تاریخ انتشار: ۰۸:۴۴ - ۳۱ ارديبهشت ۱۴۰۰
چه شاخص‌هایی در حوزه اقتصادی را باید ارزیابی کرد

دستاورد اقتصادی وین کمتر از مذاکرات برجام؟

دولت می‌گوید در مذاکرات وین به توافقاتی جهت لغو تحریم‌ها رسیده و در مرحله نگارش متن توافق است. اما بر اساس چه شاخص‌هایی می‌توان مؤثر بودنِ تعهدات آمریکا بویژه در حوزه اقتصادی را ارزیابی کرد؟

مذاکراتاقتصاد۲۴ -پس از روی کار آمدن بایدن در آمریکا دولت تمام تلاش خود را به کار گرفته تا شاید بتواند در روز‌های باقیمانده تا انتخابات، برجام را احیا کند. در همین راستا مذاکرات فشرده‌ای میان ایران و اعضای ۴+۱ و آمریکا در وین در حال برگزاری است. رهبری معظم انقلاب چندی پیش درباره سیاست قطعی نظام درباره بازگشت به تعهدات برجامی گفتند: «ما هیچ اصراری نداریم، هیچ عجله‌ای نداریم که آمریکا به برجام برگردد؛ اصلاً مسئله ما این نیست که آمریکا به برجام برگردد یا برنگردد. آنچه مطالبه منطقی ما و مطالبه عقلانی ما است، رفع تحریم‌هاست؛ این حقّ غصب‌شده ملّت ایران است»

طبیعی است که یک توافق منطقی در مذاکرات وین، باید مشتمل بر رفع مؤثر همه تحریم‌های ظالمانه علیه ایران باشد. با این حال لازم است شاخص‌های روشنی برای اقدامات طرف مقابل ارائه شود تا تجربه تلخ برجام تکرار نشود.

ارزیابی اقدامات آمریکا بعد از برجام

هدف از برجام، برداشته شدن تحریم‌ها بود. با این حال اگرچه طبق متن برجام، برخی از افراد و نهاد‌های تحریمی از لیست SDN خارج شدند، اما ساختار تحریم‌های ثانویه بانکی برای اعمال روی افراد و نهاد‌های باقیمانده در لیست SDN حفظ شد و تحریم چرخه دلار (U-turn) و برخی از تحریم‌های دیگر (تحت عنوان تحریم‌های غیر هسته‌ای) نیز برداشته نشدند. با این وجود تا قبل از خروج آمریکا از برجام، همین تعهداتِ حداقلی نیز در مقام اجرا بار‌ها از سوی آمریکا نقض شد.

آمریکا از یک سو با تحریم افراد و نهاد‌های جدید به عناوین دیگر همچون موشکی و تروریسم و سایبری و … و تمدید تحریم‌های کاتسا و قانون آیسا، زیرساخت‌های تحریمی خود را گسترش داد و از سوی دیگر با همکاری اعضای شورای همکاری خلیج فارس، مرکز هدف‌گیری تأمین مالی تروریسم را تأسیس کرد که نقش مهمی در رصد و تحریم افراد و نهاد‌های ایرانی داشته است. اما پس از خروج آمریکا از برجام، نه تنها تحریم‌های متوقف شده، بار دیگر علیه ایران اعمال شد، بلکه آمریکا تلاش کرد با بهره‌گیری از ظرفیت‌های قانونی موجود در قوانین تحریمی کنگره و فرامین اجرایی سابق، عمق و گستره تحریم‌های خود را علیه ایران تا حد ممکن افزایش داده و با توسعه زیرساخت‌های فنی، آن‌ها را مؤثرتر گرداند.

باید توجه داشت که اگر ایران در مذاکرات وین به دنبال رفع واقعی و مؤثر تحریم‌هاست (که هست) باید پیچیدگی‌های تحریم را درک کرده و بدون عجله اثرات اقدامات آمریکا را ارزیابی کند و پس از احراز مؤثر بودنِ این اقدامات، اقدام به بازگشت به تعهدات برجامی خود کند.

سیاست مطرح شده از سوی رهبر انقلاب هم در همین راستا است. رهبر معظم انقلاب در تبیین سیاست قطعی نظام در مقابل بازگشت آمریکا به برجام می‌گویند: «اگر می‌خواهند ایران به تعهّدات برجامی که چند تعهّد آن را لغو کرده برگردد، باید آمریکا تحریم‌ها را کلاً لغو کند؛ آن هم نه به زبان و روی کاغذ که بگوید لغو کردیم؛ نه، بایستی در عمل تحریم‌ها را لغو کنند و ما راستی‌آزمایی کنیم و احساس کنیم که درست تحریم‌ها لغو شده، آن وقت ما هم به این تعهّدات برجامی برمی‌گردیم؛ این سیاست قطعی جمهوری اسلامی است و مورد اتّفاق مسئولان کشور هم هست و از این سیاست بر نخواهیم گشت.»

ارزیابی عملکرد آمریکا بر اساس متن برجام

فرض محال حتی اگر ایران از خواسته اصلی خود یعنی لغو همه تحریم‌ها کوتاه بیاید و به همان امتیارات حداقلی در متن برجام راضی باشد، باز هم میان آنچه طرف‌های غربی باید انجام دهند و آنچه امروز ادعا می‌کنند، فاصله زیادی وجود دارد. حداقلی‌ترین خواسته‌های ایران، رفع همه تحریم‌هایی است که در متن برجام معلق شده بود.


بیشتربخوانید:در مذاکرات وین قرار است کدام برجام احیا شود؟


از روز اجرای برجام (۱۶ ژانویه ۲۰۱۶) تا به امروز تحریم‌های زیادی تحت عناوین مختلف علیه ایران تمدید یا وضع شده است از جمله تمدید لایحه تحریم ایران (ایسا) در دوره اوباما و وضع بیش از ۷۰ اقدام تحریمی علیه ایران در دوران ترامپ و تحریم برخی افراد در دولت تازه‌کار بایدن. طبق برجام ۱۸۰ فرد در لیست SDN باقی ماندند؛ طبیعی است بازگشت آمریکا به توافق برجام اگر بخواهد بازگشت به متن برجام باشد، باید به جز همان لیست ۱۸۰ موردی، همه تحریم‌های افراد و نهاد‌های دیگر حتی اگر با عناوین دیگری باشند لغو شوند.

دولت ادعا می‌کند در مذاکرات وین، ۹۰۰ مورد از افراد تحریمی را از لیست تحریمی خارج کرده است، با این حال موارد باقیمانده در لیست تحریمی، هنوز بالاتر از سطح برجام است! این بدین معناست که توافق صورت گرفته در وین، در سطحی نازل‌تر از برجام است. در شرایطی که برجام به دلیل ضعف‌های اساسی نتوانسته بود سایه تحریم را از سر ایران بردارد، اکنون رسیدن به توافقی ضعیف‌تر از برجام، قطعاً نمی‌تواند حقوق از دست رفته ایران را بازگرداند.

موضوع دیگری که تیم مذاکره‌کننده ایرانی باید در نظر داشته باشد، درهم‌آمیختگی تحریم‌های موضوعی و تحریم‌های موردی است. برداشته شدن تحریم‌های موضوعی در صورتی می‌تواند مؤثر واقع شود که تحریم‌های موردیِ مربوط به آن نیز برداشته شود. برای مثال اگر تحریم فروش نفت ایران که یک تحریم موضوعی است برداشته شود، ولی همچنان شرکت ملی نفت ایران ذیل تحریم‌ها باقی بماند، ایران نمی‌تواند آزادانه نفت خود را بفروشد و همچنان دچار مشکل خواهد بود و عملاً برداشته شدن تحریم فروش نفت ایران، بی‌اثر خواهد بود. زیرا شرکت‌ها و بانک‌های مختلف برای فرار از جریمه‌هایی که آمریکا که به سبب همکاری با شرکتها، نهاد‌ها و افراد تحریمی وضع کرده است، حاضر نخواهند شد با شرکت ملی نفت ایران معامله کنند؛ بنابراین باید تمام تحریم‌های موضوعی و موردی با هم برداشته شوند.

براین اساس، تیم مذاکره کننده ایرانی در وین اگر واقعاً به دنبال احقاق حقوق ایران در برجام است، همچنین باید تمام پاورقی‌های ضمیمه دوم برجام را نیز کنار بگذارد. زیرا در متن برجام توقف اجرای تحریم‌ها آمده است، ولی در پاورقی‌ها، افرادی که هنوز در لیست SDN هستند، استثنا شده‌اند که این امر سبب می‌شود ایران عملاً از این امتیاز حداقلی بی‌بهره بماند. لازم به ذکر است که حذف پاورقی‌های ضمیمه دوم برجام، تغییر متن برجام به حساب نمی‌آید.

با این حال با توجه به اظهارات مقامات آمریکایی در هفته‌های اخیر و اصرار بر حفظ ساختار تحریم‌ها، به نظر نمی‌رسد ایران بتواند در کوتاه‌مدت به توافقی متوازن و مؤثر با طرف‌های غربی برسد. اما گذر زمان به نفع ایران است، زیرا با افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده، ایران می‌تواند اهرم‌های فشار بیشتری در مذاکرات داشته باشد. براین اساس ایران نباید در شرایط کنونی به توافقی ضعیف با طرف‌های غربی رضایت دهد.

منبع: مهر
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

قیمت ساعت اپل، سامسونگ و شیائومی امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت انواع گوشی موبایل اپل امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز چهارشنبه ۸ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت سکه و طلا امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت سکه پارسیان امروز چهارشنبه ۸ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت انواع زعفران + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز چهارشنبه ۸ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز چهارشنبه ۸ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز چهارشنبه ۸ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ طرفداری شیلا خداداد از تتلو!

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

پیش بینی قیمت طلا و سکه ۹ فروردین ۱۴۰۳

حرکت جدید و معنادار یکتا ناصر علیه منوچهر هادی + عکس

پیش بینی یک کارشناس از قیمت مسکن تا پایان خرداد

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

آخرین وضعیت جاده‌های کشور

فیلم/ ریزش سنگ در محور سیاه بیشه جاده چالوس

فیلم/ رپ خواندن حمید صفت در سریال اژدهای هفت سر

عکس خانوادگی مهلقا باقری برای نوروز

فیلم/ تصاویری باور نکردنی از رسول خادم

فیلم/ واکنش جالب سحر دولت‌شاهی به شنیدن واژه خیانت

هشدار به مردم درباره آگهی‌های جعلی فروش مسکن

مرعشی: اگر قرار بود رئیسی و قالیباف رئیس دو قوه شوند، چرا آن‌ها را جابه‌جا گذاشتید؟

واریز یارانه نقدی فروردین با افزایش ۱۵ درصدی

فیلم/ چرا اعتراضات سیاسی در اکباتان متفاوت بود؟

تاریخ ازدواج پژمان جمشیدی مشخص شد

خودروی محبوب ایرانی‌ها نسل عوض کرد

دهه هشتادی‌ها در بازار فروش اعضای بدن

کوچک‌شدن طبقه متوسط؛ مهم‌ترین تغییر اجتماعی سال ۱۴۰۲

مهم‌ترین نکاتی که باید در انتخاب یک بروکر به آن‌ها دقت کنید

قیمت جدید طلا ۹ فروردین ۱۴۰۳

آزمون شیائومی برای شکست بازار پرترافیک خودرو

اقتصاد ایران برنامه‌ای برای ارتقای زیرساخت‌ها ندارد

پیش‌بینی وضعیت اقتصادی کشور در سال پیش‌رو

جنگ کوریدور‌ها در خاورمیانه

رقابت در صدر جدول لیگ یک جذاب‌تر شد

صمیمیت عجیب الناز شاکردوست و سروش صحت

فیلم/ کل کل امیرعلی نبویان و رامبد جوان سر سنگ کاغذ قیچی

فیلم/ رقص و آواز دختران در تلویزیون

وضعیت هواشناسی امروز

پیش‌بینی یک اقتصاددان از نرخ ارز در پایان سال ۱۴۰۳

مصرف بنزین دوباره اوج گرفت

آیا اسرائیل به قطع‌نامه آتش‌بس تن می‌دهد؟

چالش‌های بزرگ صداوسیما در جذب مخاطب

کاهش ۶ درصدی ماموریت‌های اورژانس در نوروز امسال

مشکلات اقتصاد ایران چیست؟

فیلم/ نیوشا ضیغمی: یک زلزله هشت ریشتری زندگی ام را ویران کرد

از دایی و فردوسی‌پور تا خنده‌های کفاشیان

پیش‌بینی‌ها برای جنگ روسیه و اوکراین

قیمت خودرو‌های سایپا + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو + جدول

قیمت سکه پارسیان + جدول

قیمت سکه و طلا + جدول

قیمت بیت کوین و رمزارز‌ها + جدول

قیمت دلار، یورو و سایر ارز‌ها + جدول

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

عمل بینی در سال ۱۴۰۳ چقدر آب می‌خورد؟

قیمت واقعی دلار ۸۰ و قیمت مداخله‌ای آن ۶۰ هزار تومان است/ اگر می‌خواهید به کشور زیان برسانید سلمنا؛ FATF تعطیل!

استوری احساسی یکتا ناصر بعد از پس گرفتن دخترش

نوسانات قیمت آهن در سال گذشته

عکس/ خوش گذرانی نرگس محمدی و فریبا نادری در کنار آبشار نیاگارا!

عکس قدی خانم بازیگر با ست قرمز و دست تتو شده

عکس/ بازیگر زن ۵۳ ساله و مردی که به آغوش کشید

علائم مهم این سرطان گوارشی شایع چیست؟

عکس/ استایل عجیب نیما شعبان‌نژاد با شلوارک