آیا مقتدی صدر به دنبال توقف اربعین است؟

اقتصاد۲۴- اگر چه بن بست سیاسی و فضای دوقطبی حاکم در عراق به نحوی روی منافع و امنیت ایران در این کشور و در کل نفوذ منطقه‌ای جمهوری اسلامی در خاورمیانه تاثیر مخرب خود را داشته است، اما اقدمات چند ساعت پیش جریان صدر در حمله به کاخ ریاست جمهوری و دفتر نخست وزیری عراق که به کشته شدن ۸ تن و زخمی شدن حدود ۲۵ نفز انجامید، شرایطی را رقم زد که به شکلی مستقیم تمام برنامه ریزی‌های ایران در جهت برگزاری مراسم اربعین تحت الشعاع قرار داده است.

در پی تصمیم مقتدی صدر برای کناره گیری از تمام فعالیت‌های سیاسی در عراق و بستن همه دفاتر جریان صدر در این کشور و اوج گیری آشوب خیابانی، ایران هم مجبور به بستن مرز‌های زمینی خود با عراق شد.

به نظر می‌رسد شخصیت تمامیت خواه مقتدی صدر این بار پروژه جدیدی را برای ناکامی چارچوب هماهنگی در جهت ادامه حیات پارلمان، تعیین رئیس جمهور، نخست وزیر و تشکیل کابینه جدید کلید زده است. چرا که اقدامات پیشین صدری‌ها از دوگانه سازی سیاسی تا ایجاد فضای قطبیتی در عراق و نیز تحصن و درخواست از دادگاه فدرال و شورای عالی قضایی برای انحلال پارلمان نتوانست مقتدی صدر را به هدف خود برساند.

از این حیث صدر با نمایش خداحافظی از عرصه سیاسی در عراق دور جدیدی از تنش‌های کم سابقه را در این کشور کلید زده است که در یک سناریوی بدبینانه با موج سواری روی آن می‌تواند تا مرز جنگ داخلی هم پیش رود.

بی شک تداوم و تشدید این تنش آفرینی‌های مقتدی صدر روی منافع و امنیت همسایگان عراق، به خصوص جمهوری اسلامی تاثیر خود را خواهد داشت؛ لذا مطرح شدن تهدید زوار ایرانی برای حضور در مراسم اربعن از سوی صدری‌ها و متعاقبش بستن مرز‌های زمینی توسط مقمات داخلی، نه تنها پروژه متوقف سازی اربعین را توسط مقتدی صدر به ذهن متبادر می‌کند، بلکه امکان دارد گسل فعلی صدر با تهران تبعات جدی تری در در روز‌ها و هفته‌های آتی به دنبال داشته باشد.

تا پیش از اقدامات چند ساعت پیش مقتدی و جریان متبوعش این تصور وجود داشت که صدر از آن درجه هوش برخودار است تهران را در بلندمدت از خود دور نکند، اما به نظر می‌رسد صدری‌ها اکنون دیگر قید روابط به ایران را زده اند.

بیشتر بخوانید: قهر مقتدی صدر، تبادل شبانه آتش در بغداد و افزایش شمار قربانیان

البته این گزاره تحلیل مطرح بوده و هست که رهبر جریان صدر در دوره گذار فعلی تا زمان انحلال پارلمان و شکست چارچوب هماهنگی، اولویت و تمرکزش را روی دوقطبی سازی و تنش سیاسی قرار داده است؛ لذا در این برهه وجود درجه‌ای از گسل سیاسی میان صدر با تهران اجتناب ناپذیر جلوه می‌کند. اما گسل فعلی که صدر با تهران به بار آورده است به نظر نمی‌رسد در کوتاه مدت قابل ترمیم باشد.

از این منظر حتی اگر مقتدی صدر در نهایت موفق به رسیدن به خواسته هایش برای انحلال پارلمان شود نمی‌تواند از پس هزینه‌های تبعات اقدماتش که به تشدید گسل با ایران انجامیده است، برآید. خاصه آنکه صدر سیاست مداری است که برای تداوم خود در صحنه سیاسی عراق و نیز بدل شدن به چهره‌ای تمام کننده به برقرار روابط با همه بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای از ایران و عربستان گرفته تا ایالات متحده و ... نیازمند است؛ بنابراین توازن بخشی باید جزو اولویت‌های صدر باشد که با در نظر گرفتن واقعیت‌های فعلی و انچه در چند ساعت اخیر در بغداد روی داده تنها چیزی که فعلا دیده نمی‌شود توازن بخشی است.

در همین راستا توییت ۲۵ اردیبهشت/ ۱۵ مه ۲۰۲۲ مقتدی صدر و پیش کشیدن طرح پلن B با عنوان «اوپوزیسیون ملی» موید آن است که سناریوی قبضه قدرت از سوی وی تغییرات معناداری پیدا کرده است و امروز به عینه این تغییرات معنادار را مشاهده می‌کنیم.

حتی در یک گزاره بدبینانه رادیکال باید اذعان داست که تحولات صدری‌ها در این چند هفته جریان از ورود به منطقه سبز بغداد گرفته تا حمله به پارلمان و سر دادن شعار علیه چارچوب هماهنگی و جمهوری اسلامی ایران و نهایتا حمبه به کاخ ریاست جمهوری و دفت نخست وزیر و کشته شدن ۸ تن حکایت از آن دارد که مقتدی صدر که قبل‌تر روی مرز باریکی از «تقابل» و «تفاهم» سیاسی با تهران گام برداشته بود اکنون گزینه تقابل، آن هم تقابل تمام عیار را برگزیده است.

منبع: دیپلماسی ایرانی