «وحید مظلومین» گره خورده است. کسی که عنوان سلطان سکه را به او دادند و در نهایت در آبان ماه امسال حکم اعدامش اجرا شد. اما آیا این بازار ساماندهی شد یا مانند بازار شکر باز هم با التهاب همراه بود؟
نگاهی به نوسانات نرخ سکه در آبان و اسفند ماه یعنی دو بازه زمانی قبل و بعد از وجود سلطان سکه نشان می‌دهد که روند افزایشی آن، باز هم ادامه داشته است. در آبان ماه نرخ سکه زیر 4 میلیون تومان و در اسفند ماه بالای این رقم است؛ یک افزایش نزدیک به یک میلیون تومانی.
هرچند که برخی کارشناسان معتقدند که تداوم روند افزایشی قیمت را نمی‌توان لزوما به معنای تداوم التهاب در این بازار دانست.
کاغذ و مشکلات 5 برابری قیمت طی یک سال
این حوزه هم مانند شکر و سکه با یک سلطان روبرو شد. کسی که گفته می‌شد از رانت در این بازار نهایت استفاده را داشته است.
در زمان بازداشت او، معاون مطبوعاتی وقت گفته بود: «دو قلم ارز مجموعاً حدود ۲۴ میلیون یورو به اشخاصی داده شده که وجود خارجی ندارند. متاسفانه این مشکلات در وزارت صنعت، معدن و تجارت بود. ما مکاتبه کردیم بدون مجوز ما این کاغذها وارد نشود، آقای شریعتمداری نامه نوشت که خودمان داریم وارد می‌کنیم و مسئولیت با خودمان است و شما دخالت نکنید. این نامه موجود است. برای آن دو نفری که حدود ۲۴ میلیون یورو برای واردات (کاغذ) گرفته‌اند، دو پرونده قضایی تشکیل شده که هنوز به جایی نرسیده است چون اصلاً این افراد وجود خارجی نداشتند.»
با این حال، به نظر می‌رسد که سرنوشتی مشابه شکر و سکه در این حوزه روی داد و در نهایت تغییری در این بازار ایجاد نشد. کما اینکه در روزهای گذشته یکی از روزنامه‌های فعال در سیستان و بلوچستان به دلیل مشکلات کاغذ ناچار به تعطیلی شد.
یکی از فعالان حوزه کاغذ در این رابطه به خبرنگار اقتصاد24 می‌گوید: «قیمت کاغذ از اسفند سال گذشته تا اسفند امسال، نزدیک به 5 برابر افزایش داشته است.» وی در خصوص اینکه کدام نوع کاغذ با این افزایش قیمت روبرو بوده، می‌گوید: «واقعیت این است که قیمت انواع کاغذ در تناسب با هم افزایش می‌یابد، یعنی حتی کاغذ بالک که تولید ایران هم دارد اما به کاغذ سوئدی شناخته می‌شود، با افزایش قیمت مواجه بوده است.»
وی تاکید می‌کند که قیمت کاغذ گلاسه در اردیبهشت ماه کیلویی 5 هزار تومان، در شهریور کیلویی 10 هزار تومان، در دی ماه کیلویی 15 هزار تومان و در اسفند ماه کیلویی 24 هزار تومان فروخته شده است. به گفته این فعال بازار کاغذ، قیمت کاغذ گلاسه و تحریر در همه سال‌ها و در تمام کشورها حدود یک دلار بوده و هنوزم هست اما قیمت کاغذ گلاسه در ایران به طرز عجیبی افزایش قیمت را تجربه کرده است.
در عین حال، نگاهی به کانال‌هایی در شبکه‌های اجتماعی که قیمت کاغذ را به صورت روزانه یا هفتگی اعلام می‌کنند نیز این مساله را تایید می‌کند. به عنوان مثال، بسته 100 گرمی کاغذ گلاسه در دی ماه به قیمت 15 هزار و 500 تومان بوده که با همین وزن و جنس در تاریخ اسفند ماه به 22 هزار تومان افزایش داشته است.
همچنین بسته 70 گرمی کاغذ تحریر از نوع اندونزی بنفش از 250 هزار تومان در دی ماه به 345 هزار تومان در اسفند ماه رسیده است.
قیر؛ بازاری که جهانی است
اما وضع در حوزه بازار قیر به چه صورت است؟ آنطور که یکی از بزرگ‌ترین تولیدکننده‌های این حوزه می‌گوید، کسی که با عنوان سلطان قیر بازداشت شد، هیچ هویتی به عنوان سلطان و یا فعال در این بازار نداشته است. حسن تاجیک به اقتصاد24 می‌گوید: «صنعت قیر تنها وابسته به یک گروه خاص نیست. برای مدت کوتاهی این فرد که بعدها از آن با عنوان سلطان قیر یاد کردند، وارد این بازار شد و حتی در شرکت‌های تولیدکننده قیر هم نفوذ کرد.»
وی علت آن را هم نیاز بازار به تولید قیر و افزایش تعداد شرکت‌هایی می‌داند که در این حوزه ایجاد شده است. تاجیک معتقد است که بازار قیر رونق همیشگی خود را دارد اما در فاصله مهر تا دی ماه به دلیل نامشخص بودن وضعیت بازگشت ارز ناشی از صادرات و بخشنامه‌های متعدد دولت، با مشکلاتی روبرو شد. تاجیک در عین حال تاکید می‌کند که مساله ارزش افزوده در این حوزه و گم شدن آن در لوایح متعدد مساله دیگری است که بازار قیر در بازه زمانی مهر تا دی ماه با آن مواجه بود.
او تاکید می‌کند: «این بازار یک بازار جهانی است و با نوساناتی که در حوزه نفت اتفاق می‌افتد ممکن است با مشکلاتی روبرو شود اما به هیچ عنوان کسی که به آن سلطان قیر می‌گفتند، نقشی در این بازار نداشت چرا که اساسا هویت فعال در این حوزه را نمی‌شود به او اطلاق کرد.»
به گزارش اقتصاد24، نگاه کلی به این بازارها نشان از بی‌تاثیر بودن وجود یا حتی بازداشت و اعدام این سلاطین در کاهش نوسانات بازارهای اقتصادی دارد. برخی کارشناسان معتقدند که ریشه مشکلات در بازارهایی همچون شکر، سکه یا کاغذ را باید در سیستم‌هایی جستجو کرد که سبب ایجاد چنین سلاطینی در اقتصاد کشور می‌شود.
