آیا می‌توان یک میلیون مسکن در سال ساخت؟

اقتصاد ۲۴- مریم فکری: بازار مسکن این روز‌ها حال خوشی ندارد؛ این موضوع را می‌توان از اعداد و ارقام منتشر شده درباره قیمت مسکن پیدا کرد. به گواه کارشناسان، عمده‌ترین دلیل بی‌حالی بازار، کمبود مسکن است؛ اگرچه از نقش دلالان در بازار مسکن نمی‌توان گذشت.

آخرین گزارش رسمی درباره قیمت مسکن نشان می‌دهد که در اردیبهشت‌ماه امسال متوسط قیمت خرید و فروش یک مترمربع زیربنای واحد مسکونی معامله شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی شهر تهران ۲۸.۸ میلیون تومان بوده است.

این در شرایطی است که براساس گزارش وزارت راه و شهرسازی، سهم مسکن در سبد هزینه خانوار شهری در سال ۹۲ معادل ۳۳.۲ درصد، در سال ۹۳ معادل ۳۳.۴ درصد، در سال ۹۴ معادل ۳۳.۷ درصد، در سال ۹۵ معادل ۳۴.۱ درصد، در سال ۹۶ معادل ۳۳درصد، در سال ۹۷ معادل ۳۳.۹ درصد و در سال ۹۸ معادل ۳۶.۴ درصد بوده است.

در این میان، طبق داده‌های به دست آمده از سرشماری سال ۹۵، ۲۴.۲ میلیون خانوار در کشور در ۲۲.۸ میلیون واحد مسکونی زندگی می‌کنند. به عبارت دیگر، در حال حاضر یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحد مسکونی در کشور کمبود داریم. این در حالی است که گزارش‌ها از وجود ۲.۵ میلیون واحد خالی در کشور خبر می‌دهد.

ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی چقدر اجرایی است؟

در چنین وضعیتی، ابراهیم رییسی، رییس دولت سیزدهم برای بهبود وضع بازار مسکن، وعده ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی طی ۴ سال را داده است. این در حالی است که بنا به گزارش‌ها در سال‌های اخیر تنها ۳۰۰ هزار واحد مسکونی در هر سال ساخته شده است. بر این اساس، این سوال مطرح است که این وعده تا چه اندازه قابلیت تحقق دارد و آیا مشکل بازار مسکن با ساخت یک میلیون واحد مسکونی حل خواهد شد؟

ایرج رهبر، رییس انجمن انبوه‌سازان استان تهران با امکان‌سنجی ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی در ۴ سال، گفت: ساخت یک میلیون واحد مسکونی در سال جزو طرح جامع مسکن است که از قبل هم بوده است. همچنین در مصوبه‌ای که در مجلس تصویب شده و شورای نگهبان باید آن را ابلاغ کند، تاکید شده که یک میلیون واحد مسکونی در سال باید ساخته شود و قوه‌مجریه این تکلیف را دارد.

وی با بیان این‌که هر رییس‌جمهوری می‌آمد، باید این قانون را اجرایی می‌کرد، افزود: حالا آقای رییسی ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی در ۴ سال را هم در شعار‌های انتخاباتی داشتند و در عین حال، بعدا در کنفرانس خبری خود اعلام کردند که اولویت‌شان مسکن است و یک میلیون واحد مسکونی باید در سال ساخته شود.

رییس انجمن انبوه‌سازان استان تهران با تاکید بر این‌که ساخت این تعداد واحد مسکونی باید مدیریت شود، تصریح کرد: ما تاکنون همیشه به بودجه دولت متکی بودیم و دولت برخلاف شعار‌هایی که داشت که تصدی‌گری به بخش خصوصی سپرده شده، اما عملا اتفاق دیگری افتاد.

رهبر متذکر شد: به نظر من اگر در حوزه مسکن به درستی عمل کنیم، اصلا نیازی به بودجه دولتی نیست. در حال حاضر بیش از ۳ هزار میلیارد تومان نقدینگی کشور اعلام شده است. این نقدینگی دست کیست؟ ما باید بخش خصوصی را با ترفند‌های انگیزشی و اعتمادسازی میان بخش خصوصی و دولت وارد حوزه ساخت‌وساز کنیم. البته بخش خصوصی نیازمند حمایت است و در کنار آن، دولت باید زیرساخت‌ها را فراهم کند تا واحد‌های مسکونی بدون امکانات زیرساختی نباشد.

وی با بیان این‌که در حوزه ساخت‌وساز باید مدیریت درستی داشته باشیم، گفت: کشور‌های پیشرفته هم همین کار را می‌کنند؛ به طوری که اتوبان هزار کیلومتری را فقط بخش خصوصی می‌سازد.

بیشتر بخوانید: زندگی در قوطی کبریت‌ها

رهبر افزود: یکی از مشکلاتی که ما الان داریم و چوب عدم ورود بخش خصوصی را می‌خوریم، اعتماد است که وجود نداشته است. اما اگر دولت بتواند اعتماد را به وجود آورد و بخش خصوصی با رغبت و انگیزه وارد کار شود و در عین حال، سرمایه‌گذار خارجی هم جذب شود، می‌توانیم کار را عملیاتی کنیم.

زمین برای ساخت یک میلیون مسکن وجود دارد؟

رییس انجمن انبوه‌سازان استان تهران در پاسخ به این پرسش که آیا این میزان زمین برای ساخت یک میلیون واحد مسکونی وجود دارد یا این‌که همچون برخی واحد‌های مسکونی‌مهر باید با فاصله بسیار از شهر‌ها این واحد‌ها ساخته شود؟ عنوان کرد: در حال حاضر ما باید امکانات زیرساختی را فراهم کنیم. شهرک‌های اقماری کوچک می‌توان داشت که در تمام دنیا هم این کار را می‌کنند تا با رفت‌وآمد مناسب و سهل و آسان بتوان دسترسی به شهر‌ها داشت.

رهبر افزود: از سوی دیگر، روی بافت‌های فرسوده هم بعضی‌ها برنامه دارند. البته بافت‌های فرسوده شرایط خاص خود را دارد، چون آن‌جا مالکیت دارد و یا مالکیت آن‌ها باید خریده شود و یا مشارکت اتفاق بیفتد. اما این موضوع زمان‌بر است و باید مدیریت خاصی داشته باشیم تا برنامه احیای بافت‌های فرسوده پیاده‌سازی شود.

سالانه ۳۰۰ هزار واحد مسکونی می‌ساختیم

وی با بیان این‌که در حال حاضر سالانه حدود ۳۰۰ هزار واحد مسکونی ساخته می‌شود، گفت: در ۷، ۸ سال اخیر ۳۰۰ هزار واحد مسکونی ساخته شده؛ این در حالی است که در گذشته ۷۰۰ هزار واحد مسکونی هم ساخته شده است.

رییس انجمن انبوه‌سازان استان تهران با اشاره به قیمت ساخت مسکن افزود: ما با ۳۰۰ هزار تومان هم ساخت هر مترمربع مسکن‌مهر را شروع کردیم، اما هم‌اکنون به طور متوسط برای ساخت مسکن ۵ میلیون تومان باید در نظر گرفته شود.

مشکل بازار مسکن حل می‌شود؟

رهبر در پاسخ به این پرسش که آیا ساخت یک میلیون واحد مسکونی در سال، مشکلی از بازار مسکن حل می‌کند؟ تصریح کرد: مشکل مسکن فقط در بخش مسکن نیست. ما باید چند وزارتخانه را در یک قالب هماهنگ ببینیم. ما اگر آمایش سرزمین را نبینیم و اجازه دهیم مهاجرت از شهر‌ها و روستا‌ها به شهر‌های بزرگ به دلیل امرار معاش و گرفتن شغل و زندگی بهتر به وجود آید، به طور طبیعی تراکم جمعیت در یک نقطه به وجود می‌آید و نقطه دیگر که راحت‌تر می‌توانستیم مسکن تهیه کنیم، خالی از جمعیت می‌شود.

وی با بیان این‌که آمایش سرزمین را باید طراحی کنیم، عنوان کرد: وزارتخانه‌هایی که دست‌اندرکار هستند مثل وزارت جهادکشاورزی، وزارت صمت و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی باید با یکدیگر هماهنگ شوند که شغل به وجود آورند تا دیگر نیازی نباشد افراد از شهر‌های کوچک و روستا‌ها با شهر‌های بزرگ مهاجرت کند.

رییس انجمن انبوه‌سازان استان تهران متذکر شد: در این شرایط می‌توان نیاز مسکن را برنامه‌ریزی کرد؛ چراکه در شهر‌های کوچک راحت‌تر می‌توان زمین تهیه کرد یا ساخت‌وساز راحت‌تر اتفاق می‌افتد.

چقدر مسکن می‌خواهیم؟

رهبر با اشاره به نیاز واقعی مسکن در کشور، گفت: ما یک انباشت تقاضا برای مسکن داریم. در عین حال، گفته می‌شود که ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد خالی در کشور وجود دارد. این در شرایطی است که این تعداد واحد خالی هماهنگ با نیاز مردم نیست؛ چراکه ما برای اقشار متوسط و ضعیف جامعه می‌خواهیم مسکن تامین کنیم، اما در ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحدی که گفته می‌شود خالی است، مسکن لوکس، ویلایی، زیارتی، بافت فرسوده و خانه دوم هست.

وی با بیان این‌که ما در ۸ سال گذشته به طور متوسط سالانه ۳۰۰ هزار واحد مسکن ساختیم و این یعنی ۷۰۰ هزار واحد در سال کم ساخته شده است، عنوان کرد: به این ترتیب حدود ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد مسکن انباشت تقاضا وجود دارد و سالانه یک میلیون واحد مسکونی هم باید ساخته شود.

رییس انجمن انبوه‌سازان استان تهران تصریح کرد: بر این اساس، با توجه به این عدد باید سالانه بیش از یک  میلیون واحد مسکونی ساخته شود تا مشکل کمبود مسکن جبران شود.