تاریخ انتشار: ۱۱:۱۸ - ۱۱ دی ۱۴۰۰

ردپای قاچاق در‌تجارت رسمی ایران

نتیجه سیاستگذاری اشتباه ارزی و گمرکی اکنون نمایان شده است. یک گزارش پژوهشی از قاچاق کالا‌ها و ارز در تجارت رسمی پرده برمی‌دارد و نشان می‌دهد از سال ۱۳۹۲ به بعد سالانه دست‌کم ۱۲ میلیارد دلار قاچاق کالا انجام می‌شود، یعنی ماهی یک میلیارد دلار.

ردپای قاچاق در‌تجارت رسمی ایران

اقتصاد ۲۴-  مرکز پژوهش‌های مجلس می‌گوید: از سال ۱۳۹۲ به بعد، آمار‌های ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا نشان می‌دهد در کمترین حالت مجموع قاچاق ورودی و خروجی (شامل قاچاق معکوس) بیش از ۱۲ میلیارد دلار بوده که نسبت به تجارت رسمی کشور رقم قابل‌توجهی است و طیف وسیعی از کالا‌ها ازجمله پوشاک، کفش، سیگار، لوازم خانگی، لوازم آرایشی و بهداشتی را شامل می‌شود.

نکته قابل‌تامل در تازه‌ترین گزارش این نهاد تحقیقاتی وابسته به مجلس، رونمایی از چگونگی قاچاق کالا در واردات، صادرات و ترانزیت است که نشان می‌دهد سیاستگذاری اشتباه، در تعیین تعرفه‌های گمرکی، باعث ریشه دواندن این تجارت کثیف و ناسالم شده، اما نکته‌ای که در این گزارش به آن اشاره صریح نشده، ردپای رانت ارزی، ناشی از چندنرخی شدن ارز، به‌ویژه از سال ۱۳۹۱ به بعد است.

روش‌های قاچاق

این خطای تصمیم‌گیری اکنون نمایان‌تر از همیشه آثار مخرب خود را بر اقتصاد و البته شکاف طبقاتی و درآمدی نشان می‌دهد، به‌گونه‌ای که در رویه‌های واردات کالا‌ها به کشور، اقتصاد ایران با پدیده‌هایی، چون اظهار نادرست کالایی با حقوق ورودی کمتر، به جای کالای با حقوق ورودی بالا، جعل اسناد مربوط به اظهارنامه‌های گمرکی، تجمیع کالای تعاونی‌های مرزنشینان و ورود کالای قاچاق در پوشش مرجوعی کالای صادراتی و حتی خروج کالا از منطقه ویژه، بدون پرداخت حقوق ورودی مواداولیه آن، مواجه شده است. افزون بر این در عرصه واردات ظهور انحراف‌های جدی، چون واردات با بیش‌اظهاری وزن لفاف، استرداد غیرقانونی حقوق ورودی کالا‌ها با جعل اسناد، اظهار خلاف واقع مشخصات کالا و اخذ نشدن مجوز و واردات کالا با مجوز جعلی ثبت سفارش رخ داده است.

این تازه یک روی سکه قاچاق در مبادی رسمی و گمرکی است. در صادرات کالا‌ها هم فساد و انحراف نمایان است به‌نحوی که قاچاق سوخت در پوشش کالا‌های دیگر، و خروج کالا‌های یارانه‌ای، در پوشش کالا‌های صادراتی، ازجمله صادرات کود شیمیایی، بدون استهلاک مجوز یا مجوز تکراری، انجام می‌شود.


بیشتر بخوانید:  مناقشه دارو‌های متروکه و قاچاق پیچیده شد


قاچاق از مسیر‌های ترانزیت

بازوی تحقیقاتی مجلس درباره قاچاق کالا‌ها از مسیر ترانزیت می‌گوید: این کار از طریق اعلام وصول صوری محموله در مقصد، تخلیه کالای اظهارشده در بین مسیر ترانزیت، حمل کالای قاچاق (از مبادی غیررسمی) تحت عنوان کالای ترانزیت انجام می‌گیرد. افزون بر قاچاق کالا در مبادی رسمی، اقتصاد ایران با چالش قاچاق غیررسمی هم مواجه است که ازجمله می‌توان به ورود کالا‌ها از مرز‌های زمینی و صعب‌العبور کوهستانی، خور‌ها و اسکله‌های غیرمجاز و متروکه و همچنین ورود کالای غیرمجاز از طریق مسیر‌ها و معابر مرزی غیررسمی اشاره کرد.

مسیریابی قاچاق ارز

یافته‌های بازوی تحقیقاتی مجلس از مسیر‌های قاچاق ارز نشان می‌دهد سیاست دولت‌های پیشین در سرکوب نرخ ارز نتیجه عکس داده و راه را برای خروج ارز هموار ساخته است. ازجمله این مسیر‌ها می‌توان به جمع‌آوری ارز مداخله‌ای و خروج آن از مسیر مناطق مرزی اشاره کرد که البته این یک مسیر قدیمی قاچاق ارز به شمار می‌رود. به‌نحوی که وقتی دولت‌ها به فروش ارز با قیمت مشخص، با هدف کنترل قیمت در بازار داخلی، اقدام می‌کنند، هر صرافی یا هر شخص حقیقی امکان خرید میزان مشخصی ارز از صرافی‌های منتخب بانکی را دارد، در نتیجه برخی صرافی‌ها در هر روز فروش ارز مداخله‌ای، علاوه بر خرید سقف ارز تخصیصی خود از سایر صرافی‌ها و با سوءاستفاده از مدارک شناسایی اشخاص دیگر، به جمع‌آوری ارز مداخله‌ای از بازار و فروش آن به دلالان بازار ارز اقدام می‌کنند.

مسیر دوم، ورود و خروج ارز از طریق جاساز است، به‌نحوی که ارز جمع‌آوری‌شده دلالان، که عمدتاً ارز مداخله‌ای یا ترجیحی با قیمت پایین است، از طریق واسطه‌هایی، به‌صورت چمدانی، به مرز‌های عمدتاً غربی قاچاق شده و از آنجا نیز به‌علت تفاوت قیمت با خارج از کشور، به خارج قاچاق شده و معادل آن یا به‌صورت ریالی از طریق واسطه‌ها تحویل می‌شود یا به‌صورت کالای قاچاق و عمدتاً مشروبات الکلی و طلا وارد کشور می‌شود. کانال سوم شناسایی شده قاچاق ارز شامل ثبت نشدن یا ثبت صوری معاملات ارزی در سامانه سنا می‌شود. در این روش برخی صرافی‌های مجاز، به‌منظور فرار از پرداخت مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش‌افزوده، از ثبت اطلاعات مربوط به معاملات ارزی خود در سامانه سنا خودداری می‌کنند و برخی دیگر نیز اقدام به ورود اطلاعات غیرواقعی یا اطلاعات واقعی مربوط به برخی مشتریان خود، بدون رضایت و اطلاع آنان می‌کنند و برای مقاصدی همچون قاچاق کالا، اقدام به معامله ارز می‌کنند.

گزینه دیگر قاچاقچیان ارز، به سوءاستفاده از حساب‌های بانکی افراد نیازمند و فقیر بازمی‌گردد. جایی که بسیاری از صرافان مجاز و غیرمجاز، به‌منظور فرار از کشف فعالیت ارزی خود، به‌صورت نوبه‌ای به استفاده از حساب‌های بانکی اشخاص دیگر اقدام می‌کنند، این اشخاص عمدتاً یا اشخاص نیازمند هستند یا کارمند یک صرافی مجاز یا غیرمجاز. روش دیگر قاچاق ارز هم شامل تبانی در ثبت سفارش، فروش حواله ارزی تخصیصی، وارد نکردن کالا یا واردات کالای لوکس می‌شود.

به‌گونه‌ای که ابتدا با تبانی و با استفاده از اسناد جعلی، ثبت سفارش واردات کالا انجام می‌پذیرد و پس از تأیید ثبت سفارش و تخصیص ارز دولتی ناشی از تبانی، بانک عامل به تأمین ارز از طریق حواله اقدام می‌کند. نتیجه اینکه متخلفان از آنجا که اساساً بنای واردات کالا را ندارند، از طریق رابطه‌ها و واسطه‌های خود به پیدا کردن مشتری برای حواله‌های ارزی غیرقانونی اقدام و ارز دولتی را با قیمتی بسیار بیشتر از قیمت خرید و کمی پایین‌تر از قیمت بازار آزاد مبادله می‌کنند.

صدور و ارائه فاکتور‌های صوری در صرافی‌ها از دیگر شیوه‌های قاچاق ارز در ایران است. به‌نحوی که مرکز پژوهش‌های مجلس می‌گوید: تقریباً در همه پرونده‌های قاچاق ارز از نوع ارز ورودی یا خروجی، چند روز پس از کشف جرم، متخلفان با ارائه فاکتور‌هایی که صرافی‌های مجاز صادر کرده‌اند، سعی در قانونی جلوه دادن حمل ارز‌های مکشوفه دارند که در برخی موارد نیز به‌علت ناآشنایی قاضی پرونده و همراهی نکردن بانک مرکزی در پاسخ به استعلام مرجع قضایی، سبب انحراف مسیر پرونده‌ها نیز شده است.

سرانجام اینکه یافته‌های این پژوهشگران وابسته به مجلس، از قاچاق ارز از طریق افتتاح حساب بانکی در مناطق آزاد و انجام عملیات صرافی در سرزمین اصلی حکایت دارد. براساس آیین‌نامه اجرایی عملیات پولی و بانکی در مناطق آزاد، انجام عملیات ارزی در مناطق آزاد مجاز است. اما با توجه به نظارت غیردقیق بر فرایند ورود و خروج و معاملات ارز در این مناطق، عده‌ای با ثبت شرکت در این مناطق و افتتاح حساب بانکی، بدون اخذ مجوز از بانک مرکزی، به انجام فعالیت‌های گسترده ارزی اقدام می‌کنند درحالی‌که محل فعالیت واقعی این اشخاص در تهران یا سایر شهر‌های دیگر کشور است.

نمونه عجیب قاچاق گازوئیل

نشانه آشکار از فساد در صادرات رسمی را می‌توان به پدیده قاچاق گازوئیل نسبت داد که نشان می‌دهد عمده قاچاق سوخت، نه فرآورده‌ای به‌نام بنزین بلکه نفت گاز یا همان گازوئیل است. به‌گفته کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس، قاچاق گازوئیل در مبادی رسمی، هم در پوشش ترانزیت صوری صورت می‌گیرد و هم از طریق حمل‌ونقل ریلی و در تانکر‌های صادراتی، رانندگان با تعبیه مخزن جاساز گازوئیل قاچاق می‌کنند و خروج غیرقانونی این فرآورده استراتژیک با سوءاستفاده از سهمیه سوخت شناور‌ها ادامه دارد.

منبع: همشهری آنلاین
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

قیمت انواع دستگاه ماینر امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت انواع لپ تاپ اچ پی HP امروز + جدول

قیمت انواع لپ تاپ ایسوس امروز + جدول

عکس/ طرفداری شیلا خداداد از تتلو!

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

علائم مهم این سرطان گوارشی شایع چیست؟

قیمت سکه و طلا امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

عکس/تصویر جنجالی مصاحبه سفیر ایران با مجری زن تلویزیون باکو

قیمت دلار و یورو امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

فیلم/ دلیل جدایی المیرا شریفی‌مقدم از شبکه خبر افشا شد

قیمت سکه پارسیان امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

تولید پژو پارس در سال جدید از سر گرفته می‌شود؟

قیمت روغن مایع به این رقم رسید + جدول

بازدهی صندوق‌های سرمایه گذاری بورس بررسی شد

عکس/ استوری احساسی سردار آزمون با دخترش

مدت زمان تحویل کارت‌های سوخت کاهش می‌یابد

روایت حسن روحانی از «صبح جمعه» گرانی بنزین

دلار در یک هفته چقدر بازدهی داشت؟

بازدهی بازار طلا در یک هفته گذشته

شرکت چینی BOE احتمالاً نمایشگر آیفون SE ۴ را تولید می‌کند

عکس/حمله تسنیم به سفیر ایران در باکو به دلیل عکس با خانم مجری!

«سلطان رمزارز» جهان به ۲۵ سال حبس محکوم شد!

یک مسئول سابق: صدیقی از من خواسته بود ملک بهزیستی همجوار باغ ازگل را هم به او بدهیم!

عکس/ امضای جهانبخش بر پای شکسته دختر هوادار

بازداشت فرزند حمید نوری در سوئد + عکس

عکس/ اولین نماینده عربستان در مسابقه دختر شایسته جهان

ثبت رکورد جدی در قیمت حواله خودرو‌های جانبازان!

حذف شرکت‌های ایرانی از بازار عراق

داعش برای عملیات «گرگ تنها» در خاک اروپا فرمان داد!

یک قانون جدید برای صدور پایان کار ساختمان

بهترین ارز‌های دیجیتال برای سال ۲۰۲۴

قیمت طلا به ریل تعادلی خود بازمی‌گردد؟

فیلم/ ادعای جدید امیرحسین ثابتی علیه لاریجانی در شبکه افق

آندرتیکر، ستاره کشتی کج جهان وارد ایران می‌شود؟

فیلم/ دلیل جدایی المیرا شریفی‌مقدم از شبکه خبر افشا شد

حذف کاظم صدیقی از سخنرانان شب قدر دانشگاه امام صادق + عکس

سایه سنگین حادثه تروریستی مسکو بر روابط روسیه و بوسنی/ تشدید کش مکش های قومیتی؟

علی قنبری، اقتصاددان: فعالیت اقتصادی در گرو داشت ارتباطات خاص/ اقتصاد کشور در سال ۱۴۰۲ نه شفاف بود و نه آزاد

سکوت اژد‌های زرد در دریای سرخ؛ نگاهی به موضع چین در قبال انصارالله/ دلیل صبوری پکن چیست؟

واگویه‌های جامعه در نوروز ؛ مردم را سر کار گذاشتند/همه‌چیز بهم ریخته است و همه بریده‌ایم/ فریادها به گوش دولت می‌رسد؟

دعای روز هجدهم ماه رمضان + معنی و تفسیر

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت سکه و طلا + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو + جدول

قیمت سکه پارسیان + جدول

قیمت بیت کوین و رمزارز‌ها + جدول

قیمت دلار، یورو و سایر ارز‌ها + جدول

قیمت انواع لپ تاپ ایسوس

قیمت انواع دستگاه ماینر + جدول

قیمت انواع لپ تاپ اچ پی HP

اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۳ با بحران هایش چه خواهد کرد؟/ فقر امسال تشدید خواهد شد/ هزینه اختلاس‌ها را طبقات متوسط و ضعیف جامعه می‌پردازد

قیمت دینار عراق امروز + جزئیات

قیمت لیر ترکیه امروز + جزئیات

بهترین زمان خرید دلار

هفت ماده غذایی مفید برای مبتلایان به نارسایی قلبی

این دمنوش‌ها را در ماه رمضان حتما بنوشید

۱۲ توصیه مهم برای رسیدن به آرامش درونی

بهترین زمان برای وزن‌کردن چه وقتیست؟

آمپول‌های نوروبیون و ب کمپلکس؛ خوب یا بد؟

شمارش معکوس بورس برای گام صعودی در سال ۱۴۰۳/ بزرگ‌ترین مانع رشد بورس در سال ۱۴۰۲