چگونه بند ناف اقتصاد آلمان به انرژی روسیه وصل شد؟ / تنها صدراعظم آلمان که حقوق بگیر پوتین شد

اقتصاد۲۴- محمدرضا ستاری- غروب ۹ دسامبر ۲۰۰۵ (۱۸ آذر ۱۳۸۴) ۱۷ روز پس از اینکه گرهارد شرودر صندلی خود به عنوان صدراعظم آلمان ترک کرده بود، تلفن همراهش زنگ خورد. آن سوی خط کسی نبود جزء دوست قدیمی‌اش ولادمیر پوتین. پوتین پیش از این به شرودر پیشنهاد داده بود تا ریاست کمیته سهامداران خط لوله نورد استریم را بپذیرد. پوتین چه به شوخی یا چه جدی پشت تلفن به شرودر گفت، آیا می‌ترسی برای ما کار کنی؟

طبق گزارشی که نیویورک تایمز منتشر کرده، اکنون که پوتین در حال یک جنگ تمام عیار با اوکراین است، تمام مقامات آلمانی در حال تجدید نظر در روابطشان با روسیه هستند؛ روابطی که علیرغم هشدار‌های ایالات متحده و کشور‌های اروپای شرقی به واسطه اتکای آلمان به گاز روسیه عمیق‌تر شد و حالا این قضیه اهرم فشاری شده از سوی روس‌ها برای کشور‌های اروپایی به خصوص آلمان در جنگ با اوکراین.

این وابستگی ناشی از این دیدگاه میان صدراعظم ها، مدیران صنعتی و روزنامه نگاران بود که یک روسیه مقید به تجارت برای آلمان، علاوه بر منافع اقتصادی، دستاورد‌های امنیتی نیز دارد. هر چند که شرودر در این طرز تفکر تنها نبود، اما امروز وی تبدیل به برجسته‌ترین فردی شده که در دورانی طولانی بر این اشتباه محاسباتی پافشاری کرده است. زیرا شرودر نه تنها از همکاری خود با روس‌ها احساس ندامت نمی‌کند، بلکه شواهد نشان می‌دهد، میلیون‌ها دلار نیز در طول سال‌های گذشته از همکاری با روسیه در تجارت انرژی درآمدکسب کرده است.

در واقع اکنون روابط نزدیک شرودر با پوتین او را در آلمان به هدفی انتقاد آمیز تبدیل کرده است؛ به طوریکه اکنون بسیاری او را به دلیل استفاده از نفوذ و ارتباطات خود برای کسب ثروت در دو دهه گذشته به بهای وابستگی آلمان به روسیه محکوم می‌کنند. در این رابطه نوربرت روتگن، وزیر و عضو سابق پارلمان آلمان می‌گوید: شرودر از نفوذ و شهرت خود در دفتر صدراعظم استفاده کرده تا به عنوان عاملی جهت منافع روسیه به ثروت برسد.

بیشتر بخوانید: جنگ اوکراین ضعف نظامی روسیه را فاش کرد

با این حال شرودر ۷۸ ساله در تمام مصاحبه‌ها با طعنه می‌گوید: اگر من ثروتمند شده ام، پس کشورم هم ثروتمند شده است. به گفته شرودر وقتی صحبت از گاز روسیه در آن زمان مطرح می‌شد، همگی موافق آن بودیم. همه در طول ۳۰ سال گذشته از این موضوع حمایت کرده اند؛ حالا چه شده که خود را مبرا می‌دانند؟

دوست صمیمی پوتین

شرودر که خود را دوست پوتین می‌داند، مدعی است که از او فاصله گرفته و حتی در طول ماه گذشته تلاشی غیر رسمی برای میانجی گری در جنگ اوکراین انجام داده است. با این حال او همچنان از عضویت خود در هیات مدیره شرکت‌های انرژی روسیه دفاع می‌کند. در واقع هر چند اغلب سیاستمداران آلمانی، حتی اولاف شولز صدراعظم فعلی این کشور از شرودر درخواست کرده اند که به همکاری خود با روس‌ها خاتمه دهد، او استدلال می‌کند که فاصله گرفتنش از پوتین تنها موجب از دست رفتن کانالی می‌شود که می‌تواند در خصوص پایان جنگ با او مستقیماً گفتگو کند.

اتکای آلمان به گاز روسیه قبل از شروع حمله روسیه به اوکراین در فوریه، از ۳۹ درصد در سال ۲۰۱۱، به ۵۵ درصد افزایش یافت. یعنی آلمان‌ها روزانه ۲۲۰ میلیون دلار روانه خزانه روسیه می‌کنند. همین موضوع سبب تبدیل پوتین به یکی از ثروتمندترین افراد جهان شده است؛ امری که اقتصاد ضعیف روسیه را بازسازی کرده و اهرمی شده تا مسکو بتواند با خیال راحت به اوکراین لشکرکشی کند.
حتی زمانی که پوتین در پاییز سال گذشته مشغول تدارک برای جنگ با اوکراین بود، شرودر با او در سوچی دیدار کرده بود. عکس‌هایی که شرودر در موبایلش با پوتین به من نشان داد، دو مرد را نشان می‌دهد که در حال لبخند زدن هستند. از او می‌پرسم در مورد چه چیزی صحبت کردید؟ شرودر پاسخ می‌دهد: فوتبال!

سپس نظرش را در مورد اتفاقاتی که در بوچا رخ داده و کشور‌های غربی آن را به شدت محکوم کرده اند، پرسیدم. شرودر می‌گوید: این موضوع باید بررسی شود. بعد کمی تامل می‌کند و پاسخ می‌دهد: فکر نمی‌کنم پوتین دستور کشتار در بوچا را صادر کرده باشد؛ احتمالاً این کار توسط یک مقام پایین رتبه‌تر صورت گرفته است. او سپس می‌افزاید: همیشه گفته ام که جنگ اوکراین اشتباه بوده؛ حالا هم همگی باید تلاش کنیم تا به سرعت به آن خاتمه دهیم.

صدراعظم پیشین آلمان مدعی است که همیشه به منافع کشورش خدمت کرده است. او می‌گوید هر کاری که بتواند در مورد جنگ اوکراین انجام می‌دهد، زیرا حداقل یک طرف هنوز به وی اعتماد دارد.

پیامد‌های دوستی با پوتین

از زمانی که جنگ اوکراین آغاز شده، تمام کارکنان دفتر پارلمانی شرودر و حتی رئیس دفتر او که ۲۰ سال است همکار وی محسوب می‌شود، از سمت خود استعفا کرده اند. او نه تنها شهروندی افتخاری خود در هانوفر یعنی شهر زادگاهش را رها کرده، بلکه به درخواست باشگاه دورتموند که شرودر از طرفداران پر و پا قرص آن است مبنی بر محکومیت حمله روسیه به اوکراین امتناع کرده و عضویت خود از باشگاهی که از ۶ سالگی طرفدارش بوده را لغو کرده است. علاوه بر این، درخواست‌ها برای اخراج وی از میان سوسیال دموکرات‌ها نیز به گوش می‌رسد.

اما به نظر می‌رسد، شرودر جسورتر از این حرف‌هاست. وی همچنان رئیس کمیته سهامداران نورد استریم است و طبق گزارش‌ها، سالانه حدود ۲۷۰ هزار دلار درآمد دارد. حتی سه هفته قبل از شروع جنگ نیز وزارت انرژی روسیه اعلام کرده بود که شرودر یکی از گزینه‌ها برای پیوستن به پروژه خط لوله نورد استریم ۲ است. همچنین شرودر از سال ۲۰۱۷ رئیس هیات مدیره شرکت روس نفت است که سالانه از این طریق ۶۰۰ هزار دلار علاوه بر حقوق ۹ هزار دلاری ماهانه صدراعظمی اش دریافت می‌کند.

حالا ارتباط نزدیک شرودر با پوتین و همکاری با شرکت‌های انرژی روسیه به نظر می‌رسد که تمامی دستاورد‌های وی را در طول هفت سال صدراعظمی (۱۹۹۸-۲۰۰۵) تحت الشعاع قرار داده است. در دوره زمامداری شرودر بر آلمان، همیشه خودداری او از عدم پیوستن به آمریکا در جنگ عراق مورد تحسین واقع می‌شد. او همچنین علاوه بر اتخاذ سیاست‌هایی به نفع مهاجران، تغییراتی را در اقتصاد رقم زد که بستری بود برای رشد اقتصادی مداوم آلمان در زمان آنگلا مرکل.

با این وجود سرسخت‌ترین منتقدان شرودر نیز معتقدند، نزدیکی وی با روس ها، دستاورد سال‌ها سیاست کلی مقامات آلمانی در ارتباط با مسکو بوده است. کسانی که در مجموع سیاست وابستگی آلمان به انرژی روسیه را مهندسی کرده اند. در این رابطه ولفگانگ ایشینگر، سفیر سابق آلمان در آمریکا معتقد است: شرودر در این میان تنها نوک کوه یخ است.

دورنمای وابستگی آلمان به انرژی روسیه

شرودر در سال ۱۹۴۴ به دنیا آمد. یک سال قبل از پایان جنگ جهانی دوم و هرگز پدرش را که در این جنگ کشته شد ندید. او می‌گوید که وحشت حمله نازی‌ها به شوروی که طی آن ۲۷ میلیون نفر جان خود را از دست داده اند، بر دوران جوانی وی سنگینی می‌کرد. این تحصیل کرده حقوق در ۱۹ سالگی به حزب سوسیال دموکرات پیوست. دوران کار سیاسی شرودر مصادف شد با صدراعظمی ویلی برانت، نخستین صدراعظم سوسیال دموکرات آلمان پس از جنگ جهانی دوم. شخصی که سیاست جدیدی به نام Ostpolitik (اوست پلتیک) در ارتباط با اتحاد جماهیر شوروی اتخاذ کرد. سیاستی که منطق آن بر پایه تغییر از طریق تجارت بود و به ستون تعیین کننده دولت‌های متوالی سوسیال دموکرات از جمله دولت گرهارد شرودر تبدیل شد.
تا به امروز هم مجسمه برانت به طور برجسته در گوشه‌ای از دفتر کار شرودر به نمایش گذاشته شده است. او می‌گوید، سیاست‌های برانت بر روی من تاثیر گذاشت و سعی کردم در دوران صدراعظمی خودم هم به این مسیر ادامه دهم.

در واقع بحث انتقال خط لوله گاز به آلمان تنها از زمان شرودر برجسته نبوده است. این پروژه از زمان جنگ سرد آغاز شده و در زمان برانت در ۱۹۷۰ میلادی، قرارداد پروژه یک خط لوله بزرگ با مسکو به امضاء رسید. سپس جانشین برانت، یعنی هلموت اشمیت نیز در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ بر توسعه خط لوله با روسیه تاکید داشت. از جمله یک پروژه بزرگ به نام خط لوله سیبری غربی. این‌ها همگی در زمان‌هایی اتفاق افتاد که روس‌ها به افغانستان حمله کرده و دولت کمونیست لهستان برای سرکوب اعتراضات مردمی را حمایت می‌کردند.

در این رابطه شرودر معتقد است: اساساً از دهه ۱۹۶۰، همکاری با اتحاد جماهیر شوروی و بعداً با روسیه ثابت بوده است. وی همچنین می‌افزاید: روس‌ها پول گرفتند و گاز تحویل دادند. حتی در سخت‌ترین روز‌های جنگ سرد نیز در این خصوص مشکلی وجود نداشت. سپس بعد از فروپاشی دیوار برلین در سال ۱۹۸۹ و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، انرژی ارزان روسیه بیش از هر زمان دیگری به عنوان سود حاصل از صلح برای آلمان‌ها تلقی شد. برای کشوری که بعد از جنگ جهانی دوم، بعد نظامی را در سیاست خارجی خود رها کرده بود، منافع اقتصادی همان منافع امنیتی است.

آلمان از نظر انرژی فقیر است و با کاهش منابع زغال سنگ در اواخر دهه ۱۹۹۰، به سوخت مقرون به صرفه نیاز داشت تا اقتصاد صادرات محور خود را که یکی از پنج اقتصاد برتر جهان است، راهبری کند. هنگامی که خطوط لوله روسیه تأسیس شد، آن‌ها صنعت آلمان را با عرضه ثابت گاز از طریق قرارداد‌های بلندمدت تغذیه کردند که باعث شد آلمان به دنبال تامین کنندگان دیگر نباشد. این‌ها مسائلی هستند که موجب اطمینان روس‌ها و نیز مبنایی برای تقویت روابط دوجانبه مسکو – برلین شد.
لازم به ذکر است خط لوله نورد استریم ۱ که در زمان شرودر آغاز به کار کرد، حتی با سایر قرارداد‌ها و پروژه‌های مشترک نیز متفاوت بود. چرا که برای نخستین بار با دور زدن لهستان و اوکراین، مستقیماً از زیر دریای بالتیک، گاز روسیه را به آلمان انتقال می‌دهد.

تصویر مردم از پوتین تنها نیمی از واقعیت است

در یکی از اولین دیدار‌های شرودر با پوتین در مسکو، رئیس جمهور روسیه، صدراعظم آلمان را به سونایی در اقامتگاه شخصی خود در خارج از مسکو دعوت کرد. هر دوی آن‌ها اشتراکات زیادی با یکدیگر داشتند. از جمله زبان آلمانی که پوتین به واسطه اقامت خود در درسدن به عنوان یک مامور ک گ ب، آن را به روانی صحبت می‌کند. دومین موضوع زندگی سخت گذشته آنهاست. پوتین که در فقر بزرگ شد و شرودری که مادرش نظافتچی بوده و ۵ فرزندش را به تنهایی بزرگ کرده است.
شرودر می‌گوید: این موارد نزدیکی خاصی را میان ما ایجاد کرد، به طوریکه احساس کردیم می‌توانیم به یکدیگر تکیه کنیم. تصویری که مردم از پوتین دارند، تنها نیمی از واقعیت است. در سال ۲۰۰۱، پوتین در جمع قانونگذاران آلمانی به زبان آلمانی فصیح، روسیه رایک ملت اروپایی دوست توصیف کرده که هدفش ایجاد صلح پایدار در اروپاست. در میان کسانی که آن روز برای پوتین کف می‌زدند، آنگلا مرکل صدراعظم بعدی آلمان نیز حضور داشت. واقعاً عصر جدیدی به نظر می‌رسید. یک خانه اروپایی از ولادی وستوک تا لیسبون پرتغال.
نورد استریم ۱ یک پروژه شرکتی بود که قبل از روی کار آمدن شرودر و پوتین، توسط گازپروم و یک شرکت انرژی فنلاندی آغاز و در نهایت با همکاری شرکت‌های آلمانی، فرانسوی و هلندی تکمیل شد. این ایده تضمین تامین گاز آلمان و اروپا در زمانی بود که نزاع بین روسیه و اوکراین بر سر هزینه‌های ترانزیت و تخلیه گاز کی‌یف نگرانی‌ها را در مورد اختلالات عرضه افزایش داد.

شرودر خاطرنشان می‌کند: فعالان صنعتی تاکید داشتند که ما به گاز بیشتری نیاز داریم. آن‌ها معتقد بودند که ما نه فقط به خط لوله، بلکه به گاز نیاز داریم. پس چرا باید به پروژه نورد استریم ۱ اعتراض می‌کردیم؟ البته نمی‌دانستیم که این مساله می‌تواند مشکل ساز شود. این مساله فقط برای تهیه گاز برای شهروندان و صنایع آلمان بود و ما هم با پوتین از همان ابتدا در مورد مسائل صنعتی، تجاری و امنیتی به توافق رسیدیم.

یکی از این اقدامات، کارگروه راهبردی بود که توسط کلاوس منگولد، یکی از مدیران ارشد سابق کارخانه دایملر و نیز رئیس Ost-Ausschuss، یک گروه لابی طرفدار روسیه، اداره می‌شد. نمایندگان صنایع و وزارتخانه‌های کلیدی هر دو کشور چندین بار در سال در آلمان و روسیه ملاقات می‌کردند و شرودر و پوتین نیز به صورت دوره‌ای به آن‌ها ملحق می‌شدند. در ۸ سپتامبر ۲۰۰۵، ۱۰ روز قبل از انتخاباتی که سوسیال دموکرات‌ها جای خود را به آنگلا مرکل و حزبش بدهند، قرارداد نورد استریم ۱ توسط نمایندگان گازپروم، E.On و BASF امضاء و جشن بزرگی هم توسط صاحبان صنایع و سیاستمداران در این خصوص ترتیب داده شد. جشنی که پوتین و شرودر نیز از جمله میهمانان آن بودند.

در همین جشن هم بود که پوتین در سخنرانی خود اعلام کرد: جدای از اینکه آیا شرودر در سمت خود باقی می‌ماند یا خیر، ما به روابط بسیار خوب خود با او ادامه خواهیم داد.

لابیست

در نوامبر ۲۰۰۵، دو ماه پس از شکست شرودر در انتخابات، یکی از مدیران گازپروم با او ملاقات کرد. دیدار در هتل فرودگاه شهر هانوفر برگزار شد، جایی که مدیر اجرایی این شرکت روسی به شرودر پیشنهاد ریاست شرکت تازه تاسیسی را داد که مسئولیتش ساخت خط لوله نورد استریم ۱ بود. شرودر در این رابطه می‌گوید: کمی زود به نظر می‌رسید.

در واقع وی وسوسه شده بود. زیرا در شصتمین سالگرد تولدش و یک سال پس از آن که راینهارد اورشل به عنوان نویسنده زندگی نامه اش از او بپرسد که می‌خواهد بعد از صدراعظمی چه کار کند و وی پاسخ داده بود، می‌خواهد پول در بیاورد، چنین پیشنهاد وسوسه برانگیزی به شرودر داده شد.

هنگامی که پوتین در شب ۹ دسامبر ۲۰۰۵ با شرودر تماس گرفت، او این پیشنهاد را پذیرفت. بسیاری در آلمان وحشت زده بودند. هیچ صدراعظمی قبل از او در شرکتی که تحت کنترل یک کشور خارجی است شغلی نگرفته بود، چه رسد به اینکه حالا از قرار است روس‌ها حامی او نیز باشند.

شرورد می‌گوید: دولت بعدی به طور کامل به پروژه نورداستریم ۱ ادامه داد. هیچ کس در دولت اول مرکل یک کلمه علیه آن نگفت. ایشینگر که در دوران شرودر سفیر آلمان در آمریکا بوده، این مساله را تایید می‌کند. وی می‌گوید: شما نمی‌توانید شرودر را برای نورد استریم ۱ سرزنش کنید. بیشتر سیاستمداران آلمانی، چه در دولت و چه در اپوزیسیون، این موضوع را مورد تردید قرار ندادند. هیچ کس نپرسید که آیا ما پایه و اساس یک وابستگی ناسالم را ایجاد می‌کنیم؟

برنامه ریزی و ساخت نورد استریم ۱، شش سال به طول انجامید. در سال ۲۰۱۱، شرودر در هر دو مراسم افتتاحیه شرکت کرد. یکی در انتهای روسیه در وایبورگ به همراه پوتین و دیگری در انتهای آلمان، در لوبمین، در دریای بالتیک، همراه با آنگلا مرکل. مرکلی که اکنون سوالات ما را برای پاسخ به این پرسش‌ها بدون جواب گذاشته است.

شرودر در این خصوص معتقد است که نورد استریم ۱، تامین گاز و امنیت اروپا را افزایش داد. سپس بعد از اینکه نورد استریم ۱ عملیاتی شد، شرودر مشغول به لابی کردن برای احداث خط لوله دوم یعنی نورد استریم ۲ شد. امری که جنجال واقعی از آن زمان ایجاد شد. پیشتر زمانی که مرکل در سال ۲۰۱۱ گفته بود به منظور جلوگیری از بروز فاجعه‌ای مانند نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما ژاپن، آلمان قصد دارد استفاده از انرژی هسته‌ای را به تدریج کنار بگذارد و جهان را با این صحبت‌ها متحیر کرده بود.

در واقع تحت فشار صاحبان صنایع آلمان به منظور انرژی جایگزین، پای دولت مرکل به خط لوله نورد استریم ۲ نیز باز شد. شرودر در این خصوص می‌گوید: آن‌ها گفتند که ما به یک فناوری انتقالی نیاز داریم و نمی‌توانیم آن را به تنهایی با انرژی‌های تجدیدپذیر انجام دهیم. فناوری جدید در واقع همان انتقال گاز بود. اما حمله پوتین به اوکراین در فوریه ۲۰۱۴ و سپس الحاق کریمه توسط وی در ماه بعد، سوالاتی را در مورد دوام نورد استریم ۲ ایجاد کرد؛ زیرا غرب اولین تحریم‌ها را علیه روسیه اعمال کرد. با این حال همزمان با تشدید مخالفت با نورد استریم ۲، لابی گری شرودر نیز تشدید شد.

در این رابطه کریستوف هوسگن، مشاور ارشد سیاست خارجی مرکل تا سال ۲۰۱۷، معتقد است که متحدان اصلی شرودر در جریان نورد استریم ۲ در دولت مرکل، وزیر اقتصاد و معاون صدراعظم، زیگمار گابریل و وزیر امور خارجه، فرانک والتر اشتاین مایر، هر دو سوسیال دموکرات بودند.

اشتاین مایر که اکنون رئیس جمهوری فدرال آلمان است، زمانی که شرودر فرماندار ایالت نیدرزاکسن بود در دهه ۱۹۹۰ برای وی کار کرده بود و بعداً با او به دفتر صدراعظم رفت. گابریل نیز جانشین شرودر به عنوان فرماندار در نیدرزاکسن بود. به همین دلیل هم بود که برخی از نمایندگان پارلمان به حدی نگران شدند که از دولت مرکل بخواهند فهرستی از جلسات میان مقامات آلمان و نمایندگان نورد استریم ۲ در اختیارشان بگذارد.

بر اساس گزارش‌های به دست آمده، از ژانویه ۲۰۱۵ تا اکتبر ۲۰۱۷، ۶۲ دیدار از جمله ۲۰ دیدار با زیگمار گابریل و ۱۰ مورد با اشتاین مایر یا نمایندگان وی در بروکسل و مسکو انجام شده است. ماتیاس وارنیگ، مدیر اجرایی نورد استریم ۲ که در ۱۹ جلسه از این جلسات شرکت کرده، می‌گوید که مامور سابق اشتازی، پلیس مخفی سابق آلمان شرقی کمونیست بوده است. سوابق اشتازی نشان می‌دهد که در فوریه ۱۹۸۸، او و پوتین، به عنوان افسر ک گ ب (دستگاه امنیتی اتحاد جماهیر شوروی سابق) در درسدن مستقر بودند. افسرانی که به پاس خدمتشان مدال لیاقت نیز دریافت کرده اند.

در فوریه ۲۰۱۵، شرودر، بر اساس فهرستی از جلسات ارائه شده در این گزارش، وارنیگ را برای گفتگو در مورد همکاری با روسیه به دیدار گابریل برد. او همچنین مدیران نورد استریم ۲ را برای دیدار با نمایندگان اشتاین مایر در مسکو و بروکسل در آن زمان همراهی کرد.

اشتاین مایر به عنوان رئیس جمهوری کنونی آلمان از مصاحبه در این خصوص خودداری کرده است. زیگمار گابریل نیز در پیامی نوشته که او فقط با نمایندگان روسیه و گازپروم بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ ملاقات کرده است. گابریل سپس تهدید کرده که اگر سفر‌ها و دیدار‌های من در روسیه را در چارچوب دیگری قرار دهید، اکنون به اطلاع شما می‌رسانم که اقدامات قانونی خود را آغاز خواهم کرد.

در این میان یکی از اتفاقات مهم و جالب توجه، برگزاری جشن تولد هفتاد سالگی شرودر در کاخی واقع در سنت پترزبورگ بود که در این جشن علاوه بر ولادمیر پوتین، الکسی بی. میلر به عنوان مدیر اجرایی گاز پروم و وارنینگ شرکت داشتند. نورد استریم ۲ در ژوئن ۲۰۱۵ تصویب شد، همان سالی که گازپروم در دولت مرکل نیز اجازه خرید بزرگترین تاسیسات استراتژیک ذخیره گاز آلمان را گرفت. با این حال از زمان آغاز جنگ اوکراین میزان تزریق گاز به آلمان از سوی روس‌ها به عنوان یک اهرم فشار به طرز قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته است.

شرودر، اما معتقد است که اهمیتی به هشدار‌های آمریکا و کشور‌های اروپای شرقی در خصوص وابستگی آلمان به انرژی روسیه نمی‌دهد؛ چرا که روس‌ها همیشه در مورد تحویل نفت و گاز قابل اعتماد بوده‌اند.

شرودر تصریح می‌کند: چرا باید بی اعتماد می‌شدیم؟ برای ما، وابستگی به معنای وابستگی مضاعف بود.. آن‌ها برای تامین بودجه خود به نفت و گاز نیاز دارند و ما برای گرم کردن و حفظ اقتصاد به نفت و گاز نیاز داریم.

این استدلال نشان می‌دهد که چگونه شرودر قراردادی را در سال گذشته و در میانه آغاز آرایش جنگی روس‌ها برای شرکت روس‌نفت به منظور خرید اکثریت سهام پالایشگاه مهم نفت Schwedt در شمال شرقی آلمان در دست تهیه داشته است.
در واقع اگر چه این پالایشگاه استراتژیک در نهایت به یک شرکت روسی واگذار شده، اما شرودر استدلال می‌کند که این معامله در نهایت به نفع آلمان است. وی می‌گوید: ما مطمئن شدیم که شرکت شل قادر به فروش برخی از سهام‌های خصوصی و محصولات نیست، اما روس‌ها بلافاصله آن را فروختند. به هر حال باید بدانید که اگر نفت تمام شود، از پالایشگاه Schwedt نیز با تمامی تبعات آن برای شمال شرق آلمان خبری نخواهد بود.

میانجی

در اوایل ماه مارس (اسفند ماه گذشته)، کمی بیش از یک هفته پس از شروع جنگ، شرودر گفت که مقامات اوکراینی از طریق یک شرکت رسانه‌ای سوئیسی به نام Ringier با او تماس گرفتند و از وی پرسیدند که آیا ممکن است برای میانجیگری میان مسکو و کیف وارد صحنه شود؟ به گفته شرودر او برای این کار به دنبال این بود که آیا ولودمیر زلنسکی رئیس جمهوری اوکراین از چنین اقدامی حمایت می‌کند یا خیر؟ پاسخ کیف سریع، اما محتاطانه بود. یک نماینده پارلمان به نام رستم عمروف برای مذاکره با شرودر به استانبول ترکیه فرستاده شد و آن‌ها در ۷ مارس به مدت ۲ ساعت با یکدیگر گفتگو کردند.

پس از این ملاقات شرودر با یک فرد مورد اعتماد در سفارت روسیه در برلین تماس گرفت و پرسید آیا پوتین حاضر به دیدار با او هست یا خیر؟ ده دقیقه بعد پاسخ مثبت به شرودر داده شد و او ۹ مارس با یک جت روسی از استانبول به روسیه رفت.

در مسکو، با شرودر مانند یک رئیس دولت رفتار شد. پس از انجام تست P.C.R شرط قرنطینه ویروس کرونا نیز برای او لغو شد. پس از دیدار با پوتین، شرودر یک روز بعد با مذاکره کننده اصلی زلنسکی و رومن آبراموویچ، الیگارش معروف روسی دیدار کرد. شرودر می‌گوید: آنچه می‌توانم به شما بگویم این است که پوتین علاقه‌مند به پایان دادن به جنگ است. اما این کار چندان آسان نبوده و چند موضوع هست که باید روشن شود.

با این حال از ۱۳ مارس به بعد هیچ تماس دیگری میان این طرف‌ها صورت نگرفته و پس از آن سفیر اوکراین در برلین اعلام کرد این ابتکار عمل شکست خورده است. اما شرودر می‌گوید که باز هم حاضر است مجدداً با طرفین جنگ دیدار کند. در واقع اکنون که دو ماه از جنگ اوکراین می‌گذرد، شرودر معتقد است هر اتفاقی که رخ دهد، گاز و نفت روسیه به جریان خود ادامه خواهد داد و دولت آلمان نیز نباید به فکر اعمال تحریم‌ها بر روی انرژی روسیه باشد. وی تاکید می‌کند: توصیه من این است که فکر کنیم یک اقتصاد وابسته به صادرات با چه چیز‌هایی می‌تواند کنار آمده و با چه چیز‌هایی قادر به کنار آمدن نیست.

وقتی از شرودر سوال می‌کنیم که اگر روس‌ها جریان انرژی خود را قطع کردند چه می‌شود؟ وی پاسخ می‌دهد: چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد. اگر هم رخ بدهد من از تمامی سمت‌های خود در شرکت‌های روسی استعفا خواهم داد.

صنعت آلمان به روسیه نیاز دارد

با افزایش انتقادات از او در سال جاری، شرودر در خانه خود تنها شده است. او اخیراً به نواختن پیانو رو آورده و بیرون خانه‌اش نیز یک ماشین پلیس به طور شبانه روزی نگهبانی می‌دهد. حتی بسیاری از دوستانش از حزب سوسیال دموکرات او را کنار گذاشته اند. با این حال اگر جایی وجود داشته باشد که شرودر هنوز مورد قدردانی واقع شود، آنجا روسیه است.

در ماه فوریه گذشته پوتین در یک کنفرانس خبری مشترک با صدراعظم فعلی آلمان که در واقع آخرین تلاش‌ها برای جلوگیری از وقوع جنگ بود، از شرودر صحبت کرد. پوتین گفت که شرودر مرد صادقی است که ما به او احترام می‌گذاریم؛ زیرا هدفش بیش از هر چیز ارتقای منافع کشورش آلمان است. پوتین افزود: اجازه دهید شهروندان آلمانی کیف‌های خود را باز کنند، نگاهی به داخل آن انداخته و از خود بپرسند که آیا حاضرند سه تا پنج برابر بیشتر برای برق، گاز و گرمایش بپردازند؟ اگر حاضر به اینکار نیستند، باید از شرودر سپاسگزار باشند، چرا که این مساله دستاورد و ماحصل کار اوست.

در تلویزیون دولتی روسیه نیز اغلب از شرودر به عنوان صدای عقلانیت غربی یاد می‌شود. زیرا سران کرملین معتقدند رهبران فعلی اروپا، منافع کشور‌های خود را به پروژه روس‌هراسی آمریکا فروخته‌اند. اما برای منتقدان پوتین، شرودر مظهر طبقه هوسباز سیاستمداران غربی است که با تامین مالی و مشروعیت بخشیدن به کرملین، پوتین را هر چه بیشتر تقویت می‌کنند. نکته قابل توجه این است که وقتی ماجرای جنجالی مسمومیت آلکسی ناوالنی مهمترین مخالف پوتین پیش آمد و وی به آلمان برای مداوا رفت، شرودر علناً این موضوع را در رسانه‌های خبری آلمان کم اهمیت جلوه داد.

وی در مصاحبه‌ای در این خصوص گفت که ناوالنی در روسیه محکوم شده است. ناوالنی هم در پاسخ به این مساله وقتی که از کما خارج شده بود به روزنامه بیلد گفت که شرودر مامور پوتین است که از جنایت‌کاران حمایت می‌کند. این صحبت‌ها در حالی مطرح می‌شود که شرودر عمیقاً معتقد است: صلح و رفاه در آلمان و اروپا همیشه به گفتگو با روسیه بستگی دارد. وی تاکید می‌کند: شما نمی‌توانید کشوری مانند روسیه را در دراز مدت از نظر سیاسی و اقتصادی منزوی کنید. صنعت آلمان به مواد خام روسیه نیاز دارد. مساله تنها نفت و گاز نیست. ما مواد خامی از روسیه می‌خریم که به سادگی قابل جایگزین کردن نیستند؛ بنابراین وقتی که این جنگ تمام شود ما باید دوباره به همکاری با روسیه ادامه دهیم؛ امری که همیشه آن را انجام داده ایم.