خشکسالی و چالشی به نام کولرآبی

اقتصاد۲۴- امسال یکی از خشک‌ترین سال‌های پنج دهه اخیر به گفته «رضا اردکانیان» وزیر نیرو رقم خورده است.

آمار‌های رسمی منتشر شده از سوی مراجع رسمی بیانگر آن است که میزان بارش‌هایی که از ابتدای سال آبی جاری (مهرماه ۱۳۹۹ تا انتهای شهریور۱۴۰۰) تا بیست و ششمین روز اردیبهشت ماه در کشور اتفاق افتاده نسبت به مدت مشابه پارسال با کاهش ۵۳ درصدی همراه شده است.

این کاهش بارش‌ها اثر مستقیم برروی موجودی آب مخازن سد‌ها گذاشته و حجم موجودی آن‌ها را به شدت کاهش داده و همین موضوع به نگرانی در باره نوع مصرف آب و نیز تامین آب در شرایطی که کشور درگیر با بیماری کرونا است دامن زده است.

چندی پیش معاون راهبری و نظارت بر بهره‌برداری آبفای کشور گفت: سال آبی جاری (مهرماه ۱۳۹۹ تا آخر شهریور۱۴۰۰) به دلیل کاهش بارش‌ها و شیوع گسترده بیماری کرونا سال سختی برای تامین آب است که صرفه‌جویی در مصرف را الزامی می‌کند.

بیشتر بخوانید: اسدبیگی در بحران آب کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه سهیم است/ به طرز مشکوکی بعد از خلع ید حق‌آبه را کم کردند

«حمیدرضا کشفی» با موضوع تنش آبی و بررسی شرایط تامین آب در تابستان ۱۴۰۰ افزود: امسال به طورمتوسط از ابتدای سال آبی جاری تاکنون حدود ۴۰درصد بارش‌ها در هم‌سنجی با پارسال با کاهش همراه بوده که در برخی نقاط وضعیت بارش‌ها وخیم‌تر بوده است.

وی ادامه‌داد: وضعیت بارش‌ها در حوضه آبریز شرق کشور نسبت به دوره درازمدت ۵۲ ساله حدود ۸۰درصد کاهش نشان می‌دهد، در حوضه آبریز فلات مرکزی که ۱۷ استان کشور را متاثر می‌سازد، این کاهش ۵۰ درصد و در حوضه خلیج فارس و دریای عمان ۴۱ درصد کاهش روی داده و کاهش بارش‌ها حتی حوضه آبریز دریای خزر را نیز شامل شده، به گونه‌ای که در این حوضه ۱۸درصد کاهش بارش اتفاق افتاده است.

معاون راهبری و نظارت بر بهره‌برداری آبفای کشور خاطرنشان‌کرد: کاهش بارش‌ها اثر خود را بر روی ورودی آب مخازن سد‌ها گذاشته و سبب کاهش حجم موجودی آب مخازن سد‌های کشور شده است به گونه‌ای که ۵۰درصد ورودی به سد‌ها نسبت به پارسال کاهش یافته است؛ به این معنی که ورودی آب به سد‌ها پارسال ۸۰ درصد بود که این میزان به ۵۰درصد کاهش پیدا کرده است.

کشفی ادامه‌داد: شرایط کاهش بارشی و کاهش حجم آب ورودی به سد‌ها در شرایطی است که هنوز به فصل گرمتر سال و افزایش بیشتر مصرف نرسیده ایم و نیز بیماری کرونا همچنان در کشور شیوع دارد.

تازه‌ترین گزارش شرکت آب و فاضلاب تهران نشان می‌دهد که میزان مصرف آب تهران در ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۰، سه میلیارد و ۲۸۱ میلیون لیتربوده که ۰/۹ درصد نسبت به پارسال افزایش یافته است.

این روند درحالی است که با روشن‌شدن کولر‌های آبی طی روز‌های اخیر به‌طور متوسط ۲۰۰ لیتر آب در شبانه‌روز بر مصرف هر خانوار افزوده شده است. این میزان از استاندارد مصرف روزانه یک فرد ایرانی بیش‌تر است، بنابراین می‌توان فرض کرد که هر خانوار در صورتی‌که از یک کولر آبی استفاده کند گویی یک نفر به سرانه مصرف افراد افزوده شده است.

کولر‌های آبی عمده‌ترین مصرف کننده آب

معاون راهبری و نظارت بر بهره‌برداری آبفای کشوردرباره مصرف آب در کولر‌های آبی، گفت: حدود ۱۶ میلیون کولر آبی اکنون در کشور درحال استفاده است و به‌طور متوسط حدود ۵۰۰ هزار دستگاه جدید به این تعداد افزوده می‌شود.

وی ادامه‌داد: در شهر یزد ۲۶۰ هزار کولر آبی در حال استفاده است و این عدد در کل استان ۴۰۰ هزار دستگاه است، براساس برآوردی که انجام شده در شهر یزد فقط به طور متوسط در هر کولر آبی حدود ۴۰ مترمکعب از زمان شروع استفاده از کولر تا پایان آن آب مصرف می‌شود.

کشفی افزود: به این ترتیب در استان یزد با وجود ۴۰۰ هزار کولر فعال، حدود ۱۶ میلیون مترمکعب آب تبخیر می‌شود که این امر در ۱۶۰ روز پیک مصرف شرب و بهداشت است و این موضوع را می‌توان در کل کشور تعمیم داد.

وی بر ضرورت بهینه سازی مصرف آب در کولر‌های آبی تاکید کرد و از تلاش برای واداشتن سازندگان این نوع کولر‌ها برای بهینه سازی آن‌ها خبر داد.

در تهران حدود سه میلیون کولر آبی وجود دارد که با چند راهکار ساده می‌توان میزان مصرف آب کولر‌ها را کاهش و از هدررفت آن جلوگیری کرد.

چنانچه کولر‌ها در معرض نور آفتاب قرار گیرند آب داخل آن‌ها با سرعت زیادی تبخیر می‌شود و در نتیجه مصرف آب‌آن‌ها افزایش می‌یابد این در حالی است که قرارگرفتن کولر‌ها در سایه و یا نصب سایه‌بان روی آنها، ضمن افزایش کارایی کولر و کاهش مصرف انرژی، از هدررفت آب ناشی از تبخیر نیز جلوگیری می‌کند.

نشتی کولر و تنظیم‌نبودن شناور آن‌ها نیز موجب هدررفت آب می‌شود. با کنترل شناور، شیلنگ، اتصالات و یا تعویض قطعات فرسوده آن در ابتدای فصل گرما از نشتی‌های احتمالی آب کولر جلوگیری خواهد شد.
ظرفیت هوادهی کولر باید با توجه به حجم فضایی که کولر باید خنک کند انتخاب شود.

بی توجهی به هدر رفت آب در کولر‌ها می‌تواند به بروز بحران بی آبی کمک کرده و از طرف دیگر وضعیت خشکسالی را در کشور عمیق ترکند.

یکی از اثر‌های بی توجهی به هدررفت آب در کولر‌ها افزایش تعداد شهر‌های تحت تنش آبی است و آنطور که حمیدرضا کشفی گفته، تنش آبی ا پیشی گرفتن مصرف آب نسبت به تامین است.

به گزارش ایرنا، شهر‌های کشور در تنش آبی به چهار دسته تقسیم شده اند که دسته نخست شهر‌های بدون مشکل هستند و از یک‌هزار و ۳۴۶ شهر کشور، یک‌هزار و ۶۴ شهر جزو این دسته به حساب می‌آیند.

دسته دوم شهر‌ها را دارای تنش خفیف و دسته سوم را با تنش بین ۱۰ تا ۲۰ درصدی و دسته چهارم را شهر‌های با تنش بالای ۲۰درصد هستند.

بیشترین تنش آبی در حوضه آبریز فلات مرکزی با حدود ۱۰۴ شهر و پس از آن حوضه آبریز خلیج فارس و دریای عمان با ۹۳ شهر است.