مصرف سوخت در ایران چقدر است؟

با وجود این‌که طبق آمار، سرانه مالکیت خودرو در ایران پایین است اما شدت مصرف انرژی بالا تخمین زده می‌شود؛ به‌گونه‌ای که تعداد خودرو در ایران به ازای هر ۱۰۰۰ نفر ۲۴۰ دستگاه تعریف شده که این عدد برای آمریکا ۸۳۳، ژاپن ۵۹۱ و آلمان ۵۸۹ است و با این حال طبق اعلام، متوسط مصرف سوخت خودروهای تولیدی ایران در سال گذشته، حدود ۷.۷ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر بوده که بالا بودن مصرف سوخت و آلایندگی خودروهای تولیدی را نشان می‌دهد.

اقتصاد24 - تا پایان سال ۱۳۹۷، حدود ۱۹.۷ میلیون خودرو سبک (سواری و وانت) در ایران وجود داشته که از این تعداد، مطابق آمار ناجا، نزدیک به ۱.۳ میلیون دستگاه خودرو فرسوده سبک در ناوگان ثبت شده است، نکته قابل توجه اینکه در پنج سال آینده، بیش از ۱.۹ میلیون خودرو به تعداد خودروهای فرسوده اضافه خواهد شد. هم‌چنین از یک میلیون خودرو سنگین نیز بیش از ۳۰۰ هزار دستگاه خودرو فرسوده است.

از سوی دیگر، بر اساس بررسی مؤسسه مطالعات و کنترل ترافیک تهران، میزان شدت انرژی اتوبوس، سه و نیم برابر، تاکسی ۲۲ برابر و خودروها شخصی ۲۶ برابر مترو است که در این بین، استراتژی‌های مهم در کاهش شدت انرژی و کاهش مصرف سوخت و آلایندگی در بخش حمل و نقل در نظر گرفته شده است.

با این حال، متوسط مصرف روزانه بنزین در سال ۱۳۹۶ حدود ۸۰.۷ میلیون لیتر و در سال ۱۳۹۷ حدود ۸۷.۷ میلیون لیتر بوده است و رشد مصرف بنزین در سال ۱۳۹۷ نسبت به سال ۱۳۹۰، ۴۶.۵ درصد و هم‌چنین رشد مصرف بنزین در سال ۱۳۹۶ نسبت به سال ۱۳۹۵ بیش از هشت درصد بوده است. همچنین در سال ۱۳۹۶ به طور متوسط روزانه ۵۱.۷ میلیون دلار یارانه (۱۳.۱ میلیون دلار یارانه بابت بنزین و ۳۸.۶ میلیون دلار یارانه بابت نفت گاز) پرداخت شده است.

در مجموع، روزانه ۳۵ میلیون دلار یارانه پنهان به بنزین اختصاص می‌یابد و در شش ماه نخست سال گذشته، بیش از ۵.۵ میلیارد دلار یارانه به بنزین تعلق گرفته است.

به اعتقاد کارشناسان، پرداخت سالانه ۹۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه، در شرایطی که بودجه سالانه حدود ۴۰۰ هزار میلیارد تومان است، هیچ توجیه اقتصادی ندارد و لازم است هر چه سریع‌تر، روند غیر بهینه تخصیص یارانه به بخش انرژی کشور اصلاح شود. البته و بدون تردید نمی‌توان یک‌شبه، مسیر اصلاح الگوی مصرف انرژی را طی کرد و لازم است در این فرآیند، حمایت از دهک‌های کم درآمد جامعه به‌طور جدی مورد توجه قرار گیرد.

در این باره، محسن دلاویز - مدیر عامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت - در گفت‌وگو با ایسنا گفته است: منطقی کردن سهم هر یک از مدهای حمل و نقل از کل حمل و نقل ایران، توسعه حمل و نقل ریلی و کاهش مصرف سوخت در خودروهای تولیدی و ارتقای فناوری تولید خودرو و موتورسیکلت و حرکت به سمت تولید هیبریدی و الکتریکی بخشی از اقدامات در این حوزه است.

به گفته وی، ارتقای کیفیت و کارکرد ناوگان حمل و نقل کشور (نوسازی ناوگان)، اصلاح، تکمیل، بهبود و تدوین قوانین و مقررات و استانداردهای مرتبط با مصرف سوخت و حمل و نقل و نظارت بر اجرای صحیح آن‌ها، اصلاح و بهبود وضعیت ترافیک و کاهش تقاضای سفر، استفاده از سوخت‌های اقتصادی و سالم‌تر با رویکرد سوخت‌های تجدیدپذیر، بهینه کردن کیفیت سوخت‌ها و سایر فرآورده‌های نفتی مورد مصرف در خودروها و نحوه توزیع آن‌ها و فرهنگ سازی، آموزش و اطلاع‌رسانی، مهم‌ترین مواردی است که در این حوزه مورد توجه قرار گرفته است.

فرسودگی بیش از ۱.۹ میلیون خودرو طی پنج سال آینده

وی هم‌چنین درباره روند کاهشی میزان CO۲ خودروها از سال ۸۲ تا ۹۶، ابراز کرد: میانگین وزنی مصرف سوخت خودروهای تولیدی در اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۵ برابر ۵.۶ لیتر در صد کیلومتر (معادل ۱۳۰ گرم بر کیلومتر انتشار co۲) بوده که این عدد در سال ۲۰۲۰ باید به ۴.۱ لیتر در صد کیلومتر (معادل ۹۵ گرم بر کیلومتر انتشار co۲) برسد که هدف گذاری آمریکا برای ۲۰۲۰ مقدار ۵.۵ لیتر در صد کیلومتر است.

او با بیان این‌که اتحادیه اروپا در صورت عدم رعایت حدود مجاز تعیین شده، جرایم سنگینی برای تولید کنندگان لحاظ کرده است، گفت: جرایم لحاظ شده برای انتشار بیش از حد مجاز در دو مرحله در نظر گرفته شده است؛ به‌طوری‌که بین سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۹ برای یک گرم بر کیلومتر اول اضافه‌تر از حد مجاز، پنج یورو به ازای هر خودرو، برای یک گرم بر کیلومتر دوم اضافه‌تر از حد مجاز، ۱۵ یورو به‌ازای هر خودرو، برای یک گرم بر کیلومتر سوم اضافه‌تر از حد مجاز، ۲۵ یورو به‌ازای هر خودرو و برای میزان انتشارهای بیشتر از سه گرم بر کیلومتر از حد مجاز، مقدار ۹۵ یورو برای هر گرم بر کیلومتر به‌ازای هر خودرو اخذ می‌شود.

مدیر عامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت در بخش دیگری از صحبت‌های خود به پایین بودن طول خطوط ریلی در کشور اشاره کرد و افزود: ایران با ۱۳ هزار کیلومتر و ۰.۹ درصد کل خطوط ریلی جهان، جایگاه ۲۱ طولانی‌ترین خطوط را به خود اختصاص داده است. اگر میزان خطوط را به ازای یارانه سطح (طول خط به سطح کشور) بسنجیم، به ازای هر ۱۴۸ کیلومتر مربع، یک کیلومتر راه آهن دارد که از این حیث در جایگاه ۸۱ قرار خواهد گرفت.

با تمام این اوصاف، اصلاح الگوی مصرف انرژی در ایران به یک الزام تبدیل شده و استقرار مدیریت انرژی در صنایع مختلف نیز از جمله اقدام‌هایی است که به بهبود مصرف کمک می‌کند. بر این اساس، فرهنگ‌سازی از الزام‌های بهینه‌سازی مصرف سوخت عنوان شده و شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت هم اعلام کرده با توجه به این مهم، طرحی را با مشارکت دانش آموزان کلید زده که پایش‌های این شرکت نشان می‌دهد این طرح نتایج خوبی هم داشته است. در نتیجه، مباحث مرتبط با اصلاح الگوی مصرف انرژی با حمایت وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش، در مدارس و دانشگاه‌های کشور باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.

منبع: ایسنا