نوشابه چه تاثیری بر سلامت روان کودکان دارد؟

اقتصاد۲۴-بیشتر کودکان عاشق نوشیدن نوشابه هستند. آن‌ها اغلب جذب طعم و بسته‌بندی نوشابه‌ها می‌شوند، اما مصرف نوشابه در بین کودکان و نوجوانان به دلایل مختلفی یک نگرانی برای سلامتی است. نوشیدن نوشابه باعث مشکلات اضافه‌وزن دوران کودکی می‌شود و همچنین می‌تواند منجر به پوسیدگی دندان و مشکلات خواب شود. برخی از مطالعات نشان می‌دهد کودکانی که نوشابه مصرف می‌کنند ممکن است خطر مشکلات رفتاری و مشکلات سلامت روان را افزایش دهند. بر اساس این تحقیقات، کودکانی که نوشابه مصرف می‌کنند، نسبت به کودکانی که نوشابه نمی‌نوشند، امتیازات بالاتری در معیار‌های پرخاشگری دارند. بااین‌حال، این تحقیق نشان می‌دهد که بین مصرف نوشابه و رفتار‌های پرخاشگرانه همبستگی وجود دارد.

یک مطالعه در سال ۲۰۱۳ در مجله اطفال نیز نشان داد که پرخاشگری، کناره‌گیری و مشکلات تمرکز با مصرف نوشابه در کودکان خردسال مرتبط است.

چرا نوشابه ممکن است بر سلامت روان و رفتار تأثیر بگذارد؟

مشخص نیست که چرا مصرف نوشابه ممکن است با رفتار پرخاشگرانه و سایر مشکلات سلامت روان مرتبط باشد. نوشابه‌ها به‌شدت فرآوری شده‌اند و تحقیقات زیادی در مورد تأثیر برخی مواد بر روی کودکان انجام‌نشده است، اما برخی از مطالعات، آسپارتام (شیرین‌کننده مصنوعی) را با تحریک‌پذیری و بنزوات سدیم (ماده نگهدارنده غذایی) را با علائم مرتبط با ADHD و کافئین را با برخی از مشکلات رفتاری در کودکان مرتبط کرده‌اند.

بیشتر بخوانید:۳ مکمل برتر غذایی برای کاهش وزن

یک وضعیت فیزیکی زمینه‌ای، مانند سطح پایین گلوکز خون، نیز می‌تواند این ارتباط را توضیح دهد. قند خون پایین ممکن است باعث شود کودکان هوس نوشابه کنند و همچنین باعث گوشه‌گیری یا پرخاشگری آن‌ها شود.

چرا باید مصرف نوشابه در کودکان را ممنوع کرد؟

درحالی‌که تحقیقات نشان می‌دهد که نوشابه ممکن است نوعی رابطه با مشکلات رفتاری مانند پرخاشگری داشته باشند، مشخص نیست که آیا نوشیدن نوشابه واقعاً باعث پرخاشگری در کودکان می‌شود یا خیر. صرف‌نظر از ماهیت این ارتباط، کارشناسان سلامت توصیه به ممنوعیت مصرف نوشابه در کودکان دارند؛ زیرا نوشیدنی‌های شیرین می‌توانند باعث ایجاد طیف وسیعی از مشکلات سلامتی برای کودکان شوند. در زیر به چند مورد از آن‌ها پرداخته می‌شود:

نوشابه اعتیادآور است

خواص اعتیادآور نوشابه از تعدادی از مواد تشکیل‌دهنده آن ازجمله کافئین ناشی می‌شود. طبق گزارش جانز هاپکینز، کافئین رایج‌ترین داروی تغییردهنده خلق‌وخو در جهان است و وابستگی فیزیکی ایجاد می‌کند. کودکان از این وابستگی در امان نیستند و حتی ممکن است برخی بگویند که به دلیل وزن کمتر بدنشان بیشتر مستعد تأثیرات کافئین است. این خواص اعتیادآور یکی از بزرگ‌ترین خطرات نوشابه است.

نوشابه ارزش غذایی ندارد

اگرچه این ممکن است بدیهی به نظر برسد، اما یکی از خطرات نوشابه این است که نه‌تن‌ها مواد مغذی موردنیاز بدن ما را تأمین نمی‌کند، بلکه فاقد کالری است و می‌تواند جلوی اشتها را بگیرد. مصرف نوشابه ممکن است باعث شود کودکان کمتر از مواد غذایی موردنیاز برای سوخت بدن خود استفاده کنند.

نوشابه به مغز کودکان آسیب می‌رساند

وقتی کودک نوشابه می‌نوشد، مواد شیمیایی مانند MSG (مونو سدیم گلوتامات) را مصرف می‌کند که مغز او را تغییر می‌دهد. MSG (مونو سدیم گلوتامات) می‌تواند در اسیدسیتریک نوشابه و همچنین در طعم‌دهنده‌های مصنوعی پنهان شود. نشان داده‌شده است که این اکسیتوتوکسین به نورون‌های مغز موش آسیب می‌رساند. علاوه بر این، سطوح بالای اکسیتوتوکسین‌ها با تومور‌های مغزی، بیماری‌هایی مانند بیماری آلزایمر و پارکینسون، آسیب مغزی، اختلالات یادگیری و مشکلات رفتاری مرتبط است. آسپارتام موجود در نوشابه رژیمی نیز همین اثر را دارد.

نوشابه استخوان‌ها را ضعیف می‌کند

نوشیدن منظم نوشابه می‌تواند کلسیم موردنیاز استخوان‌ها را تخلیه کند. اسید فسفریک، یک عنصر رایج در نوشابه، توانایی جذب آهن، کلسیم، منیزیم و روی را توسط بدن کاهش می‌دهد. کافئین موجود در نوشابه نیز در جذب کلسیم و تراکم استخوان اختلال ایجاد می‌کند.

نوشابه دندان‌ها را از بین می‌برد

شکر برای دندان‌ها خوب نیست و اسید‌های موجود در نوشابه نیز مفید نیستند. هم اسیدسیتریک و هم فسفر می‌توانند مینای دندان را از بین ببرند و منجر به پوسیدگی شوند. همراه با ماهیت اعتیادآور نوشابه، دندان‌ها می‌توانند به‌طور مکرر در معرض این نوشیدنی مضر و در معرض خطر فرسایش دندان قرار گیرند.

نوشابه باعث دیابت دوران کودکی می‌شود

به دلیل قند زیاد موجود در نوشابه، کودکان در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند. آنچه ترسناک‌تر است این است که نوشیدن نوشابه در حد متعادل ممکن است خطر را کاهش ندهد؛ زیرا تنها یک فنجان نوشابه در روز خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را تا ۲۲ درصد افزایش می‌دهد.

نوشابه مانع از هضم می‌شود

نوشابه و کافئین ادرارآور هستند و می‌توانند منجر به کم‌آبی بدن شوند، به‌خصوص اگر نوشابه جایگزین آب شود. شکر و کافئین می‌توانند سطح اسید‌های معده را افزایش دهند که این امر، منجر به سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) می‌شود.

بنابراین، اگر می‌خواهید به‌طور کامل از خطرات نوشابه در کودکان جلوگیری کنید، آب بهترین گزینه است. مطمئناً آب‌میوه‌ها انتخاب بهتری نسبت به نوشابه هستند، اما مراقب محتوای قند موجود در آبمیوه‌ها هم باشید.

والدین برای جلوگیری از مصرف نوشابه در کودکان چه‌کاری باید انجام دهند؟

یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که بهترین راهکار برای کاهش میزان نوشیدنی‌های گازدار در کودکان این است که والدین به‌عنوان الگو، همراه وعده‌های غذایی نوشابه سرو نکنند. به عقیده محققان، غذایی که والدین در دسترس کودک قرار می‌دهند بر شیوه تغذیه او تأثیر زیادی دارد.

محققان می‌گویند کاهش میزان مصرف نوشابه برای بچه‌ها مهم است، زیرا نوشیدنی‌های شیرین با چاقی و دیابت نوع ۲ مرتبط است. بر اساس این مطالعه، اجازه ندادن به بچه‌ها برای خوردن نوشابه، حدود یک‌سوم و نداشتن نوشابه در خانه حدود ۱۶ درصد باعث کاهش تمایل کودکان به مصرف نوشابه خواهد شد. منطقی است که محیط خانه و محدودیت‌های مربوط به نوشیدن نوشابه‌های گازدار بیشترین تأثیر را بر مصرف نوشابه داشته باشد؛ چنانچه به گفته محققان، رفتار ما به‌شدت تحت تأثیر محیط‌هایمان است؛ بنابراین، اگرچه منع کودکان به خوردن نوشابه و توضیح مضرات آن به کودکان می‌تواند مهم باشد، اما نداشتن نوشابه در خانه و نخوردن والدین از نوشابه حتی در مهمانی‌ها مؤثرترین راه برای جلوگیری از مصرف آن در کودکان است.

توجه داشته باشید که اگر کودک عادت به مصرف نوشابه دارد، مصرف آن را به‌آرامی محدود کنید. ابتدا سعی کنید نوشیدنی‌های دیگر مثل آبمیوه خانگی را جایگزین کنید و سپس به سراغ آب بروید. همچنین اگر کودک شما به‌اندازه کافی بزرگ است که متوجه شود، سعی کنید مضرات نوشابه را نسبت به طعم دلپذیر آن توضیح دهید. برای این کار، می‌توانید داستان‌های تخیلی را نیز برای آن‌ها تعریف کنید تا پیام پرهیز از نوشیدنی‌های گازدار را منتقل کنید.

از سوی دیگر، به دنبال راه‌های ابتکاری برای جذاب و خوشمزه کردن غذا‌های سالم برای کودک خود باشید. کودکان عاشق خوردن یا نوشیدن چیز‌هایی هستند که برایشان جذاب به نظر می‌رسد.

به هر ترتیب، از پیامد‌های درازمدت مصرف نوشابه برای کودکان غافل نشوید و یادتان باشد که کودکان هرچه زودتر سبک زندگی سالم‌تری داشته باشند، شانس بیشتری برای ادامه زندگی سالم‌تر خواهند داشت.