سناریو‌های ایران برای تخریب همگرایی عربی - آمریکایی

اقتصاد۲۴- در آستانه سفر جو بایدن رئیس جمهور آمریکا به اسرائیل و عربستان سعودی و در شرایطی که دولت او برای نزدیک شدن به ائتلاف عربی با هدف تشویق آنان به افزایش تولید نفت و گاز و ادامه همسویی با واشنگتن تلاش می‌کند، تهران تحرکاتی را برای تخریب این همگرایی به شیوه‌های گوناگون آغاز کرده است.

از نظر نظام ایران، همگرایی بین دولت بایدن و کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس به ویژه عربستان هرچند محدود یا کُند یا برای اهداف خاصی بوده است، چالشی بزرگ در برابر سیطره ایران بر منطقه محسوب می‌شود. مقامات ایرانی گمان می‌کنند بازگشت آمریکا به میز مذاکرات در وین و سایر اماکن، و افزایش نفوذ لابی ایران در واشنگتن از زمان ورود بایدن به کاخ سفید، تضمینی برای پیشبرد برنامه‌های ایران است. تهران، فاصله گرفتن تدریجی عربستان و امارات و مصر از دولت آمریکا را پیروزی سیاسی برای خود تلقی کرد چرا که تغییر سیاست بایدن و تصمیم دولت او برای بازگشایی در‌های همکاری با عربستان و متحدانش در منطقه به علل بین المللی و اقتصادی، تاثیری منفی بر اهداف ایران در منطقه خواهد داشت.

گرم شدن روابط واشنگتن – ریاض، احتمالا در‌ها را برای صدور تسلیحات پیشرفته آمریکایی به عربستان باز خواهد کرد و بایدن را تشویق خواهد کرد از معاهده «آبراهام» حمایت و امارات و بحرین و اسرائیل را به سمت همکاری نظامی سوق دهد که موجب خواهد شد چتر راهبردی اسرائیل تا خلیج فارس گسترده شود. به این ترتیب ایران برتری راهبردی خود در منطقه خلیج فارس را از دست خواهد داد.

همچنین تقویت منافع اقتصادی آمریکا در کشور‌های عربی و اسرائیل، تضعیف لابی اقتصادی حامی توافق هسته‌ای و رها شدن دولت آمریکا از نفوذ این لابی را موجب خواهد شد. از نظر ایران، همسویی مقطعی آمریکا و کشور‌های عربی احتمالا به همسویی میان مدت تبدیل خواهد شد و در نتیجه ایران برگه مهمی را در بازی‌های منطقه‌ای از دست خواهد داد؛ بنابراین عجیب نیست که ایران برای جلوگیری از این همگرایی و به شکست کشاندن آن تلاش کند.

بیشتر بخوانید: روسیه بازار‌های ایران در آسیا را نابود می‌کند!

یکی از ابزار‌های ایران برای تخریب روابط آمریکا با کشور‌های عربی و اسرائیل، لابی اقتصادی حامی توافق هسته‌ای در آمریکا و رسانه‌هایی است که اصولا با ائتلاف عربی و اسرائیل مخالف هستند. به همین علت از زمان آغاز حرکت دولت بایدن به سمت عربستان و اسرائیل، رسانه‌هایی مثل نیویورک تایمز، واشنگتن پست و سی ان ان حملات رسانه‌ای علیه این همگرایی را آغاز کرده اند و از بایدن می‌خواهند به قول‌های انتخاباتی خود مثل مجازات عربستان و فشار بر مصر و امارات و بحرین با شعار دفاع از حقوق بشر عمل کند.

ابزار دیگری که ایران در اختیار دارد، دامن زدن به تنش هاست تا دولت آمریکا را مجبور کند از بیم برهم خوردن ثبات منطقه، از نزدیک شدن به ائتلاف عربی و اسرائیل خودداری کند. ایران می‌تواند گروه‌های مسلح وابسته به خود در عراق را ضد متحدان واشنگتن در بغداد و اربیل تحریک کند که در این صورت واشنگتن به دفاع از آن‌ها ملزم خواهد شد و به این ترتیب تنش‌هایی شکل خواهد گرفت که دولت آمریکا خواستار آن نیست. ایران همچنین ممکن است حزب الله را به سمت رویارویی با اسرائیل به خصوص در مرز‌های دریایی مورد اختلاف با لبنان سوق دهد چرا که می‌داند دولت بایدن جنگ بین اسرائیل و ایران را خواستار نیست تا مجبور به مداخله نشود. ایران همچنین می‌تواند از طریق حوثی ها، تجارت بین المللی در تنگه باب المندب را تهدید کند تا آمریکا مجبور شود از ناوگان خود برای آرام کردن اوضاع استفاده کند در حالی که کاخ سفید چنین چیزی را نمی‌خواهد.

سناریوی سوم که شاید اجرای آن برای نظام ایران آسانتر باشد، انداختن ایران در دامان روسیه و چین و باز کردن کامل آسمان و سواحل و خاک این کشور به روی نیرو‌های متعارف و راهبردی این دو قدرت هسته‌ای است. به این ترتیب تهران وارد ائتلافی محکم با مسکو و پکن خواهد شد به طوری که توافق هسته‌ای نابود و از شدت محاصره ایران به علت پیوستن کامل اقتصادی و نظامی این کشور به بلوک آسیایی کاسته خواهد شد که شکستی سیاسی برای آمریکا و اروپاست.

صرف نظر از همه این سناریوها، یک سناریوی پخته‌تر وجود دارد که طبق آن مقامات ایرانی می‌توانند از هر سناریویی، یک قسمت را اجرا کنند تا دولت بایدن را به تدریج زیر فشار بگذارند تا نزدیک شدن به ائتلاف عربی را جایگزین توافق هسته‌ای نکند. این سناریو شبیه بازی شطرنج است که تهران در آن مهارت دارد، ولی طرف‌های مقابل هم شطرنج را به خوبی آموخته اند به همین علت می‌توان گفت در تابستان امسال هیچ چیز در خاورمیانه قطعی نیست.

منبع: ایندیپندنت عربی / دیپلماسی ایرانی