افزایش قیمت بنزین از تئوری تا اجرا

اقتصاد۲۴ -دو سال بعد از افزایش قیمت بنزین که تصمیم آن در جلسه سران قوا گرفته شد و موجب بروز اعتراضات گسترده‌ای در سراسر کشور شد و صد‌ها نفر طی آن کشته شدند، بار دیگر زمزمه‌های تکرار دوباره این طرح به گوش می‌رسد. هر چند در ظاهر به نظر می‌رسد نسبت به آن زمان بسیاری از نهاد‌ها تغییر کرده‌اند، اما واقعیت این است که ابراهیم رئیسی رئیس جمهور فعلی، در آن زمان هم در جلسه سران قوا حاضر بود.

برخی رسانه‌ها جزئیاتی از طرح جدید بنزین را منتشر کرده‌اند. بر این اساس این طرح قرار است هر ماه به هر کد ملی (چه وسیله نقلیه داشته باشد و چه نداشته باشد) حدود ۲۰ لیتر سهمیه بنزین با قیمت ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ تومان داده شود. همزمان قیمت آزاد بنزین معادل ۹۰ درصد فوب خلیج فارس خواهد بود. مبنای تبدیل قیمت دلاری به ریالی هم نرخ نیمایی ارز است. هم‌اکنون قیمت دلار نیمایی حدود ۲۴ هزار و ۵۰۰ تومان است و ۹۰ درصد قیمت بنزین فوب خلیج فارس با ارز نیمایی حدود ۲۲ هزار تومان خواهد بود. به این ترتیب در سناریوی جدید احتمالا یک بنزین ۲ هزار تومانی یارانه‌ای و یک بنزین ۲۲ هزار تومانی آزاد وجود خواهد داشت. دولت هنوز این قیمت‌ها را به صورت رسمی اعلام نکرده است.

پروپاگاندا در خدمت افزایش قیمت بنزین

صدا و سیما در ماجرای افزایش یک شبه قیمت بنزین در سال ۹۸، برنامه‌هایی پخش می‌کرد که از قاچاق سوخت در شرق کشور حکایت داشت و به اصطلاح در حال فضاسازی برای افزایش قیمت بنزین بود. تبلیغاتی که بار دیگر شدت گرفته است و تلویزیون برنامه‌هایی با محوریت ضرورت افزایش قیمت بنزین پخش می‌کند و از مزیت‌های اجرای این طرح می‌گوید. البته تجربه ۹۸ نشان داد صدا و سیما تا چه اندازه در اقناع افکار عمومی ناموفق بوده است.

نقش بازوی رسانه‌ای اصولگرایان در مدیریت افکار عمومی

در ماجرای افزایش قیمت بنزین و اعتراضات مردمی سال ۹۸، رسانه‌های اصولگرا سعی داشتند به نوعی در کار دولت اخلال ایجاد کنند. از جمله اینکه دو ماه قبل از اجرای این طرح، یک خبرگزاری اصولگرا خبر داد که این طرح اجرایی می‌شود و همین شایعه موجب ترافیک شدید در پمپ بنزین‌ها شد. در مورد اخیر این رسانه‌ها سعی دارند بیشتر با دولت همراهی نشان دهند و از آسیب‌های احتمالی بعد از اجرای این طرح بکاهند.
دولت سیزدهم افزایش قیمت بنزین را تکذیب کرد

در آبان ۹۸، مقامات دولتی آنچنان افزایش قیمت بنزین را به صورت جدی تکذیب می‌کردند که پیش بینی می‌شد اگر افزایشی هم قرار است اتفاق بیفتد، بعد از تعطیلات نوروز خواهد بود. نظیر همین اتفاق در حال حاضر رخ داده است و علی بهادری جهرمی گفت: آنچه که امروز در رسانه‌ها با عنوان گرانی بنزین منتشر شده، صحیح نیست و سوءبرداشت از نامه معاون محترم اقتصادی دولت است. سخنگوی دولت درباره بحث افزایش قیمت بنزین هم گفته «این طرح نیز مقرر شده به‌صورت آزمایشی در دو جزیره قشم و کیش، سهمیه بنزین به‌جای خودرو‌ها به افراد اختصاص پیدا کند و قیمت عرضه همان نرخ عادی ۱۵۰۰ تومان برای بنزین سهمیه‌ای و ۳۰۰۰ تومان برای بنزین آزاد است که هیچ تفاوتی با نرخ موجود نخواهد داشت.»

بیشتر بدانید: فیلم/ جزئیات طرح بنزین برای هر نفر

سخنگوی دولت همچنین با بیان اینکه دولت سیزدهم، اهل تصمیمات یک شبه و خبر‌های تلخ صبح جمعه نیست با کنایه به دولت حسن روحانی گفت که این دولت، دولت مردمی است نه دولت امنیتی!

بی اطلاعی مجلس یازدهم!

در آبان ۹۸ نمایندگان مجلس از طرح افزایش قیمت بنزین اطلاعی نداشتند و حتی سعی کردند با یک طرح دو فوریتی مانع اجرای آن شوند. (که البته بعد از اینکه متوجه شدند این طرح توسط مقامات عالی نظام تصویب شده است، از دو فوریتی کردن طرح خود عقب نشینی کردند) در حال حاضر هم به نظر می‌رسد این طرح، اصلا به نمایندگان مجلس ارائه نشده است. توانگر، نماینده تهران در صفحه شخصی خود نوشته «روز گذشته با حسنوند رئیس کمیسیون انرژی و چند تن از کارشناسان، جلسه‌ای در خصوص وضعیت انرژی در بودجه و بررسی طرح سهمیه‌بندی بنزین در مناطق آزاد داشتیم و اطمینان حاصل شد که هیچ افزایشی در قیمت حامل‌های انرژی نخواهیم داشت و در مجلس و کمیسیون هم هیچ بحثی درمورد گران شدن بنزین نداشته‌ایم.» حسنوند نماینده اندیمشک هم گفته از آنجا که بحثی درباره افزایش قیمت بنزین نیز در کمیسیون انرژی مطرح نشده است و افزایش قیمت در سال آینده کذب است. تاکنون نیز در دولت و مجلس و به ویژه در کمیسیون انرژی نیز تصمیمی برای افزایش قیمت حامل‌های انرژی به ویژه بنزین گرفته نشده است.

بنزین چقدر گران می‌شود؟

یکی دیگر از مسائلی که اتفاقات امسال را به اتفاقات آبان ۹۸ شبیه کرده است، رقم بالای اعلام شده برای بنزین است که در حال حاضر ۲۲ هزار تومان عنوان شده و با افزایش قیمت ارز، این رقم باز هم افزایش خواهد یافت. در ماجرای آبان ۹۸ هم ابتدا گفته شد قیمت بنزین به ۵ هزار تومان خواهد رسید، اما در نهایت قیمت ۳ هزار تومانی تصویب شد. حالا هم بعید نیست مطرح شدن قیمت ۲۲ هزار تومانی بنزین، بستر سازی برای قیمت گذاری ده هزار تومانی بنزین باشد.

اختلافات دولتی درباره افزایش قیمت بنزین

تنها تفاوتی که رفتار‌های زمینه ساز افزایش قیمت بنزین در دولت رئیسی و دولت روحانی دارد، وجود اختلاف جدی بین ژنرال‌های اقتصادی دولت رئیسی در اجرای طرح افزایش قیمت بنزین است. این هشدارها، با وجود امنیتی بودن جلسات و مذاکرات، کم کم بین افکار عمومی هم مطرح می‌شود. یاسر جبرائیلی که گفته می‌شد یکی از اعضای انتصاب کابینه اقتصادی ابراهیم رئیسی بوده است، در صفحه توییتر خود با انتقاد از طرح افزایش قیمت بنزین نوشته است: «حذف ارز ۴۲۰۰ و افزایش قیمت بنزین را یک توطئه تمام‌عیار علیه آیت‌الله رئیسی می‌دانم. چنانکه فردای فاجعه آبان ۹۸ خبری و سخنی از "بچه‌های شیکاگو" -که اردیبهشت ۹۸ باتفاق IMF شوک‌درمانی را طراحی کردند- نبود، این‌بار نیز چنین خواهد شد و انگشت اتهام به سمت رئیس جمهور نشانه خواهد رفت...»

مالک شریعتی، سخنگوی زاکانی البته جواب تندی به یاسر جبرائیلی داده است و نوشته اینکه با حذف دلار جهانگیری مخالفی و دلیل هم داری، اصلا ایرادی نداره. اما اینکه برای فرو کردن حرفت به ذهن مخاطب، با تکرار دروغ گران شدن بنزین، داری با آبان۹۸، "این همانی" درست میکنی، اگر نامردی نباشه، حتما با نظر کارشناسی و عدالتخواهی فرسنگ‌ها فاصله داره. حالا هر جور صلاح میدانی! "

جهان نیوز (رسانه نزدیک به زاکانی) نیز به شکلی دیگر به این اختلافات واکنش نشان داده است. این رسانه که ارتباط خوبی با بعضی وزیران دولت رئیسی دارد، به جلسه اخیر هیئت دولت اشاره کرده و مخاطب صحبت‌های رئیسی را، محسن رضایی و خاندوزی معرفی کرده است و در تیتر خود نوشته «واکنش تلویحی رئیسی به ماجرای رضایی و خاندوزی/ مدیر و محور برنامه‌های اقتصادی دولت شخص معاون اول است/ وضع تنظیم بازار و کنترل قیمت‌ها قابل قبول نیست»

حتی بعید نیست شایعاتی که در چند روز گذشته علیه فریدون حسنوند، نماینده اندیمشک و رئیس کمیسیون انرژی ساخته شده است، قسمتی از همین پازل اختلافات باشد. اما به هر حال همچنان که به نوروز و موعد اجرایی بودجه ۱۴۰۱ نزدیک می‌شویم، شایعه افزایش قیمت بنزین، هر روز بیشتر در افکار عمومی مطرح می‌شود.