دست‌درازی دولت به سفره استارت‌آپ‌ها

اقتصاد۲۴- در هفته‌ای که گذشت انتشار تصاویری از محصولاتی که در سایت دیجی‌کالا به فروش گذاشته شده‌اند، از سوی خبرگزاری قوه قضاییه (میزان)، منجر به اعلام جرم علیه سایت دیجی‌کالا شد و در نهایت مدیرعامل این شرکت برای ساعاتی دستگیر و بعد از گذشت چند ساعت به قید وثیقه آزاد شد و بنابر گفته سخنگوی قوه قضاییه در حال حاضر پرونده مسعود طباطبایی، مدیرعامل دیجی‌کالا، در مرحله تحقیقات مقدماتی است.

اما نظارت قوه قضاییه بر پرونده مسعود طباطبایی نتوانست معترضان را آرام کند و کار به نوشتن شعار‌های تند و انتقادآمیز بر روی دیوار‌های دفتر دیجی‌کالا کشیده شد؛ در تابستان امسال نیز دیجی‌کالا به دلیل پوشش نامناسب برخی کارکنانش با پلمب دو دفتر خود مواجه شده بود که پس از مدتی با اعلام «التزام به رعایت قوانین و مقررات» رفع پلمب شد.

در مرداد امسال نیز روزنامه کیهان در ستون «یادداشت روز» خود درباره چالش‌های قانونی پلتفرم‌های مشهوری از جمله دیجی کالا و اسنپ نوشته بود؛ صحبت‌های حسین شریعتمداری در کیهان در خصوص استارت‌آپ‌هایی از جمله دیجی‌کالا و اسنپ مبنی بر آن بود که " پلتفرم‌های خدمت‌رسان و مدیریت آن‌ها به افراد صاحب صلاحیت و تحت نظارت مستقیم مراکز ذی‌ربط واگذار شود و مالکیت و مدیریت آن‌ها در اختیار نظام قرار گیرد"

از تابستان امسال تا به امروز انتشار این اخبار با یک کلمه همراه بود، «مصادره»، و ترس تکرار مصادره‌های اول انقلاب را بر جان استارت‌آپ‌های فعال در کشور انداخته‌است؛ در سال‌های اول انقلاب، به ویژه با تصویب «قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران»، بخش مهمی از اقتصاد خصوصی ایران شامل اموال، کارخانجات و صنایع بزرگ مربوط به ۵۳ صاحب سرمایه و صنعتگر مصادره شد که منجر به فرار بسیاری از کارآفرینان و تجار و همچنین تشکیل بنیاد مستضعفان شد.

دولت بلیت فروشی می‌کند

در بحبوحه برخورد‌های پی در پی با استارت‌آپ‌های بزرگ کشور و در حالی که دیجی‌کالا نقل هر محفلی است، وزیر راه و شهرسازی دست پر از راه می‌رسد و صحبت از راه‌انداختن سامانه‌ای دولتی برای برطرف کردن مشکل کمبود بلیت هواپیما می‌دهد و وظیفه فروش بلیت را به دولتمردان واگذار می‌کند؛ گام برداشتن دولت در راستای سهم‌خواهی از استارت‌آپ‌های فعال در حوزه فروش بلیت هواپیما در حالی است که بیش از ۵۵ سایت معتبر در کشور در حال فروش بلیت و ارائه خدمات در این حوزه هستند و موضوع کمبود بلیت هواپیما از سوی وزارت راه و شهرسازی باید به گونه دیگری پیگیری شود!

بیشتر بخوانید:سومین نشست تجارت فناوری BTM ۲۰۲۱ برگزار شد

بنابر آخرین آمار‌های ارائه شده میانگین استفاده از سفر‌های هوایی در اغلب کشورها، بین ۳ تا ۵ درصد جمعیت هر کشور است و در ایران برای پاسخگویی به چنین تقاضایی به ۵۵۰ فروند هواپیمای مسافری فعال نیاز است؛ درحالی که گفته می‌شود، از مجموع ناوگان هواپیما‌های مسافری کشور، فقط ۱۷۸ فروند فعال و در حال خدمت‌رسانی هستند و به همین واسطه، در دوره‌های پیک سفر از جمله آغاز تابستان که تقاضا برای خرید بلیط هواپیما افزایش پیدا می‌کند، متاسفانه کمبود بلیط هواپیما حس می‌شود.

از طرف دیگر وزارت راه و شهرسازی می‌تواند نقش نظارتی نیز ایفا کند؛ شکل گرفتن بازار سیاه و گران‌فروشی بلیط هواپیما به‌خصوص در قالب بلیت چارتر هواپیما، سال‌هاست که در زمان‌های افزایش سفر تکرار می‌شود و منجر به نایاب شدن بلیت هواپیما و گران فروشی آن می‌شود و با وجود تمام اقداماتی که برای مقابله با آن انجام شده، باز هم به اشکال مختلف وجود دارد. در زمان پیک سفر‌ها و افزایش تقاضا برای خرید بلیت و کمبود بلیت هواپیما، چارتر کننده می‌تواند بلیت‌های چارتری را با سود بسیار بیشتر نیز به فروش برساند. با این حال مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی، تنها ورود به حوزه استارت‌آپ‌ها را چاره کار دانسته و از رونمایی سامانه فروش بلیت سخن به میان می‌آورد.

استارت‌آپ‌ها مهم هستند به خصوص اگر اقتصاد دولتی دامن‌گیر آن‌ها نشود و بتوانند ایده‌ها و نوآوری‌های جدید را به بازار بیاورند؛ آن‌ها می‌توانند به حل مشکلات و رفع نیاز‌هایی که مشاغل سنتی قادر به رفع آن‌ها نبوده‌اند، کمک کنند. علاوه بر این، استارت‌آپ‌ها اغلب شغل ایجاد می‌کنند و باعث رشد اقتصادی می‌شوند. رشد استارت‌آپ‌ها با بهبود کیفیت زندگی مردم رابطه مستقیم دارد؛ آن‌ها همچنین می‌توانند به ایجاد فرصت‌های جدید برای افراد کمک کنند تا رویا‌ها و جاه طلبی‌های خود را دنبال کنند.

گفتنی است که اهمیت استارت‌آپ‌ها حتی برای جوامع درحال توسعه بیش از سایر کشور‌ها است؛ استارت‌آپ‌ها مشاغل جدیدی ایجاد می‌کنند که قبلاً وجود نداشتند، که برای یک اقتصاد رو به رشد ضروری است. طبق مطالعه بنیاد کافمن، استارت‌آپ‌ها سالانه ۱.۵ میلیون شغل در ایالات متحده ایجاد می‌کنند. آن‌ها همچنین به جذب سرمایه گذاری و درآمدزایی کمک می‌کنند که می‌تواند منجر به توسعه اقتصادی شود. موفقیت استارت‌آپ‌ها می‌تواند به ایجاد صنایع و بازار‌های جدید نیز منجر شود.

استارت‌آپ‌ها همچنین به روحیه کارآفرینی تجسم می‌بخشند که برای توسعه اقتصادی بسیار مهم است. کارآفرینان ریسک می‌کنند و فرصت‌هایی را ایجاد می‌کنند که نوآوری و رشد را هدایت می‌کند. آن‌ها ایده‌های تازه و دیدگاه‌های جدید را به بازار می‌آورند که منجر به افزایش رقابت و گزینه‌های بیشتر برای مصرف کنندگان می‌شود.

در آخر باید گفت که برخورد‌های ناگهانی با استارت‌آپ‌ها و ناامن کردن فضای کار آن‌ها و حتی ورود به حوزه فعالیت آن‌ها و سهم‌خواهی می‌تواند عواقب جبران ناپذیری برای اقتصاد کشورمان داشته باشد، به خصوص در زمانی که بنابر گفته اقتصاددانان دیگر فرصت آزمون و خطا از اقتصاد ایران گرفته شده‌است.