تفاوت گیاهان دارویی و داروهای گیاهی که باید بدانید

اقتصاد۲۴-اشتباه رایجی که در بین اکثر افراد وجود دارد، تفاوت قائل نبودن بین گیاهان دارویی و داروهای گیاهی است. گیاهان دارویی مثل زیره، رارزیانه، هل یا دارچین و غیره گیاهانی هستند که برخی خواص آن‌ها به اثبات رسیده است، اما داروهای گیاهی مانند سی لاکس، تیمیان و غیره حاصل تبدیل برخی گیاهان به دارو در کارخانه‌های داروسازی و طی فرآیندی خاص هستند. پر واضح است که داروهای گیاهی باید با مشورت پزشک یا داروساز مصرف شوند.

با این توضیحات باید گفت که عطاری‌ها تنها حق فروش گیاهان دارویی را دارند، گیاهانی که طی سالیان دراز اثر درمانی آن‌ها به اثبات رسیده است. عطاری‌ها باید گیاهانی مثل گل گاوزبان که اثر درمانی‌اش برای تقویت اعصاب و گیاهان اینچنینی را که بر اساس تجربه‌های طولانی و نسل به نسل اثرات‌شان مشخص و منتقل شده است، به فروش برسانند. مسلم است که مصرف بی ‌رویه و بیش از حد نیاز هر نوع دارو اعم از گیاهی یا شیمیایی می‌تواند برای بدن ضرر داشته باشد. بنابراین گیاهان دارویی هم باید به موقع و به طور صحیح مصرف شوند.

بنابراین عطاری فقط و فقط محل فروش گیاه دارویی تغییر شکل نیافته است و نه محل تشخیص و درمان بیماری یا فروش داروهای دست‌ساز، قرص، کپسول، شربت یا حتی گیاه پودر شده، بلکه
مکان تهیه دارو، تنها داروخانه است. در عین حال وزارت بهداشت هم بر داروهای گیاهی که مجوز و پروانه تولید دارند، نظارت دارد. از این رو داروهای گیاهی که در داروخانه‌ها فروخته می‌شوند، معتبر و قابل استفاده‌اند.

متاسفانه تصوری که به اشتباه بین مردم رایج شده این است که داروهای گیاهی اگر فایده نداشته باشند، ضرر هم ندارد. در واقع طبیعی بودن دارو را دلیلی برای بی ضرر بودن آن می‌دانند که این تصور درست نیست. به عنوان مثال مصرف بیش از حد آویشن موجب سردرد، تهوع، استفراغ، حساسیت پوستی و... می‌شود. ضمناً نمی‌توان داروهای گیاهی را در تمام موارد جایگزین داروهای شیمیایی کرد. داروهای شیمیایی از برخی جهات نسبت به داروهای گیاهی برتری دارند، اما می‌توان از داروهای گیاهی به عنوان طب مکمل و همراه دیگر داروهای شیمیایی استفاده کرد.

بنابر اعلام دانشگاه علوم پزشکی تهران، در زمان استفاده از داروهای گیاهی به نکات زیر توجه کنید:

- همواره و پیش از استفاده از داروهای گیاهی با پزشک مشورت شود. بعضی داروهای گیاهی موجب تداخل در میزان جذب مواد غذایی مورد نیاز بدن می‌شوند.

- با توجه به احتمال بیشتر بروز عوارض ناشی از مصرف داروهای گیاهی در کودکان باید این داروها طبق دستور پزشک مصرف شوند.

- بعضی داروهای گیاهی موجب افزایش یا کاهش تاثیر دارویی خاص می‌شوند که این موضوع در سالمندان و بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن می‌تواند مشکلات زیادی را به وجود آورد.

- استفاده از دز بالای این داروها اشتباه نسبتاً رایجی است که می‌تواند باعث مسمومیت دارویی و مشکلات بعدی ناشی از آن شود و لزوم احتیاط در مورد مصرف آن‌ها و مشورت با متخصصان در مورد آن‌ها را صد چندان می‌کند.

- در مصرف داروهای گیاهی نیز مانند داروهای شیمیایی باید مواردی مانند مقدار مصرف، عوارض، موارد منع مصرف و غیره مورد توجه قرار گیرد و از داروساز یا پزشک در این خصوص مشورت گرفته شود. حتی داروهای رایجی مانند ملین‌ها، قرص سیر و غیره دارای نکات قابل توجهی هستند. مثلا ملین‌ها در خردسالان تا ۶ سال به‌جز با دستور پزشک نباید مصرف شود یا شربت‌هایی مثل تیمیان یا برونکوتیدی به دلیل وجود ساکاروز نباید در افراد دیابتی مصرف شوند.

- باید توجه کرد که طبیعی بودن دارو دلیل بر بی ضرر بودن آن نیست و مصرف داروهای گیاهی به تنهایی یا همراه با داروهای شیمیایی می‌تواند عوارض جانبی خطرناکی داشته باشد.