چگونه خودرو‌های چینی گوی رقابت را از خودرو‌های غربی ربودند؟

اقتصاد۲۴- فروش خودرو‌های ساخت چین در داخل آن کشور به طور مداوم رو به افزایش بوده است. بخشی از این موضوع نشان دهنده تاثیر فزاینده سازندگان وسایل نقلیه برقی در چین و تشدید سیاستگذاری‌های حمایت از تولید کنندگان داخلی است. این وضعیت کار را برای رقبای غربی آنان دشوار کرده است.

 انجمن‌های مسافربری چین اعلام کردند که برند‌های خودروی داخلی چین ۵۴ درصد از عمده فروشی خودرو‌های داخل را در شش ماهه نخست سال ۲۰۲۳ میلادی از آن خود کردند. این در حالیست که این میزان در اوایل سال جاری میلادی ۴۸ درصد بوده است. هم چنین، اعلام شده این دومین بار متوالی است که برند‌های خودروی داخلی چین در یک نیمه سال از برند‌های خارجی پیشی گرفته اند.

این در حالیست که خودروسازان غربی از زمانی که برای اولین بار به آنان اجازه سرمایه گذاری مشترک با برند‌های داخلی در چین پیش داده شده بود یعنی از ده سال پیش، بر صنعت خودروی آن کشور مسلط بودند. برخی از آن برند‌ها ثروتمند شدند. با این وجود، اکنون برند‌های داخلی چینی در میدان فروش در رقابت با رقبای خارجی پیروز هستند. به نظر می‌رسد دوران تسلط برند‌های غربی بر عرصه خودروی چین به پایان رسیده است.

انقلاب خودرو در چین توسط خودرو‌های پلاگین هیبریدی* هدایت می‌شود و تقاضای آن به طور مداوم در حال رشد بوده است. براساس داده‌های دولتی چین در ماه ژوئن از میان ده سازندگان خودروی برقی پرفروش در چین نُه تولید کننده داخلی بودند. تسلا تنها خودروسازی خارجی بوده که نام اش در این فهرست به چشم می‌خورد.

بیشتر بخوانید: قیمت X۲۲ مدیران خودرو در سامانه یکپارچه چقدر است؟

داده‌ها نشان می‌دهند که فروش خودرو‌های پلاگین هیبریدی و برقی در نیمه نخست سال ۲۰۲۳ میلادی به بیش از ۳.۵ میلیون وسیله نقلیه افزایش یافت که افزایشی ۴۴ درصدی را نشان می‌دهد. برخی از کارشناسان صنعت خودرو پیش بینی می‌کنند که در چهار سال آینده خودرو‌های برقی فروشی بهتر از خودرو‌های گازسوز در چین خواهند داشت. در ایالات متحده سهم بازار وسایل نقلیه برقی در نیمه نخست سال جاری پس از افزایشی فروش ۵۰ درصدی ۵۵۷۳۳۰ دستگاه خودرو بود.

چین از سال ۲۰۰۹ میلادی برقی کردن وسایل نقلیه را در دستور کار خود قرار داده و از پیشتازان عرصه تبدیل خودرو‌ها به وسایل نقلیه با قابلیت استفاده از انرژی جدید شده است. در دهه‌های گذشته خودروسازان جهانی از جمله فولکس واگن و جنرال موتورز در چین گردهم آمدند و به دنبال رشد به منظور جبران کندی رشد در ایالات متحده، اروپا و سایر بازار‌های بالغ جهانی بودند. با این وجود، پس از سال ۲۰۱۷ میلادی بازار چین برای بسیاری از این خودروسازان که هنوز به فروش خودرو با موتور احتراقی داخلی تکیه می‌کردند باعث ایجاد دردسر شد.

به گفته شرکت مشاوره Automobility مستقر در شانگ‌های در سال ۲۰۲۲ میلادی فروش وسایل نقلیه با موتور احتراقی داخلی تقریبا ۸ میلیون کم‌تر از دوران اوج آن در سال ۲۰۱۷ میلادی بود. در همین حال سرعتِ گذارِ چین به وسایل نقلیه با موتور‌های تازه باعث شگفتی شرکت‌های غربی خودروسازی شد. "شینجی آیواما" مدیر عامل هوندا در نمایشگاه اتومبیل شانگ‌های در ماه آوریل گفت:"خودروسازان ژاپنی، آمریکایی و اروپایی همگی این حس را دارند که خیلی دیر شده تا اقدامات اولیه را انجام دهند".

با این وجود، این چشم انداز که برند‌های خارجی ممکن است بتوانند حرکت رقبای چینی خود را کاهش دهند، دیده می‌شود. شرکت فورد در سال ۲۰۱۷ میلادی وعده داد که تا سال ۲۰۲۵ میلادی تمام وسایل نقلیه ساخته شده آن شرکت در نسخه‌های برقی ارائه شوند. با این وجود، آن شرکت پس از عدم موفقیت در فروش خودرو‌های برقی موستانگ خود اعلام کرد که سرمایه گذاری خود در چین را کاهش می‌دهد.

هوندا که اکنون پنج مدل خودروی برقی را در چین ارائه می‌دهد در حال تسریع برنامه برقی سازی خودرو‌های خود ظرف مدت ۵ سال است و قصد دارد تا سال ۲۰۳۵ میلادی صرفا خودرو‌های برقی را در چین بفروشد کشوری که با افزایش مصرف کنندگان خودرو‌های برقی مواجه شده است.

فولکس واگن در حال تلاش برای توسعه بیش‌تر در چین است و قصد دارد دو هزار پرسنل تازه برای یک مرکز جدید خود در چین استخدام کند. فولکس واگن قصد دارد چرخه محصول خود را سرعت بخشد و واحد نرم افزار آن قصد دارد تا سال جاری تعداد کارشناسان خود در چین را از ۴۰۰ به ۱۲۰۰ نفر افزایش دهد.

ظهور سازندگان خودرو‌های برقی در چین پیروزی دیگری برای سیاستگذاری‌های صنعتی پکن پس از پیگیری سیاست‌های مشابه در عرصه هایی، چون راه آهن و قطار‌های سریع السیر، پنل‌های خورشیدی و باتری‌ها است.

دولت چین برای ایجاد بازار خودرو‌های برقی از تولید کنندگان داخلی آن کشور حمایت مالی به عمل آورده و به آنان یارانه فروش پرداخت کرده و آن صنعت را همراه با اهداف تولید و استاندارد‌های سخت گیرانه‌تر در مورد انتشار گاز‌های گلخانه‌ای تقویت کرده است. برای چندین سال متمادی تنها خودرو‌های برقی با باتری‌های ساخت چین واجد شرایط دریافت یارانه بودند، زیرا دولت چین تصمیم گرفته بود تا زنجیره تامین گسترده تری را کنترل کند.

تمرکز اولیه بر برق رسانی حمل و نقل عمومی و ناوگان دولتی درآمد سازندگان خودرو‌های برقی را بهبود بخشیده است. همزمان چین یک شبکه شارژ سراسری را ایجاد کرده است. در سال ۲۰۱۵ میلادی خودرو‌های برقی در برنامه موسوم به "ساخت چین ۲۰۲۵" پکن برای تبدیل شدن به یک رهبر جهانی در کانون توجه قرار گرفتند. مشوق‌های مالیاتی و سایر مشوق‌ها باعث افزایش تقاضا شد. خریداران خودرو‌های برقی در چین می‌توانند از نوبت‌های انتظار طولانی مدت برای دریافت پلاک که در برخی از شهر‌های چین جیره بندی شده اند خلاص شده و قوانینی که زمان استفاده از خودرو‌های گازسوز را محدود می‌کند دور بزنند.

البته سیاستگذاری صنعتی پکن پرهزینه بوده است. "اسکات کندی" محقق سیاست‌های اقتصادی چین در مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی مستقر در واشنگتن تخمین می‌زند که چین در فاصله سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۲ میلادی تقریبا ۱.۲۵ تریلیون یوان معادل ۱۷۳ میلیارد دلار برای حمایت از بخش خودرو‌های انرژی جدید هزینه کرده است.

پس از یک دهه که خودرو‌های برقی چین نتوانستند در آن بخش به تنهایی پیشرفتی داشته باشند پکن تسلا را وارد کرد و قوانین خود را تغییر داد و به آن شرکت اجازه داد بدون شریک برای سرمایه گذاری مشترک خودرو بسازد. در اواخر سال ۲۰۱۹ میلادی تسلا شروع به تحویل خودرو‌های ساخت چین کرد. تسلا با مطلوب ساختن خودرو‌های الکتریکی و تحت فشار قرار دادن تامین کنندگان برای برآورده ساختن استاندارد‌های جهانی خود تقاضای مصرف کنندگان را در چین افزایش داد.

از آن زمان به این سو صحنه خیابان‌ها در شهر‌های بزرگ چین تغییر کرده است. پلاک‌های سبز رنگی که خودرو‌های برقی و پلاگین هیبریدی را نشان می‌دهند اغلب قابل مشاهده هستند. اگر در یک بازه ۱۵ دقیقه‌ای یکی از خیابان‌های محله‌ای در مرکز پکن را تماشا کنید از هر شش وسیله نقلیه عبور کرده تقریبا یک وسیله نقلیه دارای پلاک‌های سبز رنگ است از جمله اکثر تاکسی‌ها و اتوبوس ها.

مقام‌های فولکس واگن اشاره می‌کنند که در پنج ماه نخست سال جاری میلادی ۴۵ درصد از خودرو‌های فروخته شده در شانگ‌های برقی یا پلاگین هیبریدی بودند. البته در شهر‌های کم‌تر توسعه یافته چین گذار به استفاده از این نوع خودرو‌ها روند کندتری داشته است.

شرکت خودروسازی چینی "بی وای دی" (BYD) با حمایت وارن بافت سرمایه گذار میلیاردر در مارس سال گذشته ساخت خودرو‌هایی که صرفا بنزین سوز بودند را متوقف کرد. آن شرکت در شش ماهه نخست سال ۲۰۲۳ میلادی بیش از ۱.۲ میلیون خودروی برقی و پلاگین هیبریدی در چین فروخت که تقریبا دو برابر بیش از میزان فروش سال قبل بوده است. این شرکت خودروسازی طبق وسیعی از مدل‌ها را ارائه داده است از جمله Seagull که یک خودروی هاچ بک چهار نفره برقی با قیمت پایه حدودا ۱۰ هزار دلار است و یک خودروی شاسی بلند آفرود با نام تجاری لوکس "یانگ وانگ" که با قیمتی در حدود ۱۳۸۱۰۰ دلار فروخته می‌شود.

خودروسازان چینی نیز در حال حرکت به سوی بازار‌های جهانی هستند. آن کشور در سه ماهه نخست سال ۲۰۲۳ میلادی به عنوان بزرگترین صادرکننده وسایل نقلیه از ژاپن پیشی گرفت اگرچه حدود سه چهارم از ۱.۱ میلیون خودروی صادر شده آن کشور مدل‌های با موتور احتراق داخلی بودند. برند "بی وای دی" در ماه جاری اعلام کرد که مجتمع تولید خودرو‌های برقی را در برزیل افتتاح خواهد کرد. در مقابل، برند دولتی چینی SAIC از تصمیم خود برای افتتاح مرکزی در اروپا خبر داده است. SAIC و Great Wall Motor کار تولید محصولات شان را در تایلند انجام می‌دهند کشوری که بی وای دی و چند شرکت خودروسازی دیگر چینی نیز گفته اند که برای تاسیس کارخانه در آنجا برنامه ریزی کرده اند.

* باتری‌های به کار رفته در آن قابلیت شارژ شدن با برق شهری در منزل یا ایستگاه‌های شارژ مخصوص این خودرو‌ها را دارند. در صورتی که باتری ظرفیت اش رو به اتمام باشد موتور الکتریکی در کنار پیشرانه‌های بنزینی کار خواهد کرد. با استفاده از این موتور می‌توان به طور مستقیم از انرژی الکتریکی بهره برداری کرد و در نتیجه هزینه‌های سوخت را به صفر کاهش داد. این خودرو‌ها به علاوه موتور سوختی دارند که در مواقعی که باتری خودرو خالی است یا برای مسافت‌های بلندتر استفاده می‌شود.