تاریخ انتشار: ۱۳:۴۴ - ۲۹ مرداد ۱۴۰۰

پیامد‌های مختلف تاخیر در مذاکرات وین برای ایران

به نظر می‌رسد توقف و تعلل در احیای برجام، نه تنها موفقیت و رفع تحریم جدیدی را نصیب ایران نمی‌کند، بلکه اندک شانس باقی‌مانده این کشور جهت بهره‌مندی از منافع رفع تحریم را نیز کاهش خواهد داد.

پیامد‌های مختلف تاخیر در مذاکرات وین برای ایران

اقتصاد ۲۴-ایران به کشور‌های ۵+۱ اطلاع داد که تا زمان استقرار دولت سیزدهم این کشور، دور بعدی مذاکرات هسته‌ای در وین شروع نخواهد شد. این در حالی است که قرار بود دور هفتم این مذاکرات دو ماه پیش به نتیجه برسد و توافقنامه وین جهت احیای برجام، نهایی شود. انتخابات ریاست‌جمهوری و تغییر افراد تاثیرگذار در حوزه سیاست خارجی ایران، یکی از عوامل مهم تاخیر در دور نهایی مذاکرات وین است. تفکر این جریان، مبتنی بر «مقاومت حداکثری» در برابر «فشار حداکثری» است.

این طیف جدید معتقد است که ایران نسبت به زمان امضای برجام (۲۰۱۵)، ابزار بیشتر و بهتری جهت چانه‌زنی با غرب دارد و هرگونه تاخیر در توافق، به نفع این کشور و به زیان کشور‌های غربی و آمریکا است. از دیدگاه آنها، افزایش سطح کمی و کیفی غنی‌سازی اورانیوم تا ۶۰ درصد، راه‌اندازی سانتریفوژ‌های پیشرفته نسل ۹، عدم دستیابی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به دوربین‌های مستقر در مراکز هسته‌ای و از همه مهم‌تر، تهیه اورانیوم فلزی، ابزار‌هایی هستند که به راحتی می‌توان با آن‌ها امتیازات بیشتری از آمریکا گرفت. علاوه بر این، مجموعه‌ای از اتفاقات بین‌المللی مانند رفع تنش با امارات متحده و عربستان سعودی، پرونده یمن، سند همکاری ۲۵ ساله با چین کارت‌های دیپلماتیکی هستند که می‌توانند به‌عنوان ابزار کمکی در امتیازگیری از غرب مورد استفاده قرار گیرد.


بیستر بخوانید: آمریکا در صورت شکست در احیای توافق با ایران به گزینه‌های ذخیره روی می‌آورد


شروط تیم جدید سیاست خارجی ایران، ظاهرا رفع تمامی تحریم‌های احیاشده پس از خروج آمریکا از برجام، لغو تمامی تحریم‌های غیرهسته‌ای مخل در اجرای این توافق و حتی لغو برخی تحریم‌های حقوق بشری و تروریستی (مانند رفع تحریم بیت رهبری، سپاه و نهاد‌های انقلابی) است. درحالیکه آمریکا در خصوص رفع تحریم‌های برجامی اراده کافی را نشان داده، با تعلیق بخشی از تحریم‌های غیرهسته‌ای مخل برجام موافقت کرده و لغو یا حتی تعلیق تحریم‌های حقوق بشری و تروریستی غیرهسته‌ای را در شرایط فعلی غیرقابل مذاکره می‌داند.

این تضاد منافع و دیدگاه‌ها باعث شده است که فعلا چشم‌اندازی جهت شروع یا نتیجه‌گیری مذاکرات متصور نباشد. اما برعکس تصور دیپلمات‌های داخلی، این تاخیر در احیای برجام به نفع ایران نیست. البته طی ماه‌های آتی اتفاقاتی رخ خواهد که ممکن است مخل اجرای برجام و یا حتی باعث تشدید فشار بر ایران شود.

در همین راستا، شهریورماه جاری، نشست شورای حکام سازمان بین‌المللی انرژی اتمی برگزار خواهد شد. یکی از مواردی که در این نشست در دستور کار قرار دارد، تولید اورانیوم فلزی در ایران است. ایران، مدعی استفاده صلح آمیز از اورانیوم فلزی جهت تولید سوخت نسل جدید رآکتور تهران است، اما غرب و اروپایی‌ها به شدت به کاربرد دوگانه این ماده حساسیت دارند. پیش از این، در اسفندماه گذشته نیز که ایران تولید اورانیوم فلزی را آغاز کرد، تئوریکای اروپایی، پیش‌نویس قطعنامه شورای حکام در محکومیت اقدام این کشور را تهیه کرده بودند که با دستور حسن روحانی مبنی بر توقف تولید اورانیوم فلزی، تصویب قطعنامه نیز متوقف شد.

امروز، اما وضعیت قدری متفاوت است و ایران، دسترسی‌های فراپادمانی و حتی پادمانی آژانس انرژی اتمی را را نیز متوقف کرده است. نقطه گریز هسته‌ای ایران به یک ماه رسیده، دسترسی‌ها محدود شده و تولید اورانیوم فلزی را نیز آغاز کرده، احتمال تصویب قطعنامه شورای حکام و ارسال مجدد پرونده این کشور به شورای امنیت سازمان ملل نیز بسیار زیاد است. در چنین شرایطی، امکان اجماع مجدد جهانی علیه ایران و بازگشت قطعنامه‌های فصل هفتمی سازمان ملل افزایش می‌یابد.


بیشتر بخوانید: سناریو‌های تنبیه‌ای آماده است


دولت جو بایدن برای تحت فشار قراردادن ایران نیز ابزار‌های متنوعی در اختیار دارد. از زمان به قدرت رسیدن وی، برخی تصمیمات سختگیرانه دولت دونالد ترامپ کنار گذاشته شده است. خرید نفت چین از ایران طی شش ماه اخیر رشد قابل توجهی داشته است. با وجود آنکه تحریم نفتی ایران توسط آمریکا رسما لغو نشده، ولی در دولت بایدن سختگیری‌های سابق وجود ندارد و دولت آمریکا گویی در این زمینه چشم‌پوشی کرده است. با این وجود، به نظر می‌رسد دولت بایدن در حال بررسی تشدید نظارت و فشار بر چین جهت کاهش خرید نفت از ایران در صورت شکست مذاکرات وین است. این اقدام می‌تواند ماه‌های ابتدایی دولت رئیسی را به شدت تحت‌الشعاع قرار داده و ایران را با تورم و کمبود منابع ارزی شدید مواجه کند.

درصورت اطاله مذاکرات وین، تا پایان سال جاری میلادی، تمایل دولت بایدن به تمرکز بر مذاکرات وین کاهش خواهد یافت. براساس وعده بایدن طرح دو هزار میلیارد دلاری «زیرساخت‌های اجتماعی» جهت نوسازی زیرساخت‌های اقتصادی و اجتماعی آمریکا قرار است به کنگره این کشور ارائه شود. این طرح که برای بایدن و کشور آمریکا بسیار مهم است نیاز به رای تک‌تک نمایندگان کنگره، به‌ویژه آرای سناتور‌ها دارد. با توجه به ترکیب دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان در سنا و عدم برتری هیچکدام از دو حزب در این مجلس، دولت بایدن علاقه‌ای به ایجاد تنش با سناتور‌ها ندارد. حتی رئیس اکثریت دموکرات‌ها در سنا (چاک شومر) و رئیس دموکرات کمیته روابط خارجی سنای آمریکا (باب منندز) نیز از مخالفان جدی برجام بوده و هستند. در شرایطی که بایدن نیازمند احیای اقتصاد داخلی است، اطاله مذاکرات وین، این ریسک را در پی دارد که دولت آمریکا بجای تمرکز بر جلب نظر سنا برای احیای برجام، تلاش خود را بر جلب نظر آن‌ها بر طرح «زیرساخت‌های اجتماعی» متمرکز کند.

تاخیر در مذاکرات وین می‌تواند مخالفان داخلی و خارجی آن را نیز فعال‌تر کند. اسرائیل و عربستان سعودی که تاکنون از عدم احیای برجام ناامید شده بودند می‌توانند دوباره لابی‌های خود را فعال کنند. درصورت گسترش سطح کمی و کیفی غنی‌سازی اورانیوم حتی احتمال مداخله نظامی اسرائیل نیز بعید نیست. مذاکرات ریاض-تهران و ایران و امارات متحده عربی نیز که پس از امیدواری احیای برجام شروع شده بود؛ ممکن است متوقف و فعالیت‌های تخریبی رسانه‌ای منطقه‌ای این کشور‌ها علیه ایران مضاعف شود.

از آن طرف، با توجه به نزدیکی شروع کارزار انتخابات سنا در سال ۲۰۲۰ از چند ماه دیگر، لابی‌های مخالف ایران، مانند گروه اتحاد علیه ایران هسته‌ای، می‌توانند نقش فعال‌تری در تشدید فضای حاکم در آمریکا علیه برجام ایجاد کنند. حتی درصورت احیای برجام، همین تاخیر و تغییر ریل سیاست خارجی در داخل ایران، انرژی جدیدی به لابی‌های فعال علیه این کشور می‌دهد تا در روند اجرای برجام تاثیرگذار باشند. رد پیشنهادات آمریکا به ایران، درخواست لغو تحریم‌های کنگره مانند «کاتسا» و تاخیر در بازگشت به تعهدات هسته‌ای می‌تواند بخشی از سناتور‌ها و افراد ذی‌نفوذ در سیاست خارجی آمریکا که در حال حاضر سیاست خنثی در برابر برجام دارند را به سمت واکنش‌های منفی سوق دهد.

انتخابات سنای آمریکا آبان ماه سال آینده برگزار خواهد شد و با توجه به ترکیب فعلی سنا، حتی تغییر یک کرسی در ترکیب این مجلس می‌توان دولت ایالات متحده در اجرای برجام را محدود کند. یارگیری از کاندیدای سنای آمریکا از اکنون در دستور کار لابی‌های ضد هسته‌ای ایران است و هر روز تاخیر بیشتر در احیای برجام فضای فعالیت این لابی‌ها را افزایش می‌دهد.

در همسایگی ایران، حوادث اخیر افغانستان نیز می‌تواند یکی از ابزار‌های فشار به تهران باشد. وجود یک نیروی نظامی تهاجمی و تروریستی در همسایگی ایران دو خط بالقوه دارد؛ اول اینکه ریسک سرمایه‌گذاری خارجی در ایران را افزایش می‌دهد، ثانیا، تهدیدات امنیتی در مرز‌ها و حتی داخل ایران را مضاعف می‌کند و فرصت بهره‌برداری از برجام را کاهش می‌دهد. اقتدار طالبان همچنین می‌تواند به عنوان کارت مذاکره‌ای برای طرف غربی در احیا و اجرای برجام باشد.

اوضاع عراق و سوریه نیز چندان باب میل ایران نیست. حمله چندباره آمریکا به اهداف گروه‌های نزدیک به ایران و پاسخ متقابل آنها، وضعیت مناسبی جهت احیای برجام به وجود نمی‌آورد. کشته و حتی مصدومیت یک سرباز یا دیپلمات آمریکایی در جریان این درگیری‌های نظامی می‌تواند جو سنگینی در این کشور علیه ایران ایجاد کند و حتی احیای برجام را به کلی به فراموشی بسپارد. در بنابراین توقف و تعلل در احیای برجام، نه تنها موفقیت و رفع تحریم جدیدی را نصیب ایران نمی‌کند، بلکه اندک شانس باقیمانده ایران جهت بهره‌مندی از منافع رفع تحریم را نیز به شدت کاهش خواهد داد.

آناتولی

ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت روز روغن خوراکی + جدول

قیمت انواع گوشی موبایل سامسونگ، شیائومی و نوکیا + جدول

قیمت انواع لپ تاپ لنوو + جدول

قیمت سکه و طلا امروز چهارشنبه ۱ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

قیمت انواع لپ تاپ ایسر امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز سه‌شنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز سه‌شنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز سه‌شنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ لباس اجق وجق بهاره رهنما در دیدار با جاری سابقش

عکس/ زنان اصفهانی ۵۸ سال پیش در حال شستن لباس در زاینده رود

عکس/ تیپ دیده نشده محمدرضا شریفی نیا در ۲۵ سالگی با انگشترای عجیب

عکس/ تاج پرنسسی همسر دوم معین در مراسم عروسیشان

تصاویر تکان دهنده از بازداشت قاتلان دانشجوی دانشگاه تهران

عکس/ چهره بامزه علی دایی ۲۳ سال پیش با لباس سربازی

عکس/ پوستر AFC برای بازی بین استقلال و الریان

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

خواص شگفت انگیز رزماری برای لاغری

هشدار فدراسیون کوهنوردی: از ۲ تا ۸ اسفند کوه نروید

آتش استیضاح زیر پای وزیر اقتصاد

اجساد ‌ ۴ اسیر اسراییلی فردا تحویل داده می‌شود

زلنسکی: ترامپ در دام اطلاعات نادرست گرفتار شده است

یک داور در باشگاه پرسپولیس مدیر شد

فیلم/ فیلمی کم‌تر دیده‌شده از تبدیل سفارت اسرائیل به فلسطین

شوک شبانه به استقلال

نقش بختیاری‌زاده در صعود استقلال

رهبر انقلاب: منتظر اقدام قطر برای بازگرداندن مطالبات ایران هستیم

فیلم/ توضیحات فعال سیاسی آمریکایی در مورد چگونگی شهادت سیدحسن نصرالله

محمد حبیبی آزاد شد

منوچهر والی‌زاده صدای جاودان دوبله ایران کیست؟

عکس/ محمدرضا زنوزی در جلسه با مسعود پزشکیان

بیانیه قطر درباره دیدار امیر این کشور با رهبر انقلاب و رئیس‌جمهور

میزان واردات بنزین امسال به سه میلیارد دلار می‌رسد

فیلم/ واکنش عابدینی به طولانی‌شدن ساخت ماکت ساختمان فدراسیون

عدد سبد معیشت مشخص شد

فیلم/ نشست خبری امیر قطر با پزشکیان

فیلم/ قدردانی وزیر علوم از صاحب سوپرمارکت اطراف دانشگاه شریف

بازگشت کریستیانو رونالدو در آستانه دیدار با استقلال + عکس

اعلام محدودیت ترافیکی جاده‌ای تا چهارم اسفند

علی پروین از خودش رفع اتهام کرد

روزنامه اصولگرا: می‌خواهند با پروژه قتل یک دانشجو، ناآرامی خیابانی را شروع کنند

جویباری: منتظر جواب ماتزاری هستیم

سیدمحمد خاتمی یک پیام صادر کرد

سازمان لیگ برای تعویق دربی همراهی کند

نخستین عکس از دیدار امیر قطر با رهبر انقلاب

قدردانی پزشکیان از تلاش امیر قطر برای برقراری آتش بس در غزه

استراتژی ما، هوشمندسازی فرآیند‌ها و خلق ارزش بر مبنای تحلیل نیاز‌های مشتریان است

ورود برنج ۴۸ هزار تومانی به بازار

همدلی قوا باعث خروج از مشکلات اقتصادی کشور می‌شود/ اقدامات مهم غیرتورمی برای رسیدن به رشد اقتصادی

عزم جدی برای تأمین مالی رشد اقتصادی/ تأمین حدود ۸۰ درصد بودجه دولت از سوی وزارت اقتصاد

لزوم حمایت سازمان پدافند غیرعامل کشور برای مدیریت پیشگیری و توسعه زیرساخت‌های کیش

آمار عجیب از شمار مرگ‌و میر‌های جاده‌ای در ایران

بانک صادرات ایران برترین غرفه اولین نمایشگاه دستاورد‌ها و توانمندی‌های حراست

ادارات این استان تا آخر سال پنج‌شنبه‌ها تعطیل شد

حمایت بانک رفاه کارگران از واحد‌های فعال در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی

پزشکیان: قطر جایگاه ویژه‌ای در ایران دارد

شخصی‌سازی بیمه‌نامه‌ها و توسعه خدمات آنلاین چشم‌انداز آینده بیمه نوین

عملکرد مناسب و قابل دفاع شرکت سرمایه‌گذاری دستاورد دی

پاپ فرانسیس رهبر کلیسای کاتولیک کیست؟ / از نگرش‌های نوین در دنیای معاصر تا ترویج هم‌زیستی میان ادیان

60 هزار فروشنده در پیندو تا نیمه بهمن 1403

قیمت حبوبات افزایش یافت

فیلم/ امیر قطر: ما تاکید کردیم که بهترین راه برای حل نزاع‌هایی که در منطقه وجود دارد گفت‌و‌گو‌های سازنده است

اینفوگرافی/ ترفندهای خانه‌تکانی سریع و آسان برای عید

اروپا و خاورمیانه در برابر دو انتخاب

اولین واکنش بازار به استیضاح همتی در بحبوحه فشار‌های خارجی

سالمندان از چه رفتار‌هایی بدشان می‌آید؟

فیلم/ جزئیات کالابرگ قبل از عید از زبان عضو کمیسیون اجتماعی