اعداد ناامیدکننده تورم اقتصاد ایران

اقتصاد۲۴- در میان کشور‌های منتخب، ایران بعد از آرژانتین و ترکیه جایگاه سومین کشور دارای تورم بالا را تصاحب کرده است. با وجود پیش‌بینی کاهش تورم اقتصاد‌های جهانی در سال ۲۰۲۳و ۲۰۲۴، چشم‌انداز تورمی ایران همچنان افزایشی است. شاهد این مدعا نیز آغاز مجدد روند افزایشی تورم ماهانه از دی‌ماه است.

پیش‌بینی تورم

اتاق بازرگانی تهران در سه سناریو و با فرض استمرار تورم ماهانه ۱، ۲ و ۳ درصدی نیز پیش‌بینی کرده که تورم امسال به رقم‌های ۴۸.۴، ۴۸.۸ و ۴۹.۳ درصدی برسد. به این ترتیب تورم پایان سال جاری ۸ درصد بالاتر از تورم پایان سال گذشته خواهد بود.

با توجه به آنکه اثرات رشد نقدینگی با تاخیر در تورم منعکس می‌شود، می‌توان تداوم مسیر افزایشی تورم از مسیر افزایش خلق پول را نیز تایید کرد.

رشد اقتصادی ناامیدکننده

پیش‌بینی‌ها از رشد تولید ناخالص داخلی ایران در دو سال پیش رو نیز منفی است.

بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول با پیش‌بینی افت رشد اقتصادی ایران در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴، متوسط رشد سالانه ۲ درصدی را برای کشورمان تخمین زده‌اند.

تصاحب جایگاه ششم کشور‌هایی با تورم بالا در کنار تداوم سیاست‌های منجربه رکود را می‌توان زنگ خطری برای گرفتاری بیشتر ایران در تله رکود تورمی باشد.

رتبه تورمی ایران در میان کشور‌های جهان

اتاق بازرگانی تهران در تازه‌ترین بررسی‌های خود وضعیت شاخص‌های منتخب اقتصادی را زیر ذره‌بین قرار داد.

براساس این گزارش، حرکت اقتصاد ایران در مسیر تورمی همچنان ادامه دارد موضوعی که با استناد به داده‌های اخیر مرکز آمار از شاخص تورمی نیز قابل ردیابی است. اطلاعات منتشره در گزارش جدید اتاق تهران نشان می‌دهد که ایران در جایگاه ششمین کشور پرتورم جهان قرار گرفته است.

زیمباوه با ۲۸۵، ونزوئلا با ۲۱۰، سودان با ۱۵۵ و ترکیه و آرژانتین با تورم ۷۲ و ۷۲ درصد در جایگاهی بالاتر از ایران ایستاده‌اند.

به این ترتیب اقتصاد ایران در شاخص تورمی هم ردیف ضعیف‌ترین اقتصاد‌های جهان است. نکته جالب توجه این است که در سال ۲۰۲۲، ۱۳۵ کشور تورم تک رقمی داشتند. در نقطه مقابل تنها ۱۷ کشور تورم بالای ۲۰ درصد را تجربه کردند.

تورم ایران ۵ برابر کشور‌های در حال توسعه

در این گزارش تاکید شده که تورم ایران ۵ برابر متوسط تورم اقتصاد‌های در حال توسعه است. در سال ۲۰۲۲ تورم جهانی برابر با ۸.۸ درصد بود. این در حالی است که تورم اقتصاد‌های پیشرفته ۷.۳ درصد و تورم اقتصاد‌های در حال توسعه نیز ۹.۹ درصد بوده است.

با این حال تورم ایران در سال ۲۰۲۲ برابر با ۴۹ درصد و تقریبا ۵ برابر تورم اقتصاد‌های یاد شده بوده است.

پیش‌بینی‌های جهانی نیز حاکی از افت تورم جهان در سال ۲۰۲۳ و استمرار آن در سال ۲۰۲۴ است. ضمن آنکه سرعت کاهش تورم در اقتصاد‌های پیشرفته در مقایسه با اقتصاد‌های در حال توسعه و نوظهور بالاتر خواهد بود.

اما به نظر می‌رسد تصویر آتی اقتصاد ایران آمیخته با تورم‌های بالای دودرصدی است، موضوعی که هم با استناد به آمار‌های جدید تورمی داخلی و همچنین تحولات پولی کشور در ماه‌های گذشته آن را تایید کرد.

ردیابی تورم

این گزارش بر آغاز مجدد روند افزایشی رشد ماهانه شاخص بهای کالا‌ها و خدمات مصرفی خانوار‌های کشور در دی ماه تاکید کرده است.

جاییکه تورم ماهانه در اولین ماه زمستان به ۴.۳۴ درصد رسیده است. این عدد بالاترین تورم ماهانه طی ۶ ماه اخیر است.

باید توجه داشت که متوسط تورم ماهانه طی ۱۰ ماهه نخست سال ۱۴۰۱ حدود ۳.۹ درصد بوده است. همچنین این رقم طی فصل اول ۴.۶ درصد، طی فصل دوم حدود ۲.۹ درصد و طی فصل سوم نیز ۲.۳ درصد بوده است.

پیشتازی تورم ایران در بین اقتصاد‌های منتخب

مقایسه وضعیت تورمی ایران با کشور‌های منتخب نیز نشان می‌دهد که ایران کماکان یکی از پرتورم‌ترین کشور‌ها محسوب می‌شود.

آرژانتین با تورم نقطه به نقطه ۹۴.۸ درصدی در ماه دسامبر ۲۰۲۲ در رتبه تخست قرار دارد. پس از آن ترکیه با تورم ۶۴.۳ درصدی قرار گرفته است. ایران نیز با تورم ۴۸.۵ درصدی به جایگاه سوم این رده‌بندی رسیده است.

همچنین تورم کشور‌های عمان، عربستان سعودی، عراق و قطر تک‌رقمی و به مراتب کم‌تر از ایران است.

بیشتر بخوانید: موج تورمی تازه در راه

سیل نقدینگی

همانطور که اشاره شد ریشه اصلی افزایش تورم در اقتصاد ایران حجم بالای نقدینگی است. براساس تازه‌ترین آمار‌های بانک مرکزی نیز، حجم نقدینگی در آبان ماه به ۵۸۰۶ هزار میلیارد تومان رسیده اس.

نکته جالب توجه آنکه رشد بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی به ۵۹.۲ درصد در انتهای آبان‌ماه رسیده است. موضوعی که نگرانی جدیدی در زمینه خلق پول محسوب می‌شود.

آمار‌های اخیر بانک مرکزی همچنین از افزایش تزریق نقدینگی به بازار بین‌بانکی خبر می‌دهد. موضوعی که خبر از کسری منابع مالی بانک‌ها و زمینه‌سازی برای رشد تورم در پایان سال می‌دهد.

کارشناسان نیز همواره اعلام می‌کنند که نقدینگی با تاخیر اثرات خود را در تورم نشان می‌دهد و بنابراین چشم‌انداز تورم حداقل تا پایان سال جاری افزایشی خواهد بود.

سه سناریوی تورمی در پایان سال

در گزارش اتاق بازرگانی تهران، تصویر تورم از سال ۹۵ تا ۱۴۰۰ ترسیم و در سه سناریوی چشم‌انداز تورمی پایان سال جاری پیش‌بینی شده است.

آن‌طور که داده‌های این گزارش نشان می‌دهد، تورم ایران در یک سیر صعودی از ۶.۹ درصد سال ۹۵ به ۴۰.۲ درصد سال گذشته رسیده است.

طی این سال ها، ایران تنها در دو سال ۹۵ و ۹۶ تورم تک‌رقمی داشته است. از سال ۹۷ به بعد تورم بالای ۲۰ درصد و دورقمی بوده است.

اتاق تهران، سه سناریوی استمرار تورم ماهانه ۱، ۲و ۲ درصدی طی دو ماه پایانی سال ۱۴۰۱ را در نظر گرفته است. تورم کل در پایان سال جاری برای هر یک از موارد مزبور به ترتیب برابر با ۴۸.۴ درصد، ۴۸.۸ درصد و ۴۹.۳ درصد خواهد بود. ارقامی که نشان می‌دهد تورم در پایان امسال حداقل ۸ واحد درصد از تورم سال قبل بالاتر است.