تولید نفت ایران در سقف دو ساله

اقتصاد۲۴- براساس گزارش ماهانه اوپک تولید نفت ایران به بالاترین سطح از سال ۲۰۱۹ تا ژوئن ۲۰۲۱ رسیده؛ دو میلون و ۴۷۰ هزار بشکه در روز که افزایشی ۳۳ هزار بشکه‌ای طی ماه‌های مه تا ژوئن را نشان می‌دهد. اگرچه تحریم‌ها اجازه ورود نفت کشور به بازار را نمی‌دهد. اما رقم نفت تولیدی کشور نشان می‌دهد که با برداشته شدن تحریم‌ها، همزمان با افزایش تولید می‌توان نفت بیشتری نیز به بازار عرضه کرد. گزارش ماهانه اوپک نکته دیگری را نیز نشان می‌دهد و آن کاهش تولید نفت عراق آن هم در بحبوحه جنگ‌های داخلی و فسخ قرارداد با برخی شرکت‌های بین‌المللی است. با استناد به اعداد و ارقام ارایه‌شده، تولید نفت اوپک از سال ۲۰۱۹ تا ژوئن سال جاری میلادی حدود ۳ میلیون و ۳۳۰ هزار بشکه برای تقویت قیمت‌ها و کاهش اثرات مخرب کرونا بر نرخ نفت، کاهش یافته است. اگرچه این کارتل نفتی پیش‌بینی کرده در نیمه نخست سال آینده میلادی روند تقاضا به روزانه ۱۰۰ میلیون بشکه نزدیک می‌شود و در نیمه دوم ۲۰۲۲ نیز مرز ۱۰۰ میلیون بشکه در روز را رد می‌کند، این آمار‌ها امیدوار‌کننده و نشان‌دهنده عبور جهان از بحران کروناست، اما همان اعداد و ارقام سال ۲۰۱۸ است.

اوپک، تاثیرگذارتر از همیشه

بر اساس گزارش ماهانه اوپک که به تولید نفت در ماه گذشته میلادی می‌پردازد، تولید نفت این کارتل نفتی از ۲۵ میلیون و ۹۲ هزار بشکه در آوریل سال جاری به ۲۶ میلیون و ۳۴ هزار بشکه در ژوئن رسیده است. اگرچه قرار بود در نشست هفته گذشته این گروه، توافقی برای افزایش تولید صورت بگیرد که به دلیل اختلاف میان عربستان و امارات تاکنون نتیجه‌ای حاصل نشده است. در این راستا آژانس بین‌المللی انرژی هشدار داد که «اگر کشور‌های عضو سازمان کشور‌های صادرکننده نفت اوپک و متحدانش به بن‌بست مذاکرات پایان ندهند و تولید این ائتلاف افزایش نیابد، بازار‌های جهانی نفت با کمبود شدیدتر عرضه روبرو می‌شوند.» اختلاف میان عربستان و امارات بر سر میزان افزایش تولید باعث شد که سرنوشت توافق افزایش تولید در هاله‌ای از ابهام قرار گیرد. به نظر می‌رسد سرعت گرفتن روند واکسیناسیون در کشور‌های توسعه‌یافته از یک سو و افزایش درخواست برای سفر‌های جاده‌ای و هوایی پس از یک سال و نیم جنگ با کرونا از سوی دیگر باعث شده که تقاضا برای سوخت افزایش یابد که این امر می‌تواند در شرایط کاهش عرضه، به جنگ قیمتی بیشتری بینجامد و مشتری‌های اصلی کشور‌های تولیدکننده را با چالش قیمتی مواجه کند. مهم‌ترین منتقد سیاست فعلی اوپک برای جلوگیری از افزایش شدید تولید و عرضه نفت نیز هند است. هفته ابتدایی تیرماه و پیش از نشست اوپک دارمندرا پرادهان، وزیر نفت هند در دیدار آنلاین با محمد بارکیندو، دبیرکل اوپک نگرانی‌های کشورش نسبت به افزایش قیمت‌های نفت و افزوده شدن به فشار‌های تورمی را مطرح کرد و خواستار کاهش محدودیت عرضه نفت شد که البته تا به امروز به دلیل عدم توافق امارات و عربستان نسبت به آن توجهی نشده است. کارشناسان بر این باورند که در صورت عدم تصویب افزایش تولید، قیمت‌های نفت در بازه ۷۵ دلار باقی می‌ماند که این امر می‌تواند فشار تورمی بر کشور‌ها ایجاد کند. اگرچه این نگرانی در امریکا شاید کمتر باشد. چرا که با هر تغییری در قیمت، عرضه نفت شیل امریکا می‌تواند تغییر کند که در این صورت افزایش عرضه یکی از گزینه‌ها خواهد بود. البته که اویل پرایس بر این باور است که «قیمت‌های فعلی نفت برای اقتصاد‌های توسعه‌یافته مانعی برای روند احیای رشد اقتصادی پسا کرونایی این کشور‌ها نخواهد بود.»

بیشتر بخوانید:  سرنوشت توافق کاهش تولید نفت چه می‌شود؟

تولید نفت کشور‌ها افزایش یافت

با استناد به داده‌های ماهانه اوپک و با وجود افزایش تولید در ماه ژوئن سال جاری، تولید نفت اوپک بیش از سه میلیون و ۳۳۰ هزار بشکه تا روز‌های پیش از کرونا فاصله دارد. از سه‌ماهه چهارم سال ۲۰۲۰ تا سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۱ تولید نفت این کارتل ۵۸۴ هزار بشکه بالا رفته که با وجود افزایش کم‌رمق، می‌تواند نشانه‌ای مبنی بر بازگشت روند تولید نفت به شرایط عادی باشد. بیشترین تولید نفت در دستان عربستان با ۸ میلیون و ۹۰۶ هزار بشکه است. اگرچه عربستان با تولید نفت پیش از شیوع کرونا فاصله‌ای حدودا ۸۰۰ هزار بشکه‌ای دارد. گزارش‌ها گویای این است که عراق با تولید سه میلیون و ۹۳۸ هزار بشکه در رده دوم بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت اوپک قرار دارد.

افزایش توان تولید ایران

گزارش اوپک نشان می‌دهد که تولید نفت ایران از پایان سال ۲۰۲۰ تا سه ماهه دوم سال ۲۰۲۱ افزایشی ۴۵۵ هزار بشکه‌ای داشته و از یک میلیون و ۹۸۸ هزار بشکه به ۲ میلیون و ۴۴۳ هزار بشکه در روز رسیده است. اگرچه در سه‌ماهه چهارم سال گذشته میلادی تولید به بیش از دو میلیون بشکه در روز رسید و روند افزایش تولید نیز تا سه ماهه دوم سال جاری میلادی ادامه داشت. به نظر می‌رسد روی کار آمدن بایدن و تمایل او به گفتگو‌هایی پیرامون احیای برجام بر این افزایش تولید نقش داشته باشد. در این راستا قیمت نفت سنگین کشور در ماه ژوئن به ۷۱ دلار و ۶۸ سنت در هر بشکه رسید. این درحالی است که نفت سنگین ایران در ماه مه (اردیبهشت و خرداد) با قیمت ۶۶ دلار و ۷۲ سنت عرضه شده بود. مقایسه اعداد نشان می‌دهد که از ماه مه تا ژوئن قیمت هر بشکه نفت ایران حدود ۵ دلار افزایش داشته است.

پیش‌بینی افزایش تقاضا

در بخش دیگری از گزارش ماهانه اوپک، افزایش تقاضا برای نفت در نیمه دوم سال جاری میلادی، به عنوان مهم‌ترین اتفاق سال ۲۰۲۱ همزمان با کاهش شیوع کرونا عنوان شده است. این کارتل نفتی میزان تقاضای جهانی برای نفت در سال ۲۰۲۱ را ۹۶.۵۸ میلیون بشکه در روز پیش‌بینی کرد که ۵ میلیون و ۹۵۰ هزار بشکه در روز افزایش را در مقایسه با سال ۲۰۲۰ نشان می‌دهد. همچنین اوپک در نخستین برآورد خود برای سال ۲۰۲۲ پیش‌بینی کرد روند رشد تقاضا ادامه پیدا کرده و حدود ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت در روز افزایش می‌یابد و انتظار می‌رود تقاضای نفت در سال آتی میلادی به حدود ۱۰۰ میلیون بشکه در روز رسیده و در نیمه دوم سال ۲۰۲۲ از مرز ۱۰۰ میلیون بشکه نیز در روز عبور می‌کند و به سال ۲۰۱۸ و پیش از شیوع کرونا نزدیک‌تر می‌شود.