توافق با ایران شاید مشکل نفت اروپا را حل کند اما گاز را نه

اقتصاد۲۴- اروپا مشکل نفت ندارد، اما گاز برای اروپا مشکلی جدی است. روسیه از انتقال مقادیر زیادی گاز طبیعی به کشور‌های اروپایی که در تلاش برای تامین آن از جا‌های دیگر هستند، خودداری می‌کند. در حالی که ایران گاز طبیعی زیادی دارد، بیشتر آن را در داخل کشور استفاده می‌کند. ایران همچنین فاقد خطوط لوله انتقال گاز به اروپا یا امکاناتی برای مایع سازی گاز طبیعی است.

سیمون تاگلیاپیترا، کارشناس انرژی در بروگل، یک موسسه تحقیقاتی اقتصادی، می‌گوید: ایران در کوتاه‌مدت مقداری صادرات نفت اضافی خواهد داشت، اما گاز نه، چیزی که اروپا واقعاً به آن نیاز دارد. از سوی دیگر، دور از انتظار است که ایران به زودی وارد بازار جهانی انرژی شود.

یکوب فانک کرکگارد، اقتصاددان صندوق مارشال آلمان، می‌گوید: آنچه اروپا به آن نیاز دارد گاز است و هیچ راهی برای رساندن آن از ایران در بازه زمانی زمستان امسال وجود ندارد.

ورود نفت ایران به بازار می‌تواند به پایین نگه داشتن قیمت‌ها کمک کند. برخی معتقدند ایران که چهارمین ذخایر بزرگ اثبات شده نفت جهان را در اختیار دارد، در نهایت می‌تواند بیش از دو میلیون بشکه در روز نفت خام صادر کند که بیش از دو برابر میزان صادرات کنونی آن است.

با این حال، حمل و نقل و پنهان کردن نفت آسان‌تر از گاز است و روسیه که از نفت بسیار بیشتر از گاز درآمد دارد، به پمپاژ و فروش نفت در سطوح نزدیک به قبل از جنگ ادامه داده است. حتی اتحادیه اروپا نیز که تحریم‌های مرحله‌ای بر نفت روسیه وضع کرده به اندازه قبل از جنگ از روسیه خرید می‌کند.

اوضاع در ژانویه وقتی که تحریم‌های بیشتری اعمال می‌شود، متفاوت خواهد بود. به ویژه تحریم‌هایی که اپراتور‌های اتحادیه اروپا را از تامین مالی یا تضمین بیمه تانکر‌های نفتی منع می‌کند که به نوبه خود توانایی روسیه را در صادرات نفتی که با خطوط لوله عرضه نمی‌شود را به چالش می‌کشد. این مسئله ممکن است دوباره قیمت‌های نفت را بالا ببرد.

همایون فلکشاهی، تحلیلگر ارشد در شرکت تحقیقات انرژی Kpler، می‌گوید: اگر توافق زنده شود ما فکر می‌کنیم ظرف سه ماه، ایرانی‌ها می‌توانند تولید را تقریباً یک میلیون بشکه در روز افزایش دهند. آقای فلکشاهی گفت که ایران طی چند ماه دیگر احتمالاً قادر خواهد بود تا ۴۰۰ هزار بشکه در روز اضافه کند و به سطح تولید خود در سال ۲۰۱۷ یعنی ۳.۸ میلیون بشکه در روز برسد که در حال حاضر حدود ۲.۵ میلیون بشکه است.

آقای فلکشاهی برآورد می‌کند که حدود ۴۴ میلیون بشکه نفت خام ایران در حال حاضر روی تانکر‌ها بارگیری شده که بیشتر در آب‌های نزدیک چین و سنگاپور است و می‌تواند به سرعت به بازار‌ها برسد.

اضافه شدن ۱.۳ میلیون بشکه در روز تقریباً یک درصد تقاضای کنونی جهان است، اما باز هم در عرضه جهانی تفاوت ایجاد خواهد کرد. به گفته آژانس بین المللی انرژی مستقر در پاریس، گروه تولیدکنندگان تحت رهبری عربستان و روسیه موسوم به اوپک پلاس، علی رغم لابی‌های دولت جو بایدن و دیگران برای افزایش عرضه نفت، حدود ۲.۷ میلیون بشکه در روز کمتر از اهداف خود تولید می‌کنند.

بازگرداندن نفت ایران به بازار بخشی از این کمبود را جبران و از کاهش بالقوه تولید روسیه جلوگیری می‌کند. آژانس بین المللی انرژی می‌گوید: ایران در صورت کاهش تحریم‌ها می‌تواند منبع عرضه قابل توجهی باشد، اگرچه بازگشت آن به بازار یک شبه اتفاق نمی‌افتد.

بیشتر بخوانید: توقف نفت در کف ۱۰۰ دلار

تحلیگران گلدمن ساکس می‌گویند: بازگشت عرضه نفت ایران به بازار باعث می‌شود که آن‌ها پیش بینی خود از ۱۲۵ دلار در هر بشکه نفت برنت را ۵ تا ۱۰ دلار در هر بشکه برای سال ۲۰۲۳ کاهش دهند.

الی گرانمایه، کارشناس مسائل ایران در شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا، می‌گوید: «برخی از کشور‌های اروپایی قبل از اعمال دوباره تحریم‌های آمریکا در سال ۲۰۱۸، مقادیر قابل توجهی نفت از ایران وارد می‌کردند، از جمله ایتالیا، فرانسه، اسپانیا و هلند. آن‌ها ممکن است ایران را یک راه حل کوتاه مدت ببینند. با این حال، حتی اگر ایران بازار‌های اولیه نفت را در اروپا پیدا نکند، می‌تواند مقداری از فشار جهانی بر بازار‌های آسیایی را کاهش دهد که به نوبه خود مقداری از عرضه به اروپا را آزاد می‌کند.»

آقای تاگلیا پیترا، کارشناس انرژی، می‌گوید: «اما سیاست و تحریم تنها مانع صادرات ایران نیستند. ایران زیرساخت‌های صادراتی ضعیفی دارد و فاقد خط لوله به اتحادیه اروپاست و در تولید گاز طبیعی مایع نیز با چالش‌های بزرگی روبه روست. ایران به تخصص فنی شرکت‌های نفتی بین‌المللی نیاز دارد که احتمالاً تا پس از انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۲۴ تمایلی به ورود دوباره به کشور ندارند، زیرا ممکن است یک رئیس‌جمهوری جمهوری‌خواه دوباره تصمیم به خروج از توافق هسته‌ای بگیرد.»

هلیما کرافت از RBC Capital Markets نیز می‌گوید: «اوپک واقعاً زمانی که بشکه‌های ایران وارد بازار شود، می‌تواند تولید خود را کاهش دهد. او افزود که چنین اقدامی به نوبه خود می‌تواند سود سیاسی انجام چنین معامله بحث برانگیزی برای دولت بایدن را از بین ببرد.»

منبع: نیویورک تایمز / دیپلماسی ایرانی