تاریخ انتشار: ۰۹:۲۸ - ۲۰ فروردين ۱۳۹۸

قیمت‌گذاری و «ظرفیت نظارتی»

دکتر حمید قنبری*
حمید قنبری
اقتصاد24 - کسانی که معتقدند می‌توانند کالاها را قیمت‌گذاری کنند و بر آن قیمت‌گذاری نظارت کنند، فارغ از منطق اقتصادی و به فرض محال که این نظارت در مدیریت قیمت‌ها اثربخش است، یک مساله مهم در حوزه اجرایی را در نظر نمی‌گیرند و آن مساله مهم چیزی نیست جز «ظرفیت نظارتی.» مقصود از ظرفیت نظارتی هم به ساده‌ترین بیان این است که ظرفیت دولت برای نظارت بر دستگاه‌ها چقدر است؟

یا به عبارت دیگر، دولت باید محاسبه کند که چه میزان امکانات نظارتی دارد؟ چند بازرس دارد؟‌ این بازرس‌ها چند ساعت وقت مفید دارند و بر چند بنگاه یا دستگاه اداری می‌توانند نظارت کنند. نه فقط دولت، بلکه قوه‌قضائیه هم باید محاسبه مشابهی انجام دهد. باید محاسبه کند که چند شعبه دادگاه دارد؟ چند قاضی دارد؟ و این قضات، چه میزان وقت مفید برای رسیدگی به پرونده‌ها دارند. هر نوع قیمت‌گذاری و امری نظیر آن که نیاز به نظارت دارد، باید در چارچوب ظرفیت نظارتی تعریف شود. به‌عنوان مثال، اگر دولت به این نتیجه برسد که در مجموع، یک میلیون نفر-ساعت ظرفیت نظارتی دارد، باید این ظرفیت ‌قیمت‌گذاری خود را محدود به موارد و اموری کند که نظارت بر آنها مجموعا از یک میلیون نفر - ساعت فراتر نرود. در غیر این صورت، توان برخورد با تخلفات را نخواهد داشت و همین امر، باعث می‌شود که هم تخلفات، بدون پاسخ بمانند و هم اعتبار دولت در نظر مردم از بین برود؛ چراکه دولتی که توانایی نظارت بر اجرای احکام و دستوراتش را ندارد، در چشم مردم هم اعتباری نخواهد داشت و دولتی بی‌کفایت و بی‌تدبیر جلوه خواهد کرد. در چنین شرایطی، تهدیدات دولت به برخورد با خاطیان هم جدی گرفته نخواهد شد و روزبه‌روز از اعتبار دولت، کاسته خواهد شد.

این قاعده، نه فقط در مورد دولت، بلکه در مورد دستگاه قضایی و مساله جرائم و مجازات‌ها نیز صادق است. پیش از آنکه اقدام به جرم‌انگاری عملی و افزودن آن به فهرست عناوین مجرمانه شود، لازم است مشخص شود که دستگاه قضایی چه میزان ظرفیت دارد؟ اگر برای آن عمل،‌ مجازات حبس در نظر گرفته می‌شود، چه میزان فضا برای زندان‌ها در نظر گرفته شده است؟ و قس علی هذا. اگر این قاعده رعایت نشود، دستگاه قضایی نیز با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو خواهد شد. صدها سال پیش، سزار بکاریا، دانشمند حقوق کیفری در رساله جرائم و مجازات‌ها نوشت که آنچه باعث می‌شود مردم از قوانین و مقررات کیفری اطاعت کنند، حتمیت مجازات‌هاست، نه شدت مجازات‌ها. به عبارت دیگر، دولت نمی‌تواند کمبود «ظرفیت نظارتی» را با شدت مجازات جبران کند و این‌گونه نیست که دولت بتواند با مجازات‌های سنگینی که دستگاه قضایی اجرا می‌کند، بنگاه‌های اقتصادی را مجبور به رعایت موازینی که وضع می‌کند، از جمله قیمت‌گذاری‌های دستوری کند، بلکه بنگاه‌های اقتصادی فقط و فقط در صورتی موازین وضع شده از سوی دولت را اجرا می‌کنند که احتمال بالایی وجود داشته باشد که در صورت عدم رعایت این موازین، در تور نظارت دولتی بیفتند.

با این مقدمه، جای این پرسش مطرح است که دولت واقعا چه میزان ظرفیت نظارتی دارد که این‌قدر اصرار به قیمت‌گذاری دارد؟ قیمت‌گذاری ارز، قیمت‌گذاری خودرو، قیمت‌گذاری کالاهای اساسی، قیمت‌گذاری دارو، قیمت‌گذاری برخی از کالاها و اقلام غیراساسی مانند تلفن همراه، لوازم کامپیوتری و... آیا واقعا دولت ایران تا این حد بازرس، شعبه تعزیرات و ناظر دارد که بتواند بر همه این قیمت‌گذاری‌ها نظارت کند و خاطیان را مجازات کند؟آیا بهتر نیست نظارت به‌جای قیمت‌گذاری بر امور مهم‌تری که می‌تواند عامل نوسانات و تخلفات باشد، متمرکز شود؟این پرسش، یک پرسش نظری نیست که صرفا در این یادداشت یا برای تفنن مطرح شده باشد؛ مردم و بازیگران بازار هنگامی که قصد انجام فعالیتی را دارند، این پرسش را از خود می‌پرسند و اگر به این نتیجه برسند که دولت ظرفیت نظارت بر احکام و موازینی را که وضع می‌کند ندارد، آن‌گاه به خود زحمت اجرای آن موازین و احکام را نخواهند داد و با خود می‌گویند «سنگ بزرگ، علامت نزدن است.

*کارشناس اقتصادی

منبع: دنیای اقتصاد
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

قیمت انواع دستگاه ماینر امروز + جدول

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت انواع لپ تاپ ایسوس امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز پنجشنبه ۹ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز پنجشنبه ۹ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ دل سهراب بختیاری زاده با استقلال است

عکس/ تیپ تینیجری فاطمه معتمد‌آریا ۴۴ سال پیش با شلوار پیش بندی و کلاه خاص

عکس/ قابی احساسی از ابی و دخترش ۵۳ سال پیش در یک رستوران

عکس/ جولان اتوبوس‌های دو طبقه ۵۱ سال پیش در میدان فردوسی تهران

عکس/ استایل خاص فردین و ناصر ملک مطیعی ۴۳ سال پیش با لباس‌های برند

عکس/ ژست عاشقانه حمیرا و پرویز یاحقی ۵۳ سال پیش با استایل اروپایی

عکس/ خنده‌های از ته دل بهاره رهنما و دخترش پریا در پشت دیوار

عکس/ استقلال در دربی تهران با لباس جدید

عکس/ چهره شوکه کننده نوید محمدزاده با تیپ اجق وجق در دیدار با بهمن مفید

عکس/ تمام بازیکنان مشترک استقلال و پرسپولیس

عکس/ سفر مسعود پزشکیان به جنوب غرب تهران

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

نباید با استیضاح وزیر اقتصاد، سیاسی برخورد کرد/ اثرات منفی پول‌های زیاد و بی‌برنامه‌ در دولت گذشته امروز مشخص شده است

بهترین رژیم غذایی برای بهبود سرطان پروستات

روش‌های خانگی بجای بوتاکس؟

دمای تهران زیر صفر شد

خیال استقلال از رونالدو و مانه راحت شد

ترامپ: در صورت صلح، روسیه به اوکراین حمله نخواهد کرد

تعطیلی بخش‌های بستری بیمارستان‌ها در نوروز تعیین و تکلیف شد

ضرورت استفاده از هوش مصنوعی برای کاهش تصادفات

واکنش حماس به عملیات جنوب حیفا

یاغی پرسپولیس: بردن دربی لذت بخش است

بحث پزشکیان با امام جمعه اسلامشهر

صحبت‌های جالب رضاییان پس از دربی؛ قول رامین به هواداران استقلال

عکس/ پوستر AFC پس از دربی؛ Tehran is RED

کارشناس داوری دربی ۱۰۵؛ پنالتی استقلال سوخت؟

فیلم/لحظاتی از شادی و غم بعد از سوت پایان دربی ۱٠۵

فیلم/بوژوویچ: استقلال در دربی سزاوار باخت نبود

فیلم/هوادار ناراحت استقلال روی سکوی‌های ورزشگاه بعد از سوت پایان بازی

عالیشاه: یک فینال را بردیم، ۹ تا باقی مانده است

عکس/خوشحالی عابدزاده از برد پرسپولیس در دربی

علی علیپور به رکورد هاشمی‌نسب رسید

فیلم/گل دوم پرسپولیس به استقلال توسط علی علیپور

کارتال دربی تهران را هم برد؛ پرسپولیس دبل کرد و به کورس برگشت!

اوجالان رئیس پ‌ک‌ک: این گروه باید خود را منحل کند

حسینی باید اخراج می‌شد!

کری‌خوانی اسکوچیچ پس از تساوی

اعتراض سریع استقلال به پنالتی دربی: آفساید به نظر می‌رسید!

فیلم/ گل اول پرسپولیس

عالیشاه پنالتی‌زن پرسپولیس را عوض کرد

برد یک نیمه‌ای پرسپولیس در دربی؛ استقلال باز هم پنالتی داد

تصویر جالب از پرتماشاگرترین دربی پایتخت

پزشکیان: از قطعی برق و گاز عذرخواهی می‌کنم

فیروز کریمی: پیشنهاد استقلال را رد کردم

عکس/ رامین رضاییان به سمت نیمکت پرسپولیس رفت

نوشته جالب هوادار پرسپولیس برای سروش رفیعی

پوتین: اولین ارتباطات ما با دولت آمریکا، امید‌هایی را منعکس می‌کند

واکنش کفاشیان به ائتلاف با عابدینی علیه تاج

مرگ مشکوک بازیگر معروف و همسرش

رشد چشمگیر مجتمع تبریز بیمه معلم در رشته‌های اموال، اشخاص و عمر

واحد پول چه کشورهایی پوند است؟

سرمایه‌گذاری مولد؛ سود فردی، رشد جمعی

ماجرای مرگ تلخ ۱۹ ورزشکار ایرانی به خاطر گازگرفتگی

آیا تغذیه سالم در بارداری بر هوش نوزاد اثر دارد؟

جاذبه‌های گردشگری پارک طالقانی تهران

قیمت گوشت امروز چهارشنبه ۸ اسفند اعلام شد

آشنایی با خواص شگفت‌انگیز کنجد برای سلامتی

ساعت کاری اصناف در ماه رمضان و شب عید کاهش نمی‌یابد

عمر مفید باتری ماشین؛ از کجا بفهمیم وقت تعویض باتری رسیده است؟

اختلال خواب چیست و چگونه درمان می‌شود؟

اینفوگرافی/ قدرتمندترین پاسپورت‌ها در سال ۲۰۲۵

فیلم/ مسعود فراستی: هر غلطی که دلم بخواهد می‌کنم