تاریخ انتشار: ۱۲:۰۳ - ۱۳ شهريور ۱۴۰۱
دو آمار نگران‌کننده در حوزه سیاستگذاری پولی

پول داغ و تورمی که در کمین است

به این دو آمار ارایه شده توسط بانک مرکزی نگاه کنید: اول- میزان بدهی دولت به بانک مرکزی در تیر ماه امسال نسبت به اسفند سال گذشته ۱۴.۶ درصد زیاد شده است.

پول داغ و تورم

اقتصاد۲۴- دوم- بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در تیرماه امسال نسبت به خرداد ماه ۲۱.۳ درصد رشد کرده است. هر دوی این آمار‌ها به یک معنا، اخبار نگران‌کننده‌ای در حوزه پولی محسوب می‌شود. اما چرا؟

معنای بدهی دولت و بانک‌ها به بانک مرکزی

بدهی دولت به بانک مرکزی به معنای آن است که دولت برای جبران کسری بودجه و تامین نیاز‌های جاری خود دست در جیب بانک مرکزی کرده است. در این حالت، استقراض دولت از بانک مرکزی با رشد پایه پولی و افزایش نقدینگی همراه می‌شود که می‌تواند تورم‌زا باشد، چون بانک مرکزی، مابه‌ازای عددی که دولت قرض می‌گیرد باید «پول» چاپ کند.

در رده دوم، بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی است. بانک مرکزی در آمار مرتبط با نقدینگی در تیرماه عنوان کرده که بدهی دولت به بانک مرکزی تا پایان تیر ماه امسال معادل ۱۵۲ هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل ۷.۱ درصد کم شده است. یعنی در یک بازه یک‌ساله، این بدهی کمتر شده است. اما در عین حال، در همین یک ماه خرداد تا تیر امسال، میزان این بدهی ۲۱.۳ درصد رشد کرده است.

اگر بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی، از محل «اضافه برداشت» باشد، کار سخت‌تر می‌شود. بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در انتهای خردادماه حدود ۱۴۵ هزار میلیارد تومان بوده و در عرض یک ماه این بدهی به حدود ۱۷۶ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. یعنی در این یک ماه، ۳۱ هزار میلیارد تومان، «پول» جدید چاپ شده است.


بیشتر بخوانید: سرگیجه تورم


چه اتفاقی افتاده است؟

یکی از احتمالات موجود برای افزایش اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی، استقراض دولت از بانک مرکزی با واسطه بانک‌هاست. یعنی دولت نیاز‌های مالی خود را از بانک‌ها تامین می‌کند یا از پس تعهدات خود به بانک‌ها برنمی‌آید و در عوض بانک‌ها با اضافه برداشت از بانک مرکزی، مشکل را رفع و رجوع می‌کنند.

بانک مرکزی پیش از این عنوان کرده که «کاهش سپرده‌های دولت نزد بانک مرکزی ناشی از اجرای طرح مردمی‌سازی توزیع عادلانه یارانه‌ها» بوده است. اما در ادامه می‌افزاید: «دومین عامل تغییرات پایه پولی در پایان تیرماه سال ۱۴۰۱ نسبت به پایان سال قبل، مطالبات بانک مرکزی از بانک‌ها بوده که با ۲۰.۵ درصد افزایش (معادل ۲۹۹.۳ هزار میلیارد ریال) نسبت به پایان سال قبل، سهمی فزاینده معادل ۵ واحد درصد در رشد پایه پولی داشته است.»

آن چیزی که بانک مرکزی در گزارش اخیر خود از تحولات اقتصاد کلان طی تیرماه سال جاری بیان کرده به زبان ساده چنین است: اضافه برداشت‌ها، «پول داغ بانک مرکزی» محسوب می‌شود که منجر به رشد پایه پولی و در نهایت تورم فزاینده می‌شود. در واقع، «ماشین چاپ پول» همچنان روشن مانده است. این «پول داغ» مطابق آخرین آمار ارایه شده توسط بانک مرکزی به ۱۱۸۲ میلیارد تومان در تیرماه رسیده است.

رابطه بانک‌ها و پول

به نظر می‌رسد که اتفاق تازه‌ای در شبکه بانکی در حال رخ دادن است. تورم بالا در کنار عدم جذابیت نرخ سود سپرده‌های بلندمدت، منجر به این شده که سپرده‌گذاران به سمت سپرده‌های کوتاه‌مدت حرکت کنند. بانک‌ها در قبال سپرده‌گذاری در مدت زمان سه ماهه، از مکانیسم «قرض به شرط قرض» استفاده کرده و وام می‌دهند. کسانی که این وام را می‌گیرند به بازار‌های موازی نظیر ارز و سکه و مسکن می‌روند و خرید می‌کنند. در مقابل، «رقابت سختی» بین بانک‌ها برای جذب سپرده‌ها به وجود می‌آید. اما سپرده‌ها نیاز به «سود» دارند. بنابراین دست به خزانه بانک مرکزی برده و ناترازی در منابع و مصارف خود را با «اضافه برداشت» از بانک مرکزی جبران می‌کنند.

«سپرده‌های مردم» نزد بانک‌ها نوعی «امانت» و در ادبیات بانکی، نوعی «بدهی» است. یعنی سود سپرده باید به‌طور منظم پرداخت شود و اصل آن نیز باید باقی بماند. بانک‌ها این سپرده‌ها را باید به بخش واقعی اقتصاد هدایت کنند. این پول‌ها باید سرمایه‌گذاری شده و در نهایت سود آن به سپرده‌گذار برسد، اما اتفاق دیگری رخ داده است. بخش زیادی از این منابع در بازار املاک «منجمد» شده است. بخشی به صورت تسهیلات تکلیفی درآمده و بخش دیگر به کسانی داده شده که حالا نمی‌توانند برگردانند و به مطالبات معوق تبدیل شده‌اند.

رشد عجیب و غریب نرخ سود سپرده‌ها

در حالی که نرخ تورم در ارقام بالای ۴۰ درصد، «سیر» می‌کند؛ رقابت شدیدی میان بانک‌ها برای بالا بردن سود سپرده‌ها و جذاب‌تر ساختن آن آغاز شده است. رقابتی از جنس اواخر سال ۹۵ و اوایل سال ۹۶ که منجر به رخداد‌های دی ۹۶ شد. رخداد‌هایی که ریشه در همین «مسابقه» نرخ سود داشت.

همین الان، بانک‌هایی هستند که برای سپرده‌های خود نرخ سود ۲۵ درصدی نیز در نظر می‌گیرند. برای جذب این نقدینگی سرگردان یا همان «پول داغ» بانک‌ها دست به هر اقدامی می‌زنند. نرخ‌های نامتعارف سود سپرده که مشوقی باشد برای جذب سپرده‌ها در حالی صورت می‌گیرد که تمام مشکلات نظام بانکی در نهایت با «اضافه برداشت» حل می‌شود. اما چه کسی است که نداند اثرات تورمی چنین روندی در نهایت به جامعه و مردم کوچه و بازار خواهد رسید؟

هر قدر هم که آمار‌های ضد و نقیض از کاهش نرخ تورم در یک‌سال اخیر بیرون بیاید؛ این واقعیت باقی است که پایه پولی، زیر پوست سیاست‌های اقتصادی کشور در حال جوشیدن است. آن هم در روزگاری که اقتصاد ایران یکی از سنگین‌ترین دوران رکودی خود را پشت سر می‌گذارد. در این مورد به نظر می‌رسد که راهکار اساسی جلوگیری از وقوع بحرانی جدید در عرصه نظام پولی است. بحرانی از جنس دی ۹۶ که در نهایت اثرات جمع‌آوری آن در جهش نرخ ارز و رشد تورم و نقدینگی در بستر جامعه دیده شد.

 

منبع: اعتماد

ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

قیمت انواع دستگاه ماینر امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت انواع لپ تاپ اچ پی HP امروز + جدول

قیمت انواع لپ تاپ ایسوس امروز + جدول

فیلم/ دلیل جدایی المیرا شریفی‌مقدم از شبکه خبر افشا شد

عکس/ طرفداری شیلا خداداد از تتلو!

قیمت سکه و طلا امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

علائم مهم این سرطان گوارشی شایع چیست؟

قیمت دلار و یورو امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

عکس/تصویر جنجالی مصاحبه سفیر ایران با مجری زن تلویزیون باکو

استوری احساسی یکتا ناصر بعد از پس گرفتن دخترش

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

فیلم/ یک آیین عجیب در رُم؛ پاپ پای زنان زندانی را شست و بوسید!

نحوه محاسبه حق بیمه کارگران در سال جدید

عکس/تغییر لوگوی گوگل به افتخار یک عکاس ایرانی

عکس/ نوزادی در آغوش ترلان پروانه؛ ذوق خانم بازیگر!

عکس/ نیمار مهمان ویژه دیوید و ویکتوریا بکام شد

واکنش اولین شهردار تهران به ساخت مسجد در پارک قیطریه + عکس

اینفوگرافی/ کشورهای پیشرو در حوزه انرژی پاک و تجدیدپذیر

فیلم/ رقیب مهم هادی چوپان در مسترالمپیا ۲۰۲۴ کیست؟

اثر خیره‌ کننده برندگان مسابقات عکاسی طبیعت در سال ۲۰۲۴

عکس/ ست الهام حمیدی و همسرش در کنسرت

تصویری عاشقانه از بازیکن سابق پرسپولیس و همسر جذابش

معرفی مرسدس بنز G کلاس با پیشرانه شش سیلندر هیبرید

تولید پژو پارس در سال جدید از سر گرفته می‌شود؟

قیمت روغن مایع به این رقم رسید + جدول

بازدهی صندوق‌های سرمایه گذاری بورس بررسی شد

عکس/ استوری احساسی سردار آزمون با دخترش

مدت زمان تحویل کارت‌های سوخت کاهش می‌یابد

روایت حسن روحانی از «صبح جمعه» گرانی بنزین

دلار در یک هفته چقدر بازدهی داشت؟

بازدهی بازار طلا در یک هفته گذشته

شرکت چینی BOE احتمالاً نمایشگر آیفون SE ۴ را تولید می‌کند

عکس/حمله تسنیم به سفیر ایران در باکو به دلیل عکس با خانم مجری!

«سلطان رمزارز» جهان به ۲۵ سال حبس محکوم شد!

یک مسئول سابق: صدیقی از من خواسته بود ملک بهزیستی همجوار باغ ازگل را هم به او بدهیم!

عکس/ امضای جهانبخش بر پای شکسته دختر هوادار

بازداشت فرزند حمید نوری در سوئد + عکس

عکس/ اولین نماینده عربستان در مسابقه دختر شایسته جهان

ثبت رکورد جدی در قیمت حواله خودرو‌های جانبازان!

حذف شرکت‌های ایرانی از بازار عراق

داعش برای عملیات «گرگ تنها» در خاک اروپا فرمان داد!

یک قانون جدید برای صدور پایان کار ساختمان

بهترین ارز‌های دیجیتال برای سال ۲۰۲۴

قیمت طلا به ریل تعادلی خود بازمی‌گردد؟

فیلم/ ادعای جدید امیرحسین ثابتی علیه لاریجانی در شبکه افق

آندرتیکر، ستاره کشتی کج جهان وارد ایران می‌شود؟

فیلم/ دلیل جدایی المیرا شریفی‌مقدم از شبکه خبر افشا شد

حذف کاظم صدیقی از سخنرانان شب قدر دانشگاه امام صادق + عکس

سایه سنگین حادثه تروریستی مسکو بر روابط روسیه و بوسنی/ تشدید کش مکش های قومیتی؟

علی قنبری، اقتصاددان: فعالیت اقتصادی در گرو داشت ارتباطات خاص/ اقتصاد کشور در سال ۱۴۰۲ نه شفاف بود و نه آزاد

سکوت اژد‌های زرد در دریای سرخ؛ نگاهی به موضع چین در قبال انصارالله/ دلیل صبوری پکن چیست؟

واگویه‌های جامعه در نوروز ؛ مردم را سر کار گذاشتند/همه‌چیز بهم ریخته است و همه بریده‌ایم/ فریادها به گوش دولت می‌رسد؟

دعای روز هجدهم ماه رمضان + معنی و تفسیر

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت سکه و طلا + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو + جدول

قیمت سکه پارسیان + جدول

قیمت بیت کوین و رمزارز‌ها + جدول

قیمت دلار، یورو و سایر ارز‌ها + جدول

قیمت انواع لپ تاپ ایسوس