رقابت بر سر کرسی بی‌رقیب

اقتصاد۲۴- اگرچه مجلس یازدهم از ابتدا با حواشی و چالش‌های بزرگ و کوچکی مواجه بود، ولی با چشم بر‌هم‌زدنی وارد سومین سال فعالیت خود شد و چهارشنبه چهارم خرداد، انتخابات هیئت‌رئیسه اجلاسیه سوم برگزار می‌شود؛ یعنی از هفته آینده اعضای جدید هیئت‌رئیسه کار خود را آغاز خواهند کرد. اینکه قرار است چه کسانی در یک سال آینده عهده‌دار کرسی هیئت‌رئیسه مجلس شوند، ممکن است برای عامه مردم تفاوت چندانی نداشته باشد؛ اما برای خود نمایندگان و حتی کسانی که درکی از شرایط موجود دارند، بسیار متفاوت خواهد بود که چه کسانی خط‌دهی یک سال آینده مجلس را بر عهده دارند و چه طرح‌ها و لوایحی از زیر دستشان برای تبدیل‌شدن به قانون عبور می‌کند.

طبق آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، انتخابات اعضای هیئت‌رئیسه مجلس اعم از رئیس، نواب رئیس و دبیران این هیئت، هر‌ساله و هم‌زمان با روز بازگشایی مجلس در روز هفتم خرداد برگزار می‌شود؛ اما امسال طبق گفته رشیدی‌کوچی چهارم خرداد انتخابات هیئت‌رئیسه اجلاسیه سوم برگزار می‌شود. علاوه بر آن برخی بر این عقیده‌اند که زمان انتخابات ریاست‌جمهوری تقسیم کاری انجام شده و برای ممانعت از حضور قالیباف در انتخابات و رقابت با ابراهیم رئیسی، وعده ریاست چهارساله مجلس به او داده شده است؛ اما برخی دیگر معتقدند با وجود همه انتقاداتی که به قالیباف وارد است، رقیبی جدی در انتخابات ندارد و در این شرایط او خیرالموجودین است و باز هم رئیس اجلاسیه سوم می‌شود.

تب‌وتاب انتخابات مجلس

مدتی است که با نزدیک‌شدن به انتخابات هیئت‌رئیسه، مجلس در تب‌وتاب انتخاباتی قرار دارد و کاندیدا‌های انتخاباتی اعم از رئیس، نواب رئیس، دبیران، ناظران و کارپردازان رایزنی‌های خود را شروع کرده‌اند. البته روز‌های آخر منتهی به انتخابات این رایزنی‌ها شدت و حرارت بیشتری به خود گرفته‌اند. حالا هم خبر رسیده که الیاس نادران، نماینده تهران در مجلس، در جمعی خصوصی گفته است کاندیدای ریاست مجلس است و در صورتی هم که حتی یک رأی داشته باشد، تا آخر می‌ماند و میدان را خالی نمی‌کند. علاوه بر الیاس نادران، مجتبی آقاتهرانی هم از جبهه پایداری برای تصاحب کرسی ریاست و رقابت با قالیباف اعلام آمادگی کرده است. البته برخی عقیده دارند اعلام آمادگی تندرو‌هایی مثل آقاتهرانی برای رقابت با قالیباف و ریاست مجلس با هدف پناه‌بردن نمایندگان از تندروی به دامن قالیباف است. شاید هم در این میان بده‌بستانی سیاسی با جبهه پایداری صوت گرفته باشد و خواسته‌اند با این ترفند به قالیباف نان قرض دهند تا در مواقع مورد نیاز او را نمک‌گیر خود کرده و آقای رئیس به طرح‌های مد‌نظرشان گوشه‌چشمی نشان دهد! برخی هم کاندیدا‌شدن نمایندگان برای انتخابات را با هر هدفی که باشد، حق آن‌ها می‌دانند.

در این میان گزینه دیگری هم برای ریاست مجلس وجود دارد که اعلام کاندیداتوری کرده است. فریدون عباسی، نماینده مردم کازرون، با وجودی که در دو انتخابات پیشین در رقابت با قالیباف رأی چندانی نداشت، باز هم گفته است در اجلاسیه سوم کاندیدا می‌شود.

البته طبق گفته برخی نمایندگان تنها رقیب جدی قالیباف در انتخابات الیاس نادران است؛ اما استقبال برای نواب رئیسی زیاد است و افراد بیشتری می‌کوشند در اجلاسیه سوم بر کرسی نواب رئیسی مجلس تکیه بزنند.

فراکسیون اکثریت و ورود به انتخابات هیئت‌رئیسه

به گفته اعضای شورای مرکزی فراکسیون انقلاب اسلامی (۱۸ اردیبهشت) جلسه‌ای با موضوع اجلاسیه سوم مجلس شورای اسلامی برگزار شد و گزینه‌های مد‌نظر اکثریت برای پست‌های هیئت‌رئیسه به رأی گذاشته شدند. طبق معمول یک روز مانده به انتخابات نهایی هیئت‌رئیسه در صحن مجلس، فراکسیون‌های مطرح جلسات خود را برای تصمیم نهایی برگزار می‌کنند تا به نظر جمعی برسند. طبق شنیده‌ها فراکسیون اکثریت مجلس برای گزینه ریاست روی «قالیباف» به توافق رسیده‌اند.

رأی ثابت قالیباف در اجلاسیه اول و دوم

لازم به ذکر است که در اجلاسیه اول علاوه بر قالیباف و فریدون عباسی، مصطفی میرسلیم هم کاندیدای ریاست مجلس بود و قالیباف توانست با کسب ۲۳۰ رأی موافق از سد رقبای نه‌چندان جدی خود عبور کند. با نگاهی به میزان آرای قالیباف در اجلاسیه اول و دوم که عدد ثابت ۲۳۰ رأی را دارد، می‌توان به این نتیجه رسید که تعداد حامیان او در مجلس ثابت است. البته با وجودی که حواشی اخیر پیرامون قالیباف ممکن است از محبوبیت او نزد حامیان مجلسی‌اش بکاهد و آرای او کمی شکننده‌تر از قبل شود، محبی، نماینده سبزوار،  گفت بعید است حواشی اخیر در نظر نمایندگان برای رأی‌دادن به قالیباف تأثیر چندانی داشته باشد.

قالیباف رئیس می‌ماند

اگرچه برخی نمایندگان نسبت به عملکرد قالیباف در نوع اداره مجلس انتقاد دارند؛ اما برخی دیگر از‌جمله علی کریمی‌فیروزجایی، عضو فعلی هیئت‌رئیسه اعتقاد دارند: «به احتمال زیاد قالیباف رئیس مجلس می‌ماند؛ چرا‌که او از پایگاه رأی بسیار خوبی نزد نمایندگان برخوردار است». امیرقلی جعفری‌بروجنی، نماینده مردم بروجن در مجلس هم تأکید دارد که «به احتمال زیاد قالیباف رئیس مجلس باقی می‌ماند؛ چرا‌که نگاه قاطبه نمایندگان مجلس نسبت به قالیباف و عملکرد او مثبت است».

جلیل رحیمی‌جهان‌آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی، هم درباره ریاست هیئت‌رئیسه مجلس می‌گوید: «قالیباف از رقبایی مانند نادران و آقاتهرانی برای اداره مجلس قوی‌تر، عمل‌گرا‌تر و با‌تجربه‌تر است». این نماینده اصلاح‌طلب مجلس در حمایت از ریاست قالیباف، گفت: «قالیباف در مجلس، رفتار عاقلانه‌ای از خود نشان می‌دهد و رابطه‌اش با طیف‌های سیاسی مختلف مجلس خوب است؛ زیرا هیچ طیف سیاسی‌ای را به گوشه رینگ نبرده است که، چون شما در اقلیت یا در فلان طیف سیاسی هستید، اثرگذاری نکنید و در هیئت‌رئیسه یا در گروه‌ها و فراکسیون‌ها نباشید». این نماینده اصلاح‌طلب مجلس، محدودیت‌نداشتن حضور گروه‌ها و طیف‌های سیاسی در مجلس و فعالیت‌های آن‌ها را یکی از نکات قوت رئیس کنونی مجلس دانست و تأکید کرد که قالیباف توانست بخشی از مسائل و مشکلاتی را که در مجلس ایجاد شد، مدیریت کند.

او تأکید دارد: «به نظرم آقای قالیباف برای دو سال آینده قوی‌ترین فرد برای تصدی کرسی ریاست مجلس است. کسی که در رأس مجلس قرار می‌گیرد باید این جایگاه، ظرفیت و توانمندی را داشته باشد و به خوبی بر نقشی که مجلس در اداره امور کشور دارد، واقف باشد».

۷ یا ۶ رقیب در کرسی نواب رئیسی

بهروز محبی‌نجم‌آبادی، نماینده سبزوار در مجلس دراین‌باره گفت: «دو کاندیدای مصمم برای انتخابات ریاست مجلس داریم که به راحتی کنار نخواهند رفت. یکی آقای قالیباف و دیگری آقای نادران است».

او ادامه داد: «گزینه‌های دیگر برای این کرسی خیلی جدی نیستند مگر اینکه تا روز انتخابات افراد دیگری اعلام آمادگی کنند».

عضو فراکسیون راهبردی انقلاب اعلام کرد: «فراکسیون راهبردی انقلاب روز سه‌شنبه سوم خرداد که یک روز قبل از برگزاری انتخابات در صحن مجلس است، مثل سایر فراکسیون‌های مطرح در این باره جلسه‌ای برگزار می‌کند تا درباره گزینه‌ها به تصمیم نهایی برسد».

محبی افزود: «فراکسیون برای ریاست مجلس یک گزینه نهایی را اعلام می‌کند و برای نواب رئیس روی سه نفر به توافق می‌رسد. البته من سخنگوی فراکسیون راهبردی نیستم، اما این سخنان گمانه‌زنی‌هایی است که در مجلس مطرح است».

او با توضیح اینکه بین نواب رئیس رقابت جدی وجود دارد، گفت که شش یا هفت نفر کاندیدای نواب رئیسی مجلس هستند و آقایان نیکزاد، مصری، حاجی‌بابایی، پژمانفر، ذوالنوری، ابراهیم عزیزی‌کرمانشاه و محمدمهدی زاهدی کاندیدای این کرسی هستند و رقابتی جدی را در پیش دارند.

این نماینده سبزوار در مجلس یازدهم پیش‌بینی کرد: «در کرسی‌های هیئت‌رئیسه در بین نواب رئیس، دبیران و ناظران تغییر و تحولاتی خواهیم داشت و این تغییرات در حد ۲۵ درصد و یک‌چهارم است».

این نماینده مجلس قالیباف را این‌طور توصیف کرد که: «آقای قالیباف شخصیت قابل توجهی است که در نظام جایگاه خاصی دارد و مسئولیت‌های خطیری در گذشته داشته است».

او ادامه داد: «البته نقدی به تیم آقای قالیباف وارد است چراکه در کار رسانه‌ای و دفاع رسانه‌ای از نمایندگان ضعیف عمل کرده است. مثلا در مواقعی که نمایندگان از جایی مورد اهانت قرار گرفتند یا اتهامات و حرف‌های خلاف واقعی درباره آن‌ها زده شد، کمتر دیده‌ایم که در فضای رسانه، هیئت‌رئیسه به دفاع از نمایندگان پرداخته باشد».

محبی‌نجم‌آبادی با بیان اینکه بعید است حواشی اخیر (سیسمونی‌گیت) درباره آقای قالیباف روی نظر نمایندگان در انتخاب رئیس تأثیر چندانی داشته باشد، گفت: «نقدی همه ما به این موضوع اخیر داشتیم و به تعبیری ما نمایندگان همواره در ماه‌های حرام زندگی می‌کنیم و کوچک‌ترین خطای ما چند برابر حساب می‌شود؛ بنابراین هر کاری برای دیگران مباح است برای ما مسئولان مباح نیست و باید مراقب رفتارمان باشیم».

این نماینده مجلس یادآور شد: «ما ادعای انقلابی‌گری داریم و باید این ادعا در رفتارمان دیده شود. اما بعید است این ماجرا روی نظر نمایندگان برای رأی‌دادن تأثیری داشته باشد».

قالیباف در این شرایط «خیرالموجودین» است

علاوه بر محبی، علی‌اصغر عنابستانی، نماینده سبزوار در مجلس هم درباره انتخابات هیئت‌رئیسه مجلس که ۴ خرداد برگزار می‌شود  توضیحاتی داد.

او هم مثل محبی معتقد است رئیس مجلس در اجلاسیه سوم تغییر نمی‌کند و فضای مجلس به سمت تغییر رئیس نیست و قریب به یقین آقای قالیباف در سمت خود ابقا می‌شود.

عنابستانی ادامه داد: «اگرچه رئیس مجلس تغییر نمی‌کند، اما این تغییرات در کرسی نواب رئیس و نظار اعمال خواهد شد و متقاضی برای این کرسی‌ها زیاد است؛ بنابراین معتقدم ترکیب هیئت رئیسه متفاوت از قبل خواهد بود».

این نماینده منتقد قالیباف، دلیل عدم تغییر رئیس مجلس در اجلاسیه سوم را نبود رقیب جدی برای این کرسی دانست و افزود: «خرد جمعی حاکم بر مجلس تشخیص داده است با وجود همه ایراداتی که بر نوع مدیریت آقای قالیباف در اداره مجلس وجود دارد و من هم نسبت به این موضوع انتقاداتی دارم، اما در شرایط فعلی، شخصی جامع‌تر از آقای قالیباف نداریم».

عنابستانی در ادامه پیش‌بینی کرد: «در اجلاسیه سوم همچنان آقای قالیباف رئیس می‌ماند و بقیه کرسی‌ها بیش از ۵۰ درصد تغییر خواهند داشت».

این نماینده منتقد قالیباف، دلیل عدم تغییر رئیس مجلس را نبود رقبای جدی دانست و گفت: «رقبای آقای قالیباف جدی نیستند. اگرچه در فضای کلی انتقاداتی نسبت به او وجود دارد، اما در شرایط فعلی کسی که جامعیت لازم را برای این کرسی داشته باشد به جز آقای قالیباف کسی نیست و همه ایراداتی دارند. اما در این شرایط آقای قالیباف خیرالموجودین است».

نتیجه

در پایان لازم به ذکر است که هیئت‌رئیسه مجلس دارای ۱۲ پست است که شامل رئیس، دو نواب رئیس، شش دبیر و سه کارپرداز یا ناظر است. این اعضا با رأی‌گیری و توسط دیگر نمایندگان مجلس شورای اسلامی انتخاب می‌شوند؛ بنابراین با این تفاسیر باید منتظر ماند و دید که در انتخابات هیئت رئیسه مجلس یازدهم در اجلاسیه سوم چه اتفاقی رقم می‌خورد و چند درصد از اعضای هیئت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی تغییر می‌کنند. اگرچه همه پازل‌های چیده‌شده کنار یکدیگر نشان از تثبیت موقعیت قالیباف در کرسی ریاست مجلس دارد، اما نباید این احتمال را هم نادیده گرفت که ممکن است لحظه آخر گزینه‌ای نامزد انتخابات ریاست مجلس شود که همه معادلات فعلی را به هم بزند. حتی اگرچه نتواند رأی لازم و اکثریت را برای کشیدن کرسی ریاست از زیر پای قالیباف به دست آورد، اما آرای او را از تعداد ثابت ۲۳۰ رأی خارج کرده و او را برای اجلاسیه چهارم با چالش مواجه کند.