تاریخ انتشار: ۰۹:۰۷ - ۰۳ بهمن ۱۴۰۲
گزارش صندوق توسعه ملی نشان می‌دهد

آغاز افت تولید گاز به میزان سالانه معادل یک فاز پارس جنوبی از سال ۱۴۰۴

به علت کمبود سرمایه‌گذاری در تولید نفت، ایران در دهه آینده واردکننده نفت خام خواهد شد و روند کاهش‌ تولید نفت و گاز شدت می گیرد.

آغاز افت تولید گاز

اقتصاد۲۴- نشریه «ثروت ملی» وابسته به صندوق توسعه ملی در گزارشی عنوان کرده که «با ادامه افت فشار در پارس جنوبی، روند افت تولید از این میدان از سال ۱۴۰۴ به میزان سالانه معادل ۱ فاز آغاز خواهد شد.» بر این اساس، با ادامه روند موجود در تولید و مصرف، تشدید ناترازی عرضه و تقاضای گاز طبیعی در دو دهه آینده امری اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. همچنین در این گزارش تاکید شده که «در بخش نفت خام نیز به دلیل کمبود منابع سرمایه‌ای، ادامه روند افت ظرفیت تولید مخازن نفت و گاز در یک دهه آتی، ایران را به واردکننده نفت خام تبدیل می‌کند که بزرگ‌ترین تهدید جریان درآمدی ذی‌نفعان این صنعت از جمله دولت، صندوق توسعه ملی و شرکت ملی نفت، در صورت حفظ روند فعلی خواهد بود.» گزارش صندوق توسعه ملی حاکی از آن است که با ادامه روند فعلی، ایران تنها حدود یک دهه با تبدیل شدن از صادرکننده به واردکننده نفت فاصله دارد که تهدیدی جدی از منظر اقتصادی، سیاسی، امنیتی و ژئوپلیتیکی به شمار می‌رود. این گزارش با عنوان «بررسی محدودیت‌های ساختاری در سرمایه‌گذاری بخش بالادستی نفت در ایران و اولویت‌بندی راهکار‌های تامین مالی جایگزین» توسط محمدجواد دانش معاون سرمایه‌گذاری داخلی صندوق توسعه ملی، سیدرضا میرنظامی، محسن ممقانی، سیدحامد توانگر، محمدرضا کثیری، سعید طهماسبی و آشتیانی تهیه شده و پژوهشگران به دو سوال اصلی پاسخ داده‌اند: - چه عواملی موجب کاهش سرمایه‌گذاری در بخش بالادستی نفت ایران شده است؟ - چه راهکار‌هایی جایگزین جهت تامین مالی سرمایه‌گذاری در بخش بالادستی نفت وجود دارد و محدودیت‌های استفاده از آن‌ها چیست؟

عدد بحرانی سرمایه‌گذاری در نفت و گاز

بنا بر این گزارش، نسبت مجموع سرمایه‌گذاری به مجموع درآمد‌های نفت و گاز در کشور از ۴۰ درصد در ابتدای دهه ۹۰ به حدود ۵ درصد در ۵ سال انتهای این دهه رسیده که نشان‌دهنده تهدیدی جدی برای عرضه نفت و گاز در آینده نزدیک خواهد بود. به صورت تاریخی روند سرمایه‌گذاری‌ها در بخش بالادستی صنعت نفت و گاز ایران در سال‌های اخیر کاهشی بوده و طی ۵ سال اخیر به سطح حدود ۲ میلیارد دلار رسیده است. (شرکت ملی نفت ایران, ۱۳۹۹) این در حالی است که طی این مدت مجموع سرمایه‌گذاری انجام شده در بالادستی نفت‌وگاز منطقه خاورمیانه به‌طور میانگین سالانه ۷۰ میلیارد دلار بوده، به عبارت دیگر سهم ایران از حجم سرمایه‌گذاری منطقه‌ای تنها ۳ درصد است. به‌رغم سال‌های رونق و رکود بازار جهانی نفت و فرصت‌های سرمایه‌گذاری، در یک دهه اخیر تنها ۱۵ درصد از مجموع درآمد‌های نفت‌وگاز مجددا در این صنعت سرمایه‌گذاری شده است. این نسبت در ۵ سال اخیر و همزمان با افول سرمایه‌گذاری به حدود ۵ درصد تنزل یافته است.


بیشتر بخوانید: افزایش ۲ برابری هزینه اجاره نفتکش‌ها


حجم پایین سرمایه‌گذاری مجدد از محل درآمد‌های نفتی در حالی است که مطابق پیش‌بینی‌های رسمی اعلام شده برای تحقق تولید ۵.۷ میلیون بشکه‌ای و ۱.۵ برابر کردن تولید گاز در ۸ سال پیش‌رو به ۱۶۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز است. با فرض صادرات ۲.۵ میلیون بشکه در روز، نیاز سرمایه‌گذاری معادل ۳۰ درصد از کل درآمد‌های نفتی است. بنابراین برای تحقق برنامه تولید اعلام شده، متوسط حجم سرمایه‌گذاری از درآمد‌های نفتی باید حداقل دوبرابر شود!

بخش عمده درآمد‌ها در جیب دولت است

نگاه به شرکت ملی نفت ایران ترکیبی از دو دیدگاه تامین بودجه دولت و دستگاه اجرایی برای انجام دستورات دولت است. به همین دلیل بخش عمده درآمد‌های نفت و گاز کشور توسط دولت برداشت می‌شود و شرکت ملی نفت از دسترسی به این بخش بزرگ از منابع بی‌نصیب است. سهم دولت ایران از ارزش محصولات تولیدی بیش از ۹۰ درصد است در حالی که عربستان ۷۰ درصد، قطر ۸۰ درصد و روسیه ۴۶ درصد است. دولت ایران یکی از بالاترین سهم‌ها از درآمد‌های نفت و گاز را در میان کشور‌های نفتی منطقه به خود اختصاص داده که موجب محدودیت شدید منابع مالی در اختیار شرکت ملی نفت ایران شده است.

چه باید کرد؟

در مجموع، در حالی که آمار و ارقام نشانگر نیاز مبرم صنعت نفت به سرمایه‌گذاری به منظور توسعه زیرساخت‌ها و حفظ ظرفیت‌های فعلی تولید است، اما ارزیابی مجرا‌های بالقوه برای این سرمایه‌گذاری و ارزیابی عملکرد آن‌ها در این خصوص طی سال‌های اخیر نشان می‌دهد که با توجه به کسری بودجه دولت، اتکا به منابع دولتی عملا ممکن نیست. آن بخش از نقدینگی قابل دسترس برای سرمایه‌گذاری قابل مقایسه با ارقام مورد نیاز برای سرمایه‌گذاری در صنعت نفت نیست. سرمایه‌گذاری خارجی به شرط ایجاد گشایش‌های سیاسی و خروج از شرایط تحریمی، همچنان یک گزینه برای سرمایه‌گذاری در این حوزه خواهد بود. صندوق توسعه ملی نیز با ادامه وضعیت فعلی به سرعت به سمت اتمام منابع پیش می‌رود و بنابراین جهت‌گیری‌های کلان صندوق توسعه در مدیریت دارایی‌های بین‌نسلی نیاز به بازبینی اساسی دارد.

بررسی راهکار‌های تامین مالی جایگزین برای سرمایه‌گذاری در بخش بالادستی نشان می‌دهد که از میان پنج گزینه موجود و در دسترس شامل منابع دولتی، منابع بانک‌های تجاری، سرمایه‌های خرد مردمی، سرمایه‌گذاری خارجی و منابع صندوق توسعه ملی، منابع دولتی در عین تناسب لازم با شاخص‌های سرمایه‌گذاری در بخش بالادستی، اما به دلیل عدم امکان تامین در شرایط کسری ساختاری بودجه، در عمل قابلیت اتکای چندانی برای آن متصور نیست. سطح ریسک‌پذیری پایین بانک‌ها، ریالی بودن منابع آن‌ها و عدم امکان بازپرداخت از محل نفت تولیدی، مهم‌ترین محدودیت منابع بانکی است. منابع مالی خرد مردمی نیز کمترین تناسب را از نظر شاخص‌های مورد نظر برای تامین مالی سرمایه‌گذاری در بخش بالادستی دارد. در مجموع، صندوق توسعه ملی و سرمایه‌گذاری خارجی بیشترین تطابق را با شرایط سرمایه‌گذاری در بالادست نفت داشته و مقیاس منابع آن‌ها نیز برای این نوع پروژه‌ها مطلوب است. بنابراین در شرایط تحریمی بخش انرژی ایران، منابع صندوق توسعه ملی در میان گزینه‌های تامین مالی بالادست نفت و گاز در اولویت قرار می‌گیرد. اولویت‌های بعدی به سرمایه‌گذاری خارجی (در شرایط رفع تحریم‌های بین‌المللی)، منابع دولت، منابع مالی بانک‌ها و سرمایه‌های خرد مردمی اختصاص دارد.

ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

قیمت میوه در میادین تره بار امروز + جدول

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت مرغ، گوشت سفید و تخم مرغ در بازار + جدول

قیمت انواع لپ تاپ مایکروسافت امروز + جدول

جدول لیگ برتر در پایان هفته بیستم

آخرین وضعیت تعطیلی مدارس و ادارات کشور در روز یکشنبه ۵ اسفند

درس های کلیدی که باعث شد چین به سرنوشت شوروی دچار نشود/ از عدم شرکت در جنگ‌های نیابتی تا تلاش برای ادغام در اقتصاد جهانی

جزئیات تعطیلی مدارس و ادارات تهران در روز دوشنبه ۶ اسفند

قیمت سکه و طلا امروز شنبه ۴ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز شنبه ۴ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

عکس جنجالی از مراسم آزادی اسرای اسرائیلی توسط حماس

عکس/ تیپ گنگ حامد آهنگی به همراه همسر و پسرش در شیراز

عکس/ نمایی از شمس العماره بندر انزلی ۱۴۰ سال پیش دوره قاجار

عکس/ تغییر باورنکردنی چهره علی قربان‌زاده در ۴۶ سالگی

عکس/ استایل عجیب عابران ۵۷ سال پیش در خیابان منوچهری تهران

قیمت دلار و یورو امروز یکشنبه ۵ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

تصویر فرزند شهید سید حسن نصرالله در مراسم وداع با پدر

تصاویر اسوشیتدپرس از حضور جنگنده‌های اسرائیلی در آسمان بیروت

استان تهران فردا دوشنبه تعطیل شد

ساختار جدید سامانه هوشمند سوخت در حال پیاده‌سازی است

البرغوثی: باید مواضع و اقدامات جدی برای مقابله با حملات اسرائیل در پیش گرفته شود

کوهنوردان مفقودی اشترانکوه پس از ۴۸ ساعت پیدا شدند

قیمت میوه در میادین تره بار + حدول

چه کسی بر پیکر «سید حسن نصرالله» نماز اقامه کرد؟

هشدار یک اصلاح طلب: دیگر جایی برای انباشت مشکلات نداریم

تاریخچه دربی بزرگ پرسپولیس و استقلال

فیلم/ تبریک احساسی مهدی یغمایی برای تولد همسرش

زود کبود شدن بدن نشانه چیست؟

عکس/ چهره جذاب پارسا پیروزفر ۲۳ سال پیش با مدل موی تینیجری

علائم ابتلا به سرطان کلیه کدامند؟

ماجرای سوء قصد به جان رئیس آموزش و پرورش سراوان چه بود؟

اینفوگرافی/ منابع درآمدی دولت برای سال ۱۴۰۴

فیلم/ واکنش جالب عموپورنگ به رقص حامد وکیلی در قهوه پدری

خطر بیخ گوش پرواز بندرعباس به رشت

عکس/ نمایی نزدیک از تابوت سیدحسن نصرالله و صفی الدین

عکس/ شور و حال مراسم تشییع سید حسن نصرالله و صفی الدین

فیلم/ محل تدفین شهدای مقاومت در ضاحیه جنوبی

با خواص بی‌نظیر میگو آشنا شوید

فیلم/ حضور جنگنده‌های اسرائیل بر فراز بیروت همزمان با تشییع سیدحسن نصرالله

عکس/ پوشش جالب و دیدنی مردم ۹۸ سال پیش در شهر کرند کرمانشاه

عکس/ کریستیانو رونالدو با لباس عربی کنار بن سلمان

عکس/ گریم متفاوت لیندا کیانی در یک نمایش با کلاه و کت اروپایی

فیلم/ لحظۀ ورود پیکر‌های سید حسن نصرالله و صفی‌الدین به محل تشییع

فیلم/ ورود نمایندگان رهبری به مراسم تشییع سید حسن نصرالله و صفی الدین

عکس/ حضور رسایی و امیرحسین ثابتی در مراسم تشییع سیدحسن نصرالله

سرمایه بانک توسعه تعاون کفایت لازم را برای حمایت از بخش تعاون ندارد

عکس/ تشییع نمادین سید حسن نصرالله در عراق

اینفوگرافی/ سید حسن نصرالله از تولد تا شهادت

عکس/ حمله به مشروب‌فروشی‌های تهران در انقلاب۵۷

قرائت پیام رهبر انقلاب در مراسم تشییع سیدحسن نصرالله

خط قرمز سیدحسن نصرالله چه بود؟

فیلم/ ورود سردار فدوی به محل برگزاری تشییع سید حسن نصرالله

فیلم/ ورود قالیباف و عراقچی به مراسم تشییع شهدای مقاومت

عکس/ محمدعلی فروغی و رضاخان ۹۰ سال پیش در مشهد

حمله فرزندان بن افلک و جنیفر گارنر به جنیفرلوپز

عکس/ استوری جنجالی بهنوش بختیاری درباره شغل جدیدش

عکس/ منظره دیدنی از کوچه باغ‌های محله اوین و درکه ۴۷ سال پیش

استقلال بدون محروم به دربی ۱۰۵ می‌رسد

گزارش بورس امروز یکشنبه ۵ اسفند ۱۴۰۳

عکس/ دیدار هیات دیپلماتیک ایران با رئیس جمهور لبنان

قیمت دینار عراق امروز + جزئیات

اینفوگرافی/ واردات خودرو چقدر آب می‌خورد؟

قیمت لیر ترکیه امروز + جزئیات

آغاز توزیع کالا‌های اساسی از ابتدای ماه رمضان

عکس/ تظاهرات دانشجویان ایرانی علیه محمدرضا شاه ۴۸ سال پیش در آمریکا

هزینه سوداگری باید در کشور افزایش پیدا کند/ تقویت اعتماد عمومی پیش‌نیاز هوشمندسازی نظام مالیاتی است